Wikipedia

Igor Mitoraj

polski rzeźbiarz

Igor Mitoraj (ur. 26 marca 1944 w Oederan (Niemcy)[1], zm. 6 października 2014 w Paryżu[2][3][4][5]) – polski rzeźbiarz, od 1968 tworzący poza granicami kraju (Francja, Włochy), znany z wielkogabarytowych rzeźb, przedstawiających uszkodzone ludzkie korpusy, zdobył uznanie i popularność na skalę międzynarodową.

Igor Mitoraj
Ilustracja
Mitoraj w 2014 roku
Data i miejsce urodzenia

26 marca 1944
Oederan

Data i miejsce śmierci

6 października 2014
Paryż lub Cornillon-Confoux

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

rzeźba

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys edytuj

Syn deportowanej polskiej robotnicy przymusowej i francuskiego jeńca wojennego[1], oficera Legii Cudzoziemskiej. Po zakończeniu wojny przyjechał z matką do jej rodziców w Polsce. Dzieciństwo i młodość spędził w miejscowości Grojec pod Oświęcimiem[1]. Po ukończeniu Liceum Plastycznego w Bielsku-Białej[1] w 1963, przez rok pracował w Miejskim Handlu Detalicznym w Katowicach. Z tej pracy zrezygnował z niewiadomych przyczyn, po czym w październiku 1965 roku rozpoczął pracę w Zakładach Chemicznych "Oświęcim" w Oświęcimiu (ZChO) na stanowisku plastyka zakładowego[6]. W 1966 roku wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie studiował malarstwo pod kierunkiem Tadeusza Kantora. Od 1968 tworzył we Francji i Włoszech. Zmarł 6 października 2014 w Paryżu[5][4][2][7]. Pochowany na cmentarzu we włoskiej miejscowości Pietrasanta (Toskania)[8].

Początki kariery artystycznej edytuj

Po ukończeniu krakowskiej ASP miał swoją pierwszą indywidualną wystawę w krakowskich "Krzysztoforach", po czym wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował studia w École nationale supérieure des beaux-arts. W stolicy Francji zaczynał jako malarz i grafik. Fascynacja sztuką i kulturą latyno-amerykańską, której doświadczył podczas rocznej podróży dookoła Meksyku wyzwoliła w nim zainteresowanie rzeźbiarstwem. Swoje prace wystawiał[9] w galerii "La Hune" w Dzielnicy Łacińskiej Paryża, związanej z księgarnią o tej samej nazwie (1976).

Po otrzymaniu propozycji przygotowania wystawy dla galerii "ArtCurial" w Paryżu, prowadzonej przez bratanka ówczesnego prezydenta Francji, Mitteranda wyjechał na rok do centrum artystycznych odlewni w brązie oraz kamieniarzy, zajmujących się obróbką marmuru w Pietrasanta we Włoszech. Tam powstały jego pierwsze prace w brązie oraz monumentalne rzeźby z białego marmuru z pobliskiej Carrary.

Działalność edytuj

Od momentu wystawy ArtCurial w 1977 rzeźby i rysunki Igora Mitoraja pokazano na 120 wystawach indywidualnych na całym świecie. Jego rzeźby, często gigantycznej wielkości, stoją w reprezentacyjnych punktach wielu miast – m.in. w Paryżu na La Défense oraz w Rzymie, Mediolanie, Lozannie, Londynie, Krakowie, Scheveningen koło Hagi, w USA i Japonii.

Igor Mitoraj dzielił swój czas pomiędzy Paryżem i Pietrasantą, gdzie od 1983 miał swoją pracownię[10]. Wiele z jego rzeźb powstawało z glinianego lub gipsowego oryginału w odlewniach i pracowniach kamieniarskich Pietrasanty, gdzie od setek lat stosuje się te same techniki. Jako rzeźbiarz-samouk, odwoływał się do warsztatu przeszłości, wzorując się na twórczości Michała Anioła i Antonia Canovy. Jednocześnie poszukiwał nowej estetyki, która oddawałaby ducha współczesności.

Głównym tematem rzeźb Mitoraja jest ludzkie ciało, jego piękno i kruchość, a także głębsze aspekty ludzkiej natury, które pod wpływem czasu i okoliczności ulegają wynaturzeniu. Odwołując się, nawet dosłownie (niekiedy już w tytule rzeźby: Ikar, Tyndareus, Centauro, Eros, Mars, Gorgona, Paesaggio Ithaka), do mitologii lub historii Grecji i Rzymu, niejako „cytuje” piękno i idealne proporcje rzeźb klasycznych, jednocześnie uzmysławiając odbiorcy ich ludzką naturę i niedoskonałość poprzez umyślne spękania i uszkodzenia powierzchni posągów, a nawet powalenie ich na ziemię. Mityczni bohaterowie, zranieni, niedoskonali patrzą niemo na widza pustymi oczodołami, często zakryci całunami, niczym istoty ranne lub kalekie, niejednokrotnie niemi – z ustami zakrytymi tkaniną. Styl polegający na nawiązaniu do antyku, do którego wprowadził wyraźne akcenty nowoczesności jest obecnie rozpoznawany przez miłośników sztuki na całym świecie.

W 2003 otrzymał tytuł doktora honoris causa krakowskiej ASP. Był to pierwszy doktorat honorowy przyznany przez tę uczelnię.

5 października 2005, podczas uroczystości w krakowskim magistracie został uhonorowany przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[11].

Postanowieniem z 24 kwietnia 2012 „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej” został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[12]. Wręczenie odbyło się 3 maja 2012[13].

