Gwiazdozbiór Trójkąta

gwiazdozbiór nieba północnego

Trójkąt (łac. Triangulum, dop. Trianguli, skrót Tri) – gwiazdozbiór nieba północnego, 78. co do wielkości, którego trzy najjaśniejsze gwiazdy tworzą figurę wydłużonego trójkąta. Trójkąt jest co prawda jedenastą z kolei najmniejszą konstelacją na niebie, ale jest w niej M33 – pokazowa galaktyka[2]. Położony w obszarze nieba pomiędzy Andromedą i Baranem oraz Perseuszem i Rybami. Jest to jedna z 48 konstelacji opisanej w dziele Almagest Ptolemeusza. W Polsce widoczny od lata do zimy. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 15.

Trójkąt
Mapa gwazdozbioru
Nazwa łacińska

Triangulum

Dopełniacz łaciński

Trianguli

Skrót nazwy łacińskiej

Tri

Dane obserwacyjne (J2000)
Rektascensja

2 h

Deklinacja

32°

Charakterystyka
Powierzchnia

132 stopnie kw.

Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3

0

Najjaśniejsza gwiazda

β Tri (3,00m)

Gwiazdozbiory sąsiadujące

Roje meteorów

brak[1]

Widoczny na szerokościach geograficznych
pomiędzy 52[2]° S a 90° N.
ilustracja

Istnieje również gwiazdozbiór nieba południowego o nazwie Trójkąt Południowy (łac. Triangulum Australe).

Pochodzenie nazwy edytuj

 
Gwiazdozbiór Trójkąta

Chociaż konstelacja była opisywana już w 270 roku przed naszą erą, to ma niewiele wspólnego z mitologią oprócz może bardzo luźnego związku z trójkątnym kształtem Sycylii, o której wiadomo, że bogini Demeter błagała Jowisza, by umieścił ją na niebie. Dawni astronomowie greccy zauważali jej podobieństwo do wielkiej litery Delta (Δ). Niektórzy autorzy wiążą ją z Deltami rzek, w szczególności z deltą Nilu[2]. W starożytnym Babilonie określana była mianem Pługa[1]. W zasadzie swoją nazwę konstelacja zawdzięcza regularnemu kształtowi[3].

Jak odnaleźć konstelację edytuj

Gwiazdy tworzące zarys Trójkąta są dość jasne. Należy odszukać na niebie Almach (γ And), następnie podążając na południe nad gwiazdozbiorem Barana, odnaleźć gwiazdy należące do konstelacji Trójkąta[4].

Gwiazdy Trójkąta edytuj

  • Żółtobiała gwiazda Alfa Trianguli (α Tri) (Mothallah)[3] odległa o 64 lata świetlna od Słońca[5].
  • Najjaśniejszy składnik konstelacji to Beta Trianguli, biała gwiazda odległa o 124 lata świetlne[5].
  • Niebieskobiała gwiazda Gamma Trianguli (γ Tri) znajduje się w odległości 118 lat świetlnych od Słońca[5].
  • Gwiazda Epsilon Trianguli (ε Tri) to układ podwójny gwiazd oddalony od Słońca o 370 lat świetlnych. Składnik A – gwiazda ciągu głównego o jasności 5,5m oraz składnik B oddalony o 4′ i jasności 11m.
  • Gwiazda Jota Trianguli (ι Tri) – układ podwójny składający się z gwiazd o jasności 5,2 i 6,6m. Pierwszy składnik, typ widmowy G0, jest oddalony od drugiego o 4 sekundy łuku.
  • Ciekawy obiekt to 6 Trianguli, żółta gwiazda o jasności 5,2m z jej siódmej wielkości towarzyszem, widocznym przez mały teleskop.
  • Gwiazda R Trianguli to czerwony olbrzym o typie widmowym M4 IIIe należący do gwiazd zmiennych typu Omikron Ceti. Obserwowana zmiana jasności mieści się w zakresie 5,4 – 12,6m. Okres zmienności – 267 dni[4].

Interesujące obiekty edytuj

Planety pozasłoneczne edytuj

Dotychczas (2015) wokół trzech gwiazd odkryto egzoplanety, będące obiektami podobnymi do naszego Jowisza[1].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d Przemysław Rudź: Atlas gwiazd. Przewodnik po konstelacjach.. Warszawa: Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., 2015, s. 164-165. ISBN 978-83-7845-873-9.
  2. a b c Praca zbiorowa: KOSMOS. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 464-465. ISBN 978-83-7670-323-7.
  3. a b Przemysław Mieszko Rudź: Niebo. Warszawa: Carta BlancaSp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2008, s. 233. ISBN 978-83-60887-76-9.
  4. a b c Tomasz Szymański: Wędrówki po nocnym niebie.. T. 11. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2011, s. 23, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki.. ISBN 978-83-252-1362-6.
  5. a b c Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 244-245. ISBN 978-83-7073-928-7.

Bibliografia edytuj