Humiliaci[a] (łac. Pokorni) – zakon świecki o charakterze pokutnym, założony najprawdopodobniej w XII wieku we Włoszech przez uczestników nieudanej rebelii przeciwko cesarzowi Henrykowi V, zatwierdzony około 1200 roku przez papieża Innocentego III, zniesiony przez papieża Piusa V w 1571 roku. Gałąź żeńska zakonu przetrwała do XX wieku.

Herb humiliatów

Historia edytuj

 
Wejście do byłego klasztoru humiliatów (obecnie pałac Brera) w Mediolanie

Gałąź męska zgromadzenia edytuj

Historia zgromadzenia pokutnego humiliatów sięga, według niektórych znawców, początku XI wieku, ale bardziej prawdopodobnie początku XII wieku, okresu panowania cesarza Henryka V, który po stłumieniu rebelii w Lombardii pojmał niektórych przedstawicieli miejscowej szlachty zabierając ich do Niemiec w charakterze jeńców. Porzucili oni sprawy doczesne, by, po przebraniu się w szare szaty pokutne zająć się działalnością charytatywną. Po złożeniu zobowiązania lojalności zezwolono im na powrót do Lombardii. W tym czasie określano ich miane Barettini (od nakryć głowy). Dzięki znajomości języka niemieckiego wprowadzili na terenie ówczesnych Włoch nowe metody produkcji wełny. Wielu z nich za radą św. Bernarda i za zgodą swoich żon porzuciło w 1134 roku życie świeckie zakładając swój pierwszy klasztor w Mediolanie. W 1159 roku, za radą św. Jana z Medy przyjęli oni regułę św. Benedykta, przystosowanej przez św. Jana do ich potrzeb. Około 1200 roku zgromadzenie zostało zatwierdzone przez papieża Innocentego III. Zakon rozwijał się wydając wielu świętych i błogosławionych, pomagał w zwalczaniu katarów, prowadził działalność społeczną.

W miarę upływu czasu, ze względu na nagromadzenie dóbr doczesnych, w jego działalność wkradły się poważne nadużycia, w związku z czym papież Pius V zlecił arcybiskupowi Mediolanu Karolowi Boromeuszowi zreformowanie zgromadzenia. Działania arcybiskupa wzbudziły sprzeciw wśród mniejszości, która zawiązała spisek podejmując próbę zabicia arcybiskupa. Próba nie powiodła się, spiskowców stracono, a zgromadzenie humiliatów zostało bullą papieską z 8 lutego 1571 roku rozwiązane. Ich domy i majątek podzielono pomiędzy inne zakony (w tym jezuitów i barnabitów) lub przeznaczono na działalność charytatywną[1].

Gałąź żeńska zgromadzenia edytuj

Żony pierwszych humiliatów również utworzyły wspólnotę, na czele której stanęła Clara Blassoni. Siostry zajęły się niesieniem pomocy trędowatym w sąsiadującym z ich klasztorem szpitalu. Na szybki rozwój żeńskiej gałęzi zgromadzenia negatywnie oddziałała likwidacja gałęzi męskiej w 1571 roku. Zakonowi udało się jednak przetrwać, a obecnie istnieje jeszcze we Włoszech pięć niezależnych domów humiliatek[1].

Uwagi edytuj

  1. Polski termin według: Stanisław Bylina, Wizje społeczne w herezjach, średniowiecznych: humiliaci, begini, begardzi, wyd. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974, OCLC 310710673, [1].

Przypisy edytuj

  1. a b Kevin Knight: Humiliati. www.newadvent.org. [dostęp 2016-10-08]. (ang.).