25 października 2023 na mocy uchwały Rady Gminy otrzymał pośmiertnie godność Honorowego Obywatela gminy Oświęcim[1], jako wyraz najwyższego szacunku i podziwu dla Jego talentu i działalności twórczej[14].

Wybrane wystawy edytuj

  • 1976: pierwsza indywidualna wystawa malarstwa i grafiki w Galerie Le Hune w Paryżu
  • 1977: indywidualna wystawa rzeźb i biżuterii z brązu w ArtCurial w Paryżu przy Av. Matignon
  • 1986: zaproszenie na 42. Biennale w Wenecji
  • 1989: wystawa w New York Academy of Art
  • 1999: wystawa w Museo Archeologico oraz w Ogrodach Boboli we Florencji
  • 2001: wystawa w Muzeum Olimpijskim w Lozannie
  • 2003: wystawa na placach miast Polski – Rzeźby i rysunki Igora Mitoraja: Poznań (16 października 2003 – 25 stycznia 2004)
  • 2003: otwarcie przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego wystawy 60 dzieł Mitoraja, w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie
  • 2004: 56 klasycznych rzeźb Mitoraja, wykonanych z brązu, żeliwa, białego i czarnego marmuru oraz terakoty, 36 rysunków artysty z lat 1976–2001 oraz 14 rzeźb z brązu wystawionych na Rynku Głównym, Kraków (17 października 2003 – 25 stycznia 2004); Warszawa (11 lutego – 25 kwietnia 2004)

Rzeźby w plenerze edytuj

  • Santa Cruz de Tenerife – „Per Adriane”
  • Paryska dzielnica La Défense (wejście do Uniwersytetu) – Ikaria, Wielki Toskańczyk, Tyndareos
  • Park Olimpijski w Lozannie – Corazza
  • Piazza Monte Grappa w Rzymie – Bogini Rzymu
  • Abuta na Hokkaido – Tsuki-no-hikari (Światło księżyca); repliki dzieła stoją też w Londynie (przed British Museum), w Scheveningen (na wydmach, w pobliżu muzeum Beelden aan Zeee) i w Poznaniu.
  • Mediolan – Fontanny Centaura
  • Bazylika Santa Maria degli Angeli e dei Martiri w Rzymie – wrota do świątyni
  • Eros spętany (Eros Bendato) na Rynku Głównym w Krakowie oraz w St Louis Citygarden, USA.

Wybrane prace edytuj

  •  
    Luci di Nara on the Beeld boulevard, Scheveningen, Holandia
  •  
    Walencja
  •  
    Eros spętany (Eros Bendato), brąz, 1999 wystawa w Krakowie w 2003
  •  
    Madryt
  •  
    Bazylika Matki Bożej Anielskiej i Męczenników w Rzymie
  •  
    Gambe Alate, brąz, 2002, wystawa w Krakowie w 2003
  •  
    Ikaro Alato, Centrum Olimpijskie w Warszawie, 2004
  •  
    Drzwi kościoła OO. Jezuitów w Warszawie, ul. Świętojańska, 2009
  •  
    Drzwi kościoła OO. Jezuitów w Warszawie, ul. Świętojańska, 2009
  •  
    Héros de Lumière, Carrara marble (1986) at the Yorkshire Sculpture Park
  •  
    Rzeźba na drzwiach bazyliki Matki Bożej Anielskiej i Męczenników w Rzymie

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e Rzeźbiarz Igor Mitoraj został pośmiertnie honorowym obywatelem gminy Oświęcim. 2023-10-26. [dostęp 2023-10-28].
  2. ↑ a b Nie żyje Igor Mitoraj. Słynny polski rzeźbiarz zmarł w Paryżu [online], www.gazetaprawna.pl, 6 października 2014 [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  3. ↑ Igor Mitoraj - Igor Mitoraj - Atelier Mitoraj [online], www.igormitoraj.com [dostęp 2023-11-22] (ang.).
  4. ↑ a b Śmierć Igora Mitoraja [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  5. ↑ a b Zmarł Igor Mitoraj [online], Culture.pl [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  6. ↑ Stabro A., Igor Mitoraj. Polak o włoskim sercu, Poznań 2022, s. 56-57
  7. ↑ 5 lat temu w Paryżu zmarł Igor Mitoraj, polski rzeźbiarz, tworzący we Francji i Włoszech [online], www.radiokrakow.pl [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  8. ↑ Agnieszka Stabro: "Igor Mitoraj. Polak o włoskim sercu", Rebis, Poznań 2022
  9. ↑ Igor Mitoraj, Yorkshire Sculpture Park, katalog wystawy 1992-1993, s. 96.
  10. ↑ Igor Mitoraj, Raadselachtige Schoonheid, Museum Beelden Aan Zee, Scheveningen, 1977, katalog wystawy w językach niderlandzkim i angielskim; s. 68: Biografie.
  11. ↑ Medal Gloria Artis dla twórców i działaczy kultury. wp.pl, 5 października 2005. [dostęp 2011-07-02].
  12. ↑ M.P. z 2012 r. poz. 773Tu z imieniem Jerzy.
  13. ↑ Odznaczenia z okazji Święta 3 Maja. [w:] 2012-05-03 [on-line]. Prezydent.pl. [dostęp 2012-05-03].
  14. ↑ Igor Mitoraj – Honorowy Obywatel Gminy Oświęcim [online], gminaoswiecim.pl [dostęp 2023-10-26] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Igor_Mitoraj&oldid=73090585”