Jacopo Pontormo, właśc. Jacopo Carrucci (ur. 24 maja 1494 w Pontormo k. Empoli, zm. 31 grudnia 1556 we Florencji) – włoski malarz i rysownik, przedstawiciel manieryzmu florenckiego.

Jacopo Pontormo
Ilustracja
Uważa się, że ta postać ze Zdjęcia z krzyża to autoportret Pontorma przedstawiający Józefa z Arymatei
Imię i nazwisko

Jacopo Carrucci

Data i miejsce urodzenia

24 maja 1494
Pontormo k. Empoli

Data i miejsce śmierci

31 grudnia 1556
Florencja

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo, rysunek

Epoka

manieryzm

Był uczniem m.in. Andrei del Sarto. Tworzył pod wpływem Leonarda da Vinci, później Michała Anioła. Malował obrazy religijne, mitologiczne oraz portrety. Przez całe życie korzystał z patronatu Medyceuszów. Od ok. 1518 rozwijał styl charakteryzujący się ekspresyjną, dynamiczną kompozycją, wyrafinowanym rysunkiem i jasnym kolorytem.

Był neurotykiem, melancholikiem i egocentrykiem. Żył skromnie, niemal jak pustelnik. Jego współpracownik i pierwszy biograf Giorgio Vasari pisał: "Tak bał się śmierci, że nie lubił, gdy o niej mówiono w jego obecności, i jak mógł unikał widoku nieboszczyka. Nie bywał na uroczystościach i nigdzie tam, gdzie było dużo ludzi, lękał się bowiem, żeby go tłum nie zadusił, i w ogóle żył tak samotnie , że trudno to wprost sobie wyobrazić."[1]

Najwybitniejszym jego uczniem był Agnolo Bronzino[2] Jego grobowiec znajduje się w krypcie kaplicy Capella di San Luca[3] w kościele Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny we Florencji.

Dzieła edytuj

  • Józef sprzedany Putyfarowi - 1515-19, 61 x 51,5 cm, National Gallery w Londynie
  • Józef w Egipcie - 1515-19, 96 x 109,5 cm, National Gallery w Londynie
  • Leda z łabędziem - 1512-13, 55 x 40 cm, Uffizi, Florencja
  • Madonna z Dzieciątkiem i małym świętym Janem Chrzcicielem - ok. 1528, 89 x 74 cm, Uffizi, Florencja
  • Madonna z Dzieciątkiem, św. Józefem i św. Janem Chrzcicielem - 1521-27, 120 x 99 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Anną i czterema świętymi - 1529, 228 x 176 cm, Luwr, Paryż
  • Męczeństwo dziesięciu tysięcy - ok. 1529-30, 67 x 73 cm, Galleria Palatina, Florencja
  • Nawiedzenie - ok. 1515, 392 x 337 cm, fresk, 392 x 337 cm, Santissima Annunziata, Florencja
  • Nawiedzenie Najświętszej Marii Panny - 1528-29, 202 x 156 cm, San Michele, Carmignano
  • Pokłon Trzech Króli - ok. 1520 cm, 85 x 190 cm, Galleria Palatina, Florencja
  • Portret Kosmy Medyceusza - ok. 1520 cm, 90 x 72 cm, Uffizi, Florencja
  • Portret halabardnika - 1537, 92 x 72 cm, J. Paul Getty Museum, Malibu
  • Portret kobiety w czerwieni - ok. 1530, 90 x 71 cm, Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt nad Menem
  • Portret Marii Salviati - 1537-43, 87 x 71 cm, Uffizi, Florencja
  • Portret młodego mężczyzny - 153033, 85 x 61 cm, Pinacoteca di Palazzo Mansi, Lucques
  • Portret rytownika - 1517-18, 70 x 53 cm, Luwr, Paryż
  • Sacra Conversazione z Matką Boską, Dzieciątkiem i świętymi: Józefem, Janem Ewangelistą, Franciszkiem i Jakubem (Ołtarz Puccich) - 1518, 214 x 185 cm, Kościół San Michele Visomini, Florencja
  • Św. Antoni Padewski - ok. 1520, 78 x 66 cm, Uffizi, Florencja
  • Św. Hieronim pokutujący - ok. 1528, 105 x 80 cm, Niedersachsisches Landesmuseum, Hanower
  • Św. Kwintencencjusz - ok. 1518, 150 x 100 cm, Pinacoteca Comunale, Sansepolcro
  • Św. Weronika - 1515, fresk, 307 x 413 cm, Santa Maria Novella, Florencja
  • Wenus i Amor - ok. 1533, 128 x 197 cm, Gallerie dell’Accademia, Wenecja
  • Wenus i Kupidyn - 1532-34, 128 x 197 cm, Uffizi, Florencja
  • Wieczerza w Emaus - 1525, 230 x 173 cm, Uffizi, Florencja
  • Zdjęcie z krzyża - ok. 1528, 313 x 192 cm, Kościół Santa Felicita, Florencja

Przypisy edytuj

  1. Największe wydarzenia w historii sztuki, red. Jacques Marseille, Nadeije Laneyrie-Dagen, Warszawa: Mak, 1998, s. 142.
  2. Florencja i Toskania, Warszawa: Hachette, 2009 (Przewodniki Wiedzy i Życia), s. 119.
  3. Tamże, s. 98.

Bibliografia edytuj

  • Wendy Beckett, 1000 arcydzieł, Ewa Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342.
  • Augustin de Butler, Jacopo Pontormo, Siechnice: Eaglemoss Polska, 1999 (Wielcy Malarze; nr 43)
  • Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992. ISBN 83-7079-076-3
  • Malarze świata. Encyklopedia, Warszawa: Imbir, 2009, ISBN 978-83-60334-74-4
  • Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-2131-9