Gustav Stresemann

niemiecki kanclerz, noblista pokojowy

Gustav Stresemann (ur. 10 maja 1878 w Berlinie, zm. 3 października 1929 tamże) – polityk niemiecki, kanclerz i minister spraw zagranicznych Republiki Weimarskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

Gustav Stresemann
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 maja 1878
Berlin

Data i miejsce śmierci

3 października 1929
Berlin

Kanclerz Rzeszy
Okres

od 13 sierpnia 1923
do 23 listopada 1923

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Ludowa

Poprzednik

Wilhelm Cuno

Następca

Wilhelm Marx

Minister spraw zagranicznych Rzeszy
Okres

od 13 sierpnia 1923
do 3 października 1929

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Ludowa

Poprzednik

Friedrich von Rosenberg

Następca

Julius Curtius

Życiorys edytuj

Syn niemieckiego restauratora[1]. W 1901 działacz Niemieckiego Cechu Wyrobów Czekoladowych[1] (Verband deutscher Schokoladenfabrikanten). Reprezentował poglądy monarchistyczne i nacjonalistyczne. Ożenił się w 1903 z bogatą Żydówką Käthe Kleefeld, pochodzącą z rodziny berlińskich przemysłowców; miał dwóch synów (Wolfgang został znanym dyrygentem). Najmłodszy członek parlamentu w 1907 roku[1]. W czasie I wojny światowej był specjalistą w zakresie marynarki wojennej; do końca życia popierał ideę wojny na morzu, szczególnie nieograniczonego zastosowania okrętów podwodnych. Należał do narodowo-liberalnej Deutsche Volkspartei i w 1919 został jej przewodniczącym[1] (stronnictwa wielkich przedsiębiorców, zwolenników monarchii, militaryzmu i zaborczości). Od sierpnia do listopada 1923 pełnił urząd kanclerza[1], objął również we własnym gabinecie tekę spraw zagranicznych, którą zachował do końca życia[1]. W listopadzie 1923 wprowadził w Niemczech reformę walutową, kończąc tym samym okres hiperinflacji.

W 1925 podpisał Pakt Reński gwarantujący granicę niemiecko-francuską, niemiecko-belgijską i po niemieckiej stronie granicy nadreńską strefę zdemilitaryzowaną[1]. Jego konsekwencją była likwidacja w latach 1926–1930 stref okupacyjnych. 24 kwietnia 1926 r. został w Berlinie podpisany układ niemiecko-radziecki powtarzający postanowienia traktatu w Rapallo. 8 listopada 1926 Niemcy stały się członkiem Ligi Narodów uzyskując także stałe miejsce w jej Radzie. Również w 1926 r. Stresemann otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla[1], wspólnie z politykiem francuskim Aristide Briandem. 31 stycznia 1927 r. została zniesiona Sojusznicza Komisja Kontroli sprawująca nadzór nad zbrojeniami niemieckimi. Owocem pokojowej polityki Stresemanna w zachodniej części Europy było uzyskanie przez Niemcy pozycji równorzędnego partnera na arenie międzynarodowej i pozwoliło im odgrywać rolę stosowną do ich pozycji gospodarczej. Inną politykę prowadził wobec Polski. Jego głównym celem była likwidacja „polskiego korytarza”. Środkiem nacisku na Rzeczpospolitą stała się mniejszość niemiecka i rozpoczęta w 1925 r. wojna celna między Polską a Niemcami[2].

W 1928 podpisał pakt Brianda-Kellogga, którego Niemcy były jednym z państw założycielskich.

Zmarł na serce 3 października 1929[3].

Pierwszy gabinet Gustava Stresemanna (13 sierpnia – 4 października 1923) edytuj

Drugi gabinet Gustava Stresemanna (6 października – 23 listopada 1923) edytuj

3 listopada 1923 ustąpili ministrowie socjaldemokratyczni (SPD): Sollmann, Radbruch i Schmidt. Następcą Sollmanna jako ministra spraw wewnętrznych został Karl Jarres (DVP). Pozostałe teki były nieobsadzone do upadku rządu.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Richard Overy: Trzecia Rzesza Historia Imperium. s. 32.
  2. T. Paluszyński, Historia Niemiec i państw niemieckich. Zarys dziejów politycznych, Poznań 2006, s. 263–264.
  3. W Polsce i na świecie. „Żołnierz Polski”, s. 1008, nr 41 z 13 października 1929. 

Bibliografia edytuj