Israel Horovitz (ur. 31 marca 1939 w Wakefield, zm. 9 listopada 2020[1]) – amerykański dramaturg, scenarzysta, reżyser i aktor, współzałożyciel Gloucester Stage Company w 1979.

Israel Horovitz
Data i miejsce urodzenia

31 marca 1939
Wakefield

Data śmierci

9 listopada 2020

Zawód

dramaturg, scenarzysta, reżyser, aktor

Współmałżonek

Elaine Abber
(1959–1960; rozwód)
Doris Horovitz (1959–1972; rozwód)
Gillian Horovitz
(1981–2020; jego śmierć)

Lata aktywności

1969–2014

Strona internetowa

Pełnił funkcję dyrektora artystycznego do 2006, a później zasiadał w zarządzie i jako emerytowany dyrektor artystyczny, aż do rezygnacji w listopadzie 2017. Po tym, jak „The New York Times” doniósł o zarzutach nadużyć seksualnych[2][3].

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Wakefield, w stanie Massachusetts w rodzinie żydowskiej[4][5], jako syn Hazel Rose (z domu Solberg) i Juliusa Charlesa Horovitza, prawnika[6]. W wieku 13 lat napisał swoją pierwszą powieść, która została odrzucona przez Simon & Schuster, ale pochwalił jej „cudowne, dziecięce cechy”[5]. Mając 17 lat napisał swoją pierwszą sztukę zatytułowaną The Comeback, którą wystawiono w pobliskim Suffolk University[5]. W 2014 opublikował zbiór wierszy, Heaven and Other Poems, w Three Rooms Press.

Kariera teatralna edytuj

Napisał ponad 70 wyprodukowanych sztuk teatralnych, z których wiele zostało przetłumaczonych i wystawionych w ponad 30 językach na całym świecie. Wśród najbardziej znanych sztuk Horovitza jest m.in. Line, której odrodzenie rozpoczęło się w 1974 i jest najdłużej wystawianą sztuką nowojorską, kończącą się w 2018 po 43 latach ciągłego występu na Off-off-Broadwayu, The Primary English Class, What Strong Fences Make i The Indian Wants the Bronx, za którą zdobył nagrodę Obie Award za najlepszą sztukę w 1966 w Eugene O’Neill Theater Center w Waterford, Connecticut, gdzie wystąpili: John Cazale i Al Pacino, a w 1968 otrzymał nagrodę Drama Desk (Vernon Rice-Drama Desk Award)[7]. Na scenie Broadwayu w 1968 premierę miała sztuka Ranek, południe, noc (Morning, Noon and Night)[8] z Robertem Kleinem i Charlotte Rae, a w 1991 – Park Your Car in Harvard Yard (Zaparkuj samochód na Harvard Yard)[8] z Jasonem Robardsem. W 1987 był nominowany do nagrody Drama Desk za North Shore Fish[7].

Dzielił swój czas między Stany Zjednoczone i Francję, gdzie często reżyserował francuskojęzyczne produkcje swoich sztuk. W swoje 70. urodziny został odznaczony przez rząd francuski Orderem Sztuki i Literatury. Projekt 70/70 Horovitz został stworzony przez NYC Barefoot Theatre Company w celu uczczenia 70. urodzin Horovitza. Po 31 marca 2009, 70 sztuk Horovitza zostało wystawionych i / lub przeczytanych przez teatry na całym świecie, w tym w narodowych teatrach Nigerii, Beninu, Grecji i Ghany. Jest najczęściej produkowanym amerykańskim dramaturgiem w historii francuskiego teatru[9].

W 1979 założył Gloucester Stage Company w Gloucester w stanie Massachusetts, pełniąc funkcję jej dyrektora artystycznego przez 28 lat. Założył także The New York Playwrights Lab w 1975 i nadal pełni funkcję dyrektora artystycznego NYPL. Był współreżyserem Compagnia Horovitz-Paciotto, włoskiej grupy teatralnej, która produkuje wyłącznie sztuki Horovitza. Ponadto Horovitz jest jednym z wybranej grupy nie-aktorów, którym przyznano członkostwo w Actors Studio.

Długo przyjaźnił się z irlandzkim dramaturgiem Samuelem Beckettem i często znajdował u Becketta tematy i styl oraz inspirację do własnej pracy[10]. Horovitz współpracował także z The Byre Theatre of St Andrews w Szkocji. W 1989 na Off-Broadwayu wyreżyserował przedstawienie Randka wdowy w ciemno (The Widow’s Blind Date)[11] z Christine Estabrook.

