Wikipedia

Jarnołtówek

wieś w województwie opolskim

Jarnołtówek (daw. Jarantowice, niem. Arnoldsdorf, cz. Arnoltovice) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy[4]. Historycznie leży na terenie dawnego dolnośląskiego księstwa nyskiego. Położona jest w Górach Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Złoty Potok.

Jarnołtówek
wieś
Ilustracja
Widok na wieś znad kościoła św. Bartłomieja
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

nyski

Gmina

Głuchołazy

Liczba ludności (2011)

771[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-267[3]

Tablice rejestracyjne

ONY

SIMC

0494692

Położenie na mapie gminy Głuchołazy
Mapa konturowa gminy Głuchołazy, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Jarnołtówek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jarnołtówek”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Jarnołtówek”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jarnołtówek”
Ziemia50°17′04″N 17°25′34″E/50,284444 17,426111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Nieoficjalny herb wsi Jarnołtówek

Nieoficjalną częścią wsi są Bolkowice.

W latach 1945–1968 w powiecie nyskim, od 1 stycznia 1969 w powiecie prudnickim[5]. W latach 1973–1975 miejscowość należała do gminy Prudnik w powiecie prudnickim[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 771 osób[2].

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1 km od granicy z Czechami, w północnej części Gór Opawskich. Jarnołtówek zajmuje kilka wzgórz (Krzyżówka, Bukowa Góra, częściowo Srebrna Kopa i Biskupia Kopa). Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Złoty Potok (lewy dopływ Prudnika).

Środowisko naturalne edytuj

Wpływ na klimat Jarnołtówka ma sąsiedztwo Gór Opawskich[8]. Średnia temperatura roczna wynosi +7,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Jarnołtówka wynoszą 646 mm. Dominują wiatry zachodnie[9].

 
Widok na Jarnołtówek z Biskupiej Kopy

Nazwa edytuj

W pierwszych źródłach wieś występowała pod nazwą Arnoldi villa (1372), a później jako Arnoldsdorff. Nazwa wsi miała wywodzić się od imienia jej założyciela, czyli czeskiego rycerza Arnolda[10]. Po przejęciu przez administrację polską w 1945 wieś otrzymała nazwę Jarantowice[11]. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[12].

Historia edytuj

 
Pomnik upamiętniający obchody 750-lecia Jarnołtówka

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1268. Jarnołtówek, założony przez osadnika i późniejszego pierwszego sołtysa – Arnolda, należał długo do biskupów wrocławskich. Pierwszy kościół w Jarnołtówku wzmiankowany był w XIX wieku[13], został zbudowany ok. 1260-1300 roku i nosił wezwanie męczenników Felikasa i Adaukta[14]. Wydobywano tu złoto, odbywały się tu procesy czarownic. W rejonie Jarnołtówka i Pokrzywnej przekraczał granicę szlak handlowy i komunikacyjny z Wrocławia przez Nysę i Prudnik do Ołomuńca[15].

Pierwsza wzmianka o budowli obronnej w Jarnołtówku pochodzi z 1339. Przypuszczalnie był to niewielki zamek lub strażnica należąca do systemu warowni broniących granice posiadłości biskupów wrocławskich od strony czeskiej. W XVI wieku w centrum miejscowości zbudowano dwór obronny otoczony fosą. W drugiej połowie XIX wieku w jego miejscu powstał nowy dwór, który przetrwał do dziś[16].

 
Cesarzowa Augusta Wiktoria podczas oględzin ruin kościoła św. Bartłomieja w Jarnołtówku

