Hatto I OSB (ur. ok. 850, zm. 15 maja 913) – duchowny Kościoła rzymskokatolickiego, opat wielu klasztorów, m.in. klasztoru Reichenau (888–913) i klasztoru Lorsch (901–913), arcybiskup Moguncji (891–913); doradca Arnulfa z Karyntii (850–899) i Ludwika IV Dziecię (893–911), jeden z czołowych polityków państwa wschodniofrankijskiego.

Hatto I
Arcybiskup
Ilustracja
Hatto I, Kronika Schedla, Norymberga, 1493
Data urodzenia

ok. 850

Data śmierci

15 maja 913

Arcybiskup Moguncji
Okres sprawowania

891–913

Opat klasztoru Reichenau
Okres sprawowania

888–913

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Sakra biskupia

Życiorys edytuj

Hatto I pochodził najprawdopodobniej ze szlacheckiej rodziny w Szwabii i był spokrewniony z arcybiskupem Moguncji Liutbertem[1][2]. Wykształcenie teologiczne zdobył najprawdopodobniej w klasztorze w Fuldzie lub w Reichenau[1]. W 888 roku został wybrany opatem klasztoru Reichenau[1].

Przez całe życie wspierał króla Arnulfa z Karyntii (850–899), którego najprawdopodobniej poznał będąc kapłanem Karola Otyłego (839–888)[1]. W 891 roku został arcybiskupem Moguncji[1]. Był jednym z najważniejszych doradców króla Arnulfa, a w 893 roku ochrzcił jego syna i późniejszego króla wschodnich Franków Ludwika IV Dziecię (893–911)[1]. W 892 roku przewodniczył synodowi we Frankfurcie[3]. W 894 roku wziął udział w 1. wyprawie Arnulfa do Italii[1]. W maju 895 roku poprowadził synod w Treburze, gdzie podjęto m.in. ustalenia odnośnie do ochrony duchowieństwa[1]. W 896 roku wziął udział w wyprawie Arnulfa do Rzymu, gdzie papież Formozus (815–896) koronował Arnulfa na cesarza[1]. W tym samym roku został opatem Ellwangen[1].

W 899 roku reprezentował Arnulfa na spotkaniu z Zwentiboldem (870–900) w Sankt Goar z zamiarem zapewnienia następstwa tronu dla Ludwika IV[1]. Po objęciu władzy przez 7-letniego wówczas Ludwika, Hatto I stał się obok Adalbero von Augsburg (zm. 909) najważniejszym opiekunem nieletniego króla z ogromnym wpływem na politykę[1]. W 901 roku został opatem Lorsch i klasztoru Weißenburg w Alzacji[1]. Podczas zwady babenberskiej na początku X w. między Popponami a Konradynami o władzę nad terenami nad Menem opowiedział się wraz z młodym królem po stronie Konradynów i w 903 roku wziął udział w zjeździe w Forchheim, podczas którego dokonano konfiskaty dóbr pokonanych Babenbergów Henryka I i Adalharda[1]. Hatto I miał mieć również wpływ na wybór Konrada I (890–918) na króla Niemiec po śmierci Ludwika IV Dziecięcia[1].

Następnie Hatto I popadł w konflikt z księciem Saksonii Henrykiem I (876–936) o posiadłości Moguncji w Turyngii[1]. Henryk miał usprawiedliwiać swoją nieobecność na zjedzie w Moguncji strachem przed planami Hatto I jego zamordowania[1]. Historia ta dała początek sadze o złotym łańcuchu, spisanej przez braci Grimm w ich pracy Deutsche Sagen[1][4].

Hatto I uosabiał współpracę Kościoła ze świecką władzą królewską w czasach dwóch ostatnich Karolingów i za panowania Konrada I[1] W Moguncji wspierał m.in. budowę katedry a na wyspie Reichenau wzniósł kościół św. Jerzego w Oberzell, gdzie spoczęły relikwie św. Jerzego – dar papieża Formozusa (815–896) z 896 roku[1].

Hatto I zmarł 15 maja 913[1]. Podania ludowe mówiły, że zmarł wskutek uderzenia pioruna lub, że został wrzucony przez diabła do wulkanu Etna[3].

Sagi edytuj

 
Przedstawienie biskupa Hatto zjadanego przez myszy w Liber chronicarum

Saga o złotym łańcuchu edytuj

Według sagi, Hatto poszedł do kowala i zamówił złoty łańcuch, którym miał być uduszony książę Henryk I[4]. Pewnego dnia do kowala zaszedł jeden z ludzi króla Konrada I, aby obejrzeć łańcuch, i westchnął[4]. Na pytanie kowala dlaczego wzdycha, wyjawił, że wkrótce łańcuch spłynie krwią księcia Henryka[4]. Kowal milczał, ale po zakończeniu pracy wyjechał naprzeciw księciu Henrykowi przybywającemu na zjazd i wyjawił mu spisek. Henryk przywołał posłańca Hatto i nakazał przekazać biskupowi, że jego szyja nie jest twardsza od szyi Adalberta (którego śmierć wiązano z Hatto) i że raczej zostanie w domu[4]. Po czym zajął dobra Hatto w Saksonii i Turyngii[4]. Hatto miał po tym wkrótce umrzeć ze złości lub zabity przez uderzenie pioruna[4]. Szczęście miało odwrócić się wtedy od króla Konrada I i zacząć sprzyjać Henrykowi[4].

Saga o mysiej wieży w Bingen edytuj

Według innej sagi, Hatto I miał zostać zjedzony przez myszy w Mysiej Wieży niedaleko Bingen, którą miał wznieść[2]. Saga ta łączona jest również z postacią innego arcybiskupa Moguncji – Hatto II (zm. 970)[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Peter Herde: Hatto I.. W: Neue Deutsche Biographie 8. 1969, s. 60. [dostęp 2010-10-15]. (niem.).
  2. a b c Ernst Dümmler: Hatto I.. W: Allgemeine Deutsche Biographie 11. 1880, s. 26-29. (niem.).
  3. a b Hatto I, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-10-15] (ang.).
  4. a b c d e f g h Herzog Heinrich und die goldne Halskette. W: Bracia Grimm: Deutsche Sagen. 1816–1818. [dostęp 2016-10-15]. (niem.).

Linki zewnętrzne edytuj