Hermopolis (z gr. - miasto ośmiu, również Hermopolis Magna; egip. ḫmnw (w polskiej literaturze Chemenu)) – prastare miasto w starożytnym Egipcie, stolica XV nomu Górnego Egiptu; miasto ośmiu bóstw (Ogdoady).

Al-Aszmunin
‏الأشمونين‎
ilustracja
Państwo

 Egipt

Muhafaza

Al-Minja

Populacja (2006)
• liczba ludności


12 650[1]

Położenie na mapie Egiptu
Mapa konturowa Egiptu, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Al-Aszmunin”
Ziemia27°46′53″N 30°48′14″E/27,781389 30,803889
E34
W24
O49 w
Hermopolis w hieroglifach

Historia edytuj

Hermopolis było w starożytnym Egipcie centrum kultu Thota, a także centrum kultu ośmiu bóstw, które wg wierzeń miały tu zapoczątkować powstanie boga, stwórcy ludzi. Bóstwami tymi byli:

Nun i jego małżonka Naunet – pierwotne wody,
Kuk i Kauket – ciemności,
Tenemu i Tenemut (później, przypuszczalnie od Epoki Późnej, zastąpieni przez Amon i Amaunet)[2] – niewidzialność,
Huh i Hauhet – nieskończona przestrzeń;

Bogowie Ogdoady przybrali formę żab, natomiast boginie – formę węży[3], a niekiedy małp; jedynie Amon przybrał postać węża o imieniu Kemofet ("ten, który spełnił swój czas").

W okresie hellenistycznym kult Thotha przekształcił się w kult Hermesa. W okresie rzymskim powstała agora.[4] Natomiast w V wieku wzniesiono w jej miejscu bazylikę.[5] To jedna z najbardziej imponujących budowli koptyjskich.[6] Została zidentyfikowana w 1942 roku przez Moharama Kamala,[7] następnie odsłonięta przez misję Uniwersytetu w Aleksandrii, a w latach 1987–1990 udokumentowana i poddana konserwacji przez polsko-egipską ekspedycję Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, PP Pracowni Konserwacji Zabytków (PP PKZ) oraz Ministerstwa Starożytności Egiptu.[5]

Obecnie w tym miejscu znajduje się miasteczko Al-Aszmunin.

Pochodzenie nazwy edytuj

Thot utożsamiany był z greckim bogiem Hermesem, stąd nazwa miasta – Hermopolis.

Wygląd edytuj

W Hermopolis było święte jezioro Deser (jezioro dwóch noży). Pośrodku jeziora była położona Wyspa Płomieni, na której święty Ibis składał kosmiczne Jajo, a następnie je rozbijał. Ibis był jedną z reprezentacji Thota.

Najlepiej zachowały się 24 kolumny pochodzące z chrześcijańskiej bazyliki oraz cztery rzeźby pawianów w piaskowcu[8].

Przypisy edytuj

  1. Spis powszechny 2006 [online] (arab.).
  2. Dembska Albertyna, 1995: Kultura starożytnego Egiptu: słownik.Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
  3. Joanna Ciślewska (red.), Starożytni Egipcjanie, 2007, s. 20-21, ISBN 978-83-89840-03-5.
  4. Dembska Albertyna, 1995: Kultura starożytnego Egiptu: słownik; hasła: al-Aszmunajn; ogdoada; Thoth. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
  5. a b Aszmunein [online], pcma.uw.edu.pl [dostęp 2020-06-18].
  6. Marek Barański, Excavations at the basilica site at el-Ashmunein/ Hermopolis magna in 1987–1990, „Polish Archaeology in the Mediterranean”, 3, 1992.
  7. Moharam Kamal, Excavations in the so-called Agora of El Ashmunein. ASAE - Annales du Service des Antiquités de l'Egypte 46/1 947
  8. Praca zbiorowa: Przewodniki Wiedzy i Życia – Egipt. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2009, s. 174. ISBN 978-83-7575-648-7.

Bibliografia edytuj