Guz insulinowy, wyspiak, insulinoma (łac. insulinoma) – nowotwór wywodzący się z komórek B wysp trzustkowych, wytwarzający insulinę, w związku z czym głównym jego objawem jest hipoglikemia.

Wyspiak
insulinoma
Ilustracja
Obraz histopatologiczny insulinoma
Obraz guza, charakterystyczne czerwonobrązowe zabarwienie

Występuje z częstością od 1 do 2 przypadków na milion osób[1] i w 8-10% przypadków jest złośliwy z objawami miejscowego naciekania oraz przerzutami do węzłów chłonnych okołoaortalnych oraz do wątroby. Najczęściej (90%) przebiega jako pojedynczy, otorbiony i dobrze unaczyniony guz trzustki o średnicy najczęściej poniżej 2 cm. W 4-8% przypadków występuje jako składowa zespołu gruczolakowatości wydzielniczej typu 1 (MEN1); wtedy guz najczęściej jest wieloogniskowy i w około 25% złośliwy[1].

Obraz kliniczny edytuj

Głównym objawem choroby jest hipoglikemia, a objawy chorobowe układają się w tak zwaną triadę Whipple'a:

  • występują w trakcie głodzenia
  • towarzyszy im spadek poziomu glukozy
  • ustępują po przyjęciu węglowodanów.

Objawy chorobowe, a zwłaszcza objawy neuroglikopenii mogą sugerować upojenie alkoholowe lub napad padaczki. Częste spadki poziomu glukozy pobudzają też ośrodek głodu, więc chorzy są często otyli.

Diagnostyka edytuj

Różnicowanie edytuj

  • hipoglikemia spowodowana hipoglikemizującym działaniem przyjmowanych leków - przede wszystkim pochodnych sulfonylomocznika u chorych z cukrzycą
  • hipoglikemia poposiłkowa - u chorych po resekcji żołądka
  • hipoglikemia reaktywna
  • hipoglikemia autoimmunologiczna
  • hipoglikemia pochodzenia trzustkowego, niezwiązana z występowaniem guza insulinowego (noninsulinoma pancreatogenous hypoglycemia, NIPH)
  • przewlekła hipoglikemia hiperinsulinemiczna (nesidioblastoza)
  • hipoglikemia spowodowana ektopowym wydzielaniem pro-IGF-2 przez guzy nowotworowe
  • hipoglikemia w przebiegu niewydolności wątroby.

Leczenie edytuj

Podstawową metodą leczniczą jest leczenie operacyjne. W przypadku niemożności jego przeprowadzenia stosuje się leczenie paliatywne, opierające się na:

Przed leczeniem operacyjnym stosuje się leczenie objawowe w oparciu o diazoksyd lub streptozotocynę[2].

Chemioterapia jest nieskuteczna.

Klasyfikacja ICD10 edytuj

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: D13.7 Nowotwór niezłośliwy innych i niedokładnie określonych części układu pokarmowego
ICD-10: D13.7.6 Trzustka
ICD-10: C25 Nowotwór złośliwy trzustki
ICD-10: C25.4 Nowotwór złośliwy wewnątrzwydzielniczej części trzustki

Przypisy edytuj

  1. a b c Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Andrzej Szczeklik (red.), Jerzy Alkiewicz, Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, ISBN 83-7430-031-0, OCLC 830805120.
  2. Możliwości rozpoznawania i leczenia guzów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego. Postępy Hig Med Dośw. (online) 59, 48-55 (2005).