Hermafrodyt, Hermafrodyta (gr. Ἑρμαφρόδιτος Hermaphróditos, łac. Hermaphroditus – obupłciowy) – w mitologii greckiej dwupłciowe bóstwo związane z bliżej nieznanym obrzędem weselnym.

Hermafrodyta (grecka herma z Muzeum Narodowego w Sztokholmie)

Według Metamorfoz (IV, 274–388) Owidiusza był pięknym i nieśmiałym młodzieńcem – synem Hermesa i Afrodyty, w którym zakochana bez wzajemności nimfa Salmakis uprosiła bogów, aby połączyli ich na zawsze w jedną istotę. W ten sposób miało powstać ciało o cechach obu płci[1]. Diodor Sycylijski pisząc o jego pochodzeniu i charakterze, podaje, że przez niektórych uważany za boga pojawiającego się czasem wśród ludzi, przez innych jest uznawany jako stworzenie dwupłciowe za „potworność”, w dodatku z darem przepowiadania przyszłości dobrej i złej (Biblioteka historyczna, IV 6,5)[2]. Do jego cech i charakteru nawiązują też wspominający Hermafrodyta w swych satyrycznych utworach Lukian z Samosat (Rozmowy bogów, XXIII [Apollo i Dionizos]) oraz Auzoniusz (Epigramy na różne tematy, CII-CIII).

Kult tej postaci znany był przede wszystkim na wyspie Rodos, a od początku IV wieku p.n.e. poświadczony także w Attyce. Jako temat przedstawienia podejmowany przez sztukę hellenistyczną.

Angielski poeta i dramaturg Francis Beaumont napisał oparty na wersji Owidiusza poemat Salmacis and Hermaphroditus (1602)[3].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek).Warszawa: PWN, 1983, s. 314, ISBN 83-010-3529-3.
  2. The Theoi Project.
  3. Francis Beaumont: Salmacis and Hermaphroditus. luminarium.org. [dostęp 2017-02-06]. (ang.).