Filetajros

Filetajros, Filetaj Pergameński (ur. około 343, zm. 263 p.n.e.) – założyciel państwa pergamońskiego w Azji Mniejszej, protoplasta dynastii Attalidów.

Filetajros Pergameński

władca Pergamonu
Okres	od 283 p.n.e. do 263 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Attalidzi
Data urodzenia	ok. 343 p.n.e.
Data śmierci	263 p.n.e.

Filetajros, półkrwi Paflagończyk, służył początkowo Antygonowi Jednookiemu, a następnie był jednym z oficerów króla Tracji Lizymacha. W czasie wojny z Seleukosem został wyznaczony przez Lizymacha do zorganizowania i prowadzenia obrony Pergamonu. Pełnił też funkcję strażnika królewskiego skarbu w Pergamonie. Zamiast tego opanował w 283 p.n.e. trudny do zdobycia akropol w Pergamonie, zagarnął skarb Lizymacha i zaofiarował swą służbę Seleukosowi, wydając mu jednocześnie olbrzymią sumę 9000 talentów.

Lizymach był zbyt osłabiony wojną, by skierować znaczniejsze siły do odzyskania Pergamonu. W 281 p.n.e. zginął podczas bitwy z wojskami Seleukosa pod Kuropedion. Wkrótce potem Seleukos został zabity przez Ptolemeusza Keraunosa. Filetajros wykupił ciało Seleukosa i przesłał je synowi zabitego, Antiochowi, czym zapewnił sobie przychylność nowego władcy imperium Seleucydów.

Filetajros rządził Pergamonem przez 20 lat. W tym czasie walczył z Galatami, odpierając ich spod murów Pergamonu. Dla upamiętnienia tego sukcesu wybudował na pergamońskim akropolu świątynię Ateny Nikeforos (Niosącej Zwycięstwo).

Nie miał potomków (był eunuchem), a w sporządzonym przez siebie testamencie przekazał skarbiec i miasto Eumenesowi, który był jego siostrzeńcem. Eumenes I dał początek pergameńskiej dynastii Attalidów.