Jan Boner

Jan Boner
	; Jan Boner na znaczku
	; Bonarowa
Rodzina	Bonerowie
Data urodzenia	1462
Data i miejsce śmierci	15 grudnia 1523 ; Kraków
Ojciec	Seweryn Boner
Żona	Szczęsna Morsztynówna
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Boner (Hans Boner, Johann Boner) herbu Bonarowa z Landau in der Pfalz (ur. 1462, zm. 15 grudnia 1523 w Krakowie) – kupiec krakowski i bankier królewski, żupnik wielicki, wielki żupnik olkuski i dzierżawca olbory olkuskiej w latach 1508–1523, żupnik chęciński, burgrabia i wielkorządca zamku krakowskiego^[1], w 1522 roku, starosta oświęcimski, krzeczowski, ojcowski, rabsztyński^[2].

Ożeniony ze Szczęsną Morsztynówną, zięć Stanisława Morsztyna rajcy krakowskiego. Miał trzech braci, Fryderyka i Jakuba Andrzeja (zm. 1517) kupców i bankierów oraz Andrzeja Fabiana humanistę i poetę.

Życiorys edytuj

Jan Boner wywodził się z Alzacji. Wraz z braćmi Jakubem i Fryderykiem w drugiej połowie XV wieku osiedlił się we Wrocławiu. 7 lutego 1483 roku Jan Boner wyemigrował do Krakowa, gdzie przed radą miejską złożył przysięgę stając się obywatelem miasta. Był założycielem polskiej gałęzi rodu Bonerów – rodziny mieszczańskiej w późnym średniowieczu osiedlonej na Śląsku i w Małopolsce, której przedstawiciele od XV wieku odgrywali ważną rolę na dworze Jagiellonów. W 1498 roku stał się członkiem rady miejskiej w Krakowie, a w 1522 wszedł w skład 6-osobowej komisji zarządzającej miejską kasą. W 1506 był posłem miasta Krakowa na elekcję króla Zygmunta Starego. W 1508 na mocy umowy z rodziną Bełzów wszedł w posiadanie kaplicy św. Ducha w Kościele Mariackim, przekształcając ją w kaplicę pw. św. Jana Chrzciciela jako mauzoleum rodzinne. Do tego kościoła ufundował również zachowane do dziś stalle przeznaczone dla członków rady miejskiej.

Mieszkając w Królestwie Polskim dorobił się w czasach panowania Aleksandra Jagiellończyka wielkiego majątku na papierniach w Balicach, Bonarce i Kamieniu, będąc równocześnie na mocy królewskiego przywileju wraz z Kacprem Berem i Janem Turzo dostawcą srebra do mennicy królewskiej. Doprowadził do rozdziału majątku państwowego od finansów prywatnych króla. Wielokrotnie powiększył majątek za czasów Zygmunta I Starego przejmując różne nieruchomości głównie za niespłacone pożyczki bankowe. Był właścicielem ogrodu za Bramą Mikołajską, kamienic w Krakowie, Lwowie i Poznaniu. W 1515 został zarządcą żup solnych w Wieliczce, rok wcześniej w 1514 roku uzyskał dla siebie polski indygenat i herb szlachecki Bonarowa. W 1522 został wielkorządcą krakowskim.

Będąc bezdzietnym, cały majątek wraz z piastowanymi urzędami przekazał bratankowi Sewerynowi Bonerowi (1486–1549).

Zobacz też edytuj

Zamek Odrzykoń

Przypisy edytuj

↑ HieronimH. Łabęcki HieronimH., Spisy chronologiczne dawnych żupników w Polsce, „Biblioteka Warszawska”, t. I, 1859, s. 826–827 .
↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV – XVIII wieku. Spisy, [w:] AntoniA. Gąsiorowski AntoniA. (red.), Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej, KrzysztofK. Chłapowski (oprac.) i inni, t. 10, Kórnik 1992, s. 213 .

Bibliografia edytuj

MarianM. Hanik MarianM., Trzy pokolenia z rodu Bonerów, Kraków: COIT, 1985 .

Literatura dodatkowa edytuj

Włodzimierz Budka: Boner Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 297–299. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[1] HieronimH. Łabęcki HieronimH., Spisy chronologiczne dawnych żupników w Polsce, „Biblioteka Warszawska”, t. I, 1859, s. 826–827 .

[2] Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV – XVIII wieku. Spisy, [w:] AntoniA. Gąsiorowski AntoniA. (red.), Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej, KrzysztofK. Chłapowski (oprac.) i inni, t. 10, Kórnik 1992, s. 213 .

[1]

[2]