W 1998 w Teatrze Telewizji Janusz Morgenstern zrealizował Cztery pory roku Horovitza z Gustawem Holoubkiem i Jadwigą Jankowską-Cieślak[12][13].

Kariera filmowa edytuj

Jego scenariusz do tragikomedii Autor! Autor! (1982) z Alem Pacino to w dużej mierze autobiograficzna relacja dramatopisarza, który zmagał się ze stresem spowodowanym wystawieniem swojej sztuki na Broadwayu podczas próby wychowania dużej rodziny. Inne filmy, które napisał, to nagrodzony na Festiwalu Filmowym w Cannes dramat Truskawkowe oświadczenie (The Strawberry Statement, 1970) z Bruce’em Davisonem, wielokrotnie nagradzany historyczny dramat wojenny Kropla słońca (Sunshine, 1999) z Ralphem Fiennesem, napisany wspólnie z Istvánem Szabó (Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego scenarzysty[14]), telewizyjny dramat biograficzny TNT James Dean (2001) z Jamesem Franco w roli tytułowej, 3 tygodnie po raju (3 Weeks After Paradise, 2002), który wyreżyserował i w którym zagrał.

Zaadaptował swoją sztukę sceniczną Moja staruszka (My Old Lady) na ekran, którą wyreżyserował latem 2013, z udziałem Maggie Smith, Kevina Kline, Kristin Scott Thomas i Dominique Pinon. Film trafił do kin na całym świecie jesienią 2014[15].

Życie prywatne edytuj

Był trzykrotnie żonaty. W latach 1959–1960 jego żoną była Elaine Abber, z którą miał córkę Julie[16]. 25 grudnia 1959 poślubił Doris Keefe, z którą miał córkę Rachael (ur. 1961), producentkę filmową, oraz dwóch synów – Matthew (ur. 1964), producenta i reżysera, oraz Adama (ur. 31 października 1966)[17], lepiej znanego jako Ad-Rock lub King Ad-Rock, rapera, gitarzystę i aktora, członka grupy muzycznej Beastie Boys. W 1972 doszło do rozwodu. W 1981 ożenił się z Gillian Adams-Horovitz, członkinią British National Marathon Champion, z którą miał bliźnięta – Hannah i Olivera (ur. 1985).

Przypisy edytuj

  1. Addio a Israel Horovitz, grande autore del teatro americano. Sky TG24. [dostęp 2020-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (wł.).
  2. Jessica Bennett: Nine Women Accuse Israel Horovitz, Playwright and Mentor, of Sexual Misconduct. „The New York Times”. [dostęp 2017-11-30]. (ang.).
  3. Jackson McHenry: 9 Women Accuse Playwright Israel Horovitz of Sexual Misconduct, Including Assault and Rape. Vulture. [dostęp 2017-11-30]. (ang.).
  4. Nate Bloom: Interfaith Celebrities: Oscar Time! Jewish/Interfaith Nominees. InterfaithFamily.com. [dostęp 2017-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-21)]. (ang.).
  5. a b c Susan Jacobs: Israel Horovitz on art and religion. Wakefield Observer. [dostęp 2017-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-05)]. (ang.).
  6. Israel Horovitz Biography (1939-). Film Reference. [dostęp 2010-08-11]. (ang.).
  7. a b Israel Horovitz Awards. Internet Broadway Database. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  8. a b Israel Horovitz. Internet Broadway Database. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  9. Masha Leon: Playwright Israel Horovitz Center Stage as He Is Honored by France in New York. Forward.com. [dostęp 2017-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-27)]. (ang.).
  10. Israel Horovitz: My friend, Samuel Beckett. Boston Globe Electronic Publishing. [dostęp 2017-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-27)]. (ang.).
  11. Israel Horovitz. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  12. Cztery pory roku, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2020-11-11].
  13. Cztery pory roku w bazie filmpolski.pl
  14. Israel Horovitz Awards. AllMovie. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  15. Israel Horovitz Filmography. AllMovie. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  16. Julie Horovitz Biographical Summaries of Notable People. MyHeritage. [dostęp 2020-11-11]. (ang.).
  17. King Ad-Rock w bazie Notable Names Database (ang.)

Linki zewnętrzne edytuj