Po wojnie trzydziestoletniej we wsi wybuchła epidemia dżumy. W latach 1753–1754 w Jarnołtówku zbudowano nowy kościół, któremu nadano wezwanie św. Bartłomieja. Jarnołtówek bywał często nawiedzany przez powodzie. Największa miała miejsce 13 lipca 1903. Podczas niej zawalił się miejscowy kościół, a na cmentarzu woda ze Złotego Potoku wypłukała i poniosła w dół kilkadziesiąt ludzkich zwłok. Zniszczyła większość gospodarstw i zabudowań[17]. Wówczas w okolice Prudnika przybyła cesarzowa Niemiec Augusta Wiktoria. Wizyta cesarzowej w Jarnołtówku została upamiętniona pomnikiem. Dzięki jej pomocy finansowej, w 1907 wzniesiono nowy kościół, a w 1909 zbudowano zaporę wodną w Jarnołtówku[18]. Powstało nowe osiedle – Bolkowice[17]. W okresie międzywojennym na stokach wzniesień zbudowano wiele willi, a w dolinie Złotego Potoku domy wczasowe, sanatoria i pensjonaty.

 
Pomnik ku czci Augusty Wiktorii

Z inicjatywy Śląskiego Sudeckiego Towarzystwa Górskiego z Prudnika, w 1924 w Jarnołtówku otwarto schronisko turystyczne, od 1964 znane jako Schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią” im. Bohdana Małachowskiego. Władze miast Raciborza i Prudnika urządziły dom dziecka w dworze w Jarnołtówku[17].

7 października 1938 o godzinie 16:25 przez Jarnołtówek przejeżdżali m.in. Adolf Hitler i feldmarszałek Hermann Göring, którzy po wizytacji Kraju Sudetów udali się do Prudnika na pociąg, którym wrócili do Berlina[19]. Podczas II wojny światowej walki ominęły Jarnołtówek. Żołnierze Volkssturm wysadzili we wsi cztery mosty, a następnie wieś została splądrowana przez Armię Czerwoną. Wieś została przejęta przez polską administrację. Wówczas w Jarnołtówku została osiedlona część polskich repatriantów. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód w 1946[20].

 
Położenie na mapie powiatu prudnickiego w 1975 r.

W latach 1945–1950 Jarnołtówek należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Głuchołazy, w latach 1954–1969 do gromady Głuchołazy, a w latach 1969–1972 do gromady Moszczanka.

W latach 1945–1958 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, która podlegała 45 Batalionowi WOP w Prudniku. Według uchwały podjętej w 1972 przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Prudniku, w Jarnołtówku zbudowano nowoczesną infrastrukturę i obiekty turystyczne w celu utworzenia ze wsi Pokrzywna i Jarnołtówek ośrodka turystyczno-wypoczynkowego. Realizacja planów dalszego rozwoju została przerwana, gdy przyłączono wsie do gminy Głuchołazy[21].

W lipcu 1997 Jarnołtówek nawiedziła kolejna wielka powódź. 7 lipca ewakuowano ok. 150–200 dzieci z zagrożonego zalaniem ośrodka „Eden”. 8 lipca na tamie w Jarnołtówku odnotowano stan wody na poziomie 13,7 m[22]. Kilka godzin później poziom osiągnął punkt krytyczny 13,99 m, do przelania brakowało zaledwie 12 cm. Zapora uchroniła Jarnołtówek i poniżej leżące miejscowości przed katastrofalnym zatopieniem, jednak nie dało się całkowicie uniknąć strat powodziowych[23]. Wody Złotego Potoku zabrały całkowicie lub znacznie uszkodziły pięć budynków mieszkalnych, zalanych zostało osiem gospodarstw i zerwane dwa mostki. W tym samym roku Jarnołtówek przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[24].

Po reformie administracyjnej w 1999 mieszkańcy Jarnołtówka zaczęli starać się o odłączenie wsi od gminy Głuchołazy i przyłączenie do gminy Prudnik, jako powody podając względy geograficzne, funkcjonalne i gospodarcze[25]. W marcu 2001 sporządzono pełną dokumentację z Pokrzywnej i Jarnołtówka w sprawie przejścia do gminy Prudnik. Z Pokrzywnej, na 115 głosujących, 112 było za Prudnikiem, natomiast w Jarnołtówku 404 osoby opowiedziały się za Prudnikiem, 10 było przeciw, a 5 nie zajęło stanowiska. Spotkano się wówczas z unieważnieniem wyników przez burmistrza Głuchołaz. W maju 2001 Rada Miejska w Prudniku poprzez uchwałę zaakceptowała starania mieszkańców Pokrzywnej, Jarnołtówka i Trzebiny, a Rada Powiatu Prudnickiego przegłosowała uchwałę o niezajmowaniu stanowiska w tej sprawie[26]. Temat zmiany przynależności administracyjnej Pokrzywnej i Jarnołtówka powrócił do lokalnych mediów w lipcu 2022, znajdując poparcie burmistrza Prudnika[27][28][26].

Miejscowość była plenerem kilku odcinków serialu Święta wojna w 2006[29]. 19 stycznia 2009 mieszkańcy Jarnołtówka rzekomo zaobserwowali UFO, które miało wylądować na łące w północnej części wsi. O zdarzeniu pisały m.in. media japońskie, australijskie, nowozelandzkie, peruwiańskie[30] i amerykańskie[31].

Zobacz więcej w artykule Obserwacje UFO w Polsce, w sekcji 19 stycznia 2009 – Jarnołtówek.

Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik i Głuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik, Chocim, Dębowiec, Jarnołtówek, Łąka Prudnicka, Moszczanka, Niemysłowice, Pokrzywna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku[32].

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Zabytki edytuj

 
Kościół św. Bartłomieja Apostoła
 
Dwór
 
Oficyna
 
Młyn wodny, dom nr 115
 
Zapora przeciwpowodziowa

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[36]:

  • kościół par. pw. św. Bartłomieja Apostoła, wzmiankowany w XV w., w latach 1753–1754 przebudowany został w stylu barokowym. Zniszczony podczas powodzi w 1903, został rozebrany, a obecny neoromański kościół wzniesiono w 1907 w pobliżu starego miejsca. Fundatorką kościoła, podobnie jak i zapory na Złotym Potoku, była cesarzowa Augusta Wiktoria
  • zespół dworski, wzmiankowany w 1339 r., w obecnej bryle powstał w drugiej połowie XIX wieku na miejscu dawnego dworu obronnego z XVI wieku. Z tego okresu zachowała się fosa i fragment murów:
    • dwór
    • oficyna
    • park
  • młyn wodny, ob. dom nr 115, z pocz. XIX w.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Jarnołtówku chronione są ponadto[37]:

  • historyczny układ ruralistyczny wsi
  • obszar zespołu domów mieszkalnych, nr 166–181
  • teren dawnego cmentarza, nr 109
  • cmentarz przy kościele św. Bartłomieja Apostoła
  • kapliczka, naprzeciw nr 41
  • kapliczka św. Jana Nepomucena, obok nr 112
  • kapliczka, obok nr 148
  • most w zespole dworskim
  • mur graniczny parku w zespole dworskim
  • domy mieszkalne, nr: 3, 4a, 8, 14a, 22, 71, 73, 73a,c, 73b, 84, 85, 88, 146, 162, 185
  • domy mieszkalno-gospodarcze, nr: 2, 87, 151, 182
  • dom zdrojowy Bergfried, później Ośrodek Rehabilitacji i Leczenia Dzieci, nr 19
  • obora, obecnie sklep, obok nr 73
  • remiza, nr 73d
  • trafostacja, obok nr 89
  • wycug, przy nr 96
  • poczta, ob. dom mieszkalny, nr 98
  • filia Biblioteki Publicznej, nr 106
  • szkoła, nr 109
  • młyn papierniczy (relikt), nr 148
  • lodownia/piwnica, nr 182
  • budynek gospodarczy, przy nr 187
  • most drogowy nad Złotym Potokiem
  • most drogowy nad Bystrym Potokiem
  • zapora przeciwpowodziowa pochodząca z 1909 roku, licząca 15,4 m wysokości i 50 m długości, zabezpieczająca okolicę przed wezbraniami wód Złotego Potoku
  • schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią”
  • most drogowy w ciągu drogi powiatowej przez Złoty Potok, przy domu nr 7
  • most drogowy przy pomniku św. Jana Nepomucena przez Złoty Potok

Transport edytