Henryk IV, część 1
Henryk IV, część 1 (ang. Henry IV, Part 1) – kronika napisana przez Williama Shakespeare’a około roku 1596, opisująca losy króla Henryka IV, władającego Anglią w latach 1399 – 1413. Jest częścią cyklu czterech kronik, tzw. drugiej tetralogii, napisanych przez Szekspira, w skład którego wchodzą: Henryk IV (2 części), Ryszard II i Henryk V. Część pierwsza opisuje dzieje od bitwy pod Humbleton Hill w 1402 roku, aż po bitwę pod Shrewsbury w połowie 1403 roku.
Pierwsze inscenizacje i wydania edytuj
Sztuka ta po raz pierwszy była inscenizowana prawdopodobnie w 1597 roku. Już od samego początku swojego istnienia była bardzo popularna i ceniona, zarówno wśród publiczności, jak i wśród krytyków[potrzebny przypis]. Pierwsze znane przedstawienie miało miejsce 6 marca 1600 roku, wykonane zostało dla flamandzkiego ambasadora. Początkowo, w wydaniach z lat 1597 – 1598 nazywana była The History of Henrie the Fourth, okładka zaś promowała ją jako zawierającą historię Henry’ego Percy, postaci historycznej, znanego dowódcy, a także Falstaffa, komicznej postaci stworzonej przez Szekspira.
Geneza edytuj
Główną inspiracją do napisania utworu dla Szekspira było drugie wydanie Kronik Raphael Holinsheda, w których autor przywołuje utwór Edward Halla The Union of the Two Illustrious Families of Lancaster and York[1]. Znawcy Szekspira podejrzewają także, że Szekspirowi znany był wiersz Samuela Daniela o wojnie domowej[1].
Manuskrypt Deringa edytuj
Manuskrypt Deringa, najstarsza zachowana wersja jakiejkolwiek ze sztuk Szekspira, zawiera wspólną wersję obydwu części Henryka IV. Znawcy Szekspira zgadzają się ze sobą, że Manuskrypt Deringa został zredagowany ok. 1613 r, prawdopodobnie dla użytku prywatnego bądź przedstawień amatorskich przez Edwarda Deringa (1598-1644) w jego rezydencji Surrendor Manor w Kencie, gdzie manuskrypt został odkryty. Obecnie znajduje się on w Bibliotece Folgera w Waszyngtonie[2].
Bohaterowie edytuj
- Król Anglii Henryk IV
- Książę Henryk (Harry, Hal)
- Sir John Falstaff
- Henry Percy (Hotspur)
- Owen Glendower
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- Tekst utworu. Projekt Gutenberg. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-14)]. (ang.)
- King Henry IV Part 1 Tekst i audio. publicliterature.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-05)]. (ang.)
- Henryk IV, cz.1. etext.library.adelaide.edu.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-12)]. Współczesna wersja nieznanego autorstwa (ang.)
- Wszystkie polskie XIX-wieczne przekłady pierwszej części Henryka IV wraz z omówieniami ich strategii i recepcji dostępne są w repozytorium cyfrowym Polski Szekspir UW.