Język maithili
Język maithili (मैथिली Maithilī) – język należący do podgrupy wschodniej języków indoaryjskich z grupy języków indoirańskich. Używany jest w indyjskim stanie Bihar oraz nepalskim regionie Teraj.
| Obszar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 34 mln | ||||
| Pismo/alfabet | |||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
| Status oficjalny | |||||
| język urzędowy | Indie (stan Bihar) | ||||
| Ethnologue | 2 prowincjonalny↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| ISO 639-1 | bh | ||||
| ISO 639-2 | mai | ||||
| ISO 639-3 | mai | ||||
| IETF | mai | ||||
| Glottolog | mait1250 | ||||
| Ethnologue | mai | ||||
| GOST 7.75–97 | май 412 | ||||
| WALS | mai | ||||
| SIL | MAM | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Maithili do niedawna był uważany za dialekt języka hindi, lecz w 2003 roku uzyskał status języka urzędowego w stanie Bihar. Jeden z języków bihari[1][2].
Według danych z 2000 roku posługuje się nim 30 mln mieszkańców Indii[1]. Liczba użytkowników we wszystkich krajach wynosi ok. 34 mln[1]. Jest drugim językiem Nepalu pod względem powszechności użycia[3].
Maithili tradycyjnie był zapisywany w odrębnym piśmie sylabicznym maithili (zwanym również tirhuta lub mithilakszar) bądź przy użyciu pisma kaithi, jednak w ostatnich latach coraz bardziej powszechne staje się użycie abugidy dewanagari.
W trakcie swojego rozwoju wytworzył szereg innowacji, które odróżniają go od sąsiednich języków. Nie występują rodzaje ani liczba gramatyczna. Istnieje złożona morfologia czasownika. System zaimków zawiera rozróżnienia honoryfikatywne[3].
W użyciu są też języki hindi i nepalski, które służą jako języki edukacji (w zależności od miejsca zamieszkania). Osoby niepiśmienne, zamieszkujące tereny wiejskie, są zwykle jednojęzyczne[3].
Pierwsze wzmianki o języku maithili pochodzą z XVIII w. Szersze badania nad maithili rozpoczęto pod koniec tegoż wieku, kiedy to G.A. Grierson poświęcił mu szereg artykułów i publikacji książkowych[4].
Literatura maithili edytuj
W języku maithili istnieje bogata literatura, najstarszym utworem jest „Varna Ratnakara” z XIII w.[4]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Maitili, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-07-24] (ang.).
- ↑ Amaresh Datta, Encyclopaedia of Indian Literature, t. 2: Devraj to Jyoti, New Delhi: Sahitya Akademi, 1988, s. 1499, ISBN 81-260-1194-7 [dostęp 2023-09-26] (ang.).
- ↑ a b c Jain i Cardona 2007 ↓, s. 478.
- ↑ a b Jain i Cardona 2007 ↓, s. 479.
Bibliografia edytuj
- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Maithili, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-07-24] (ang.).
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- Danesh Jain, George Cardona, The Indo-Aryan Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, DOI: 10.4324/9780203945315, ISBN 978-0-7007-1130-7, ISBN 978-0-415-77294-5, ISBN 978-1-135-79711-9, ISBN 978-0-203-94531-5 [dostęp 2023-09-20] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Więcej o języku maithili
- Historia języka maithili. mithilaonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-26)].
- Maithili w Rosetta Project. rosettaproject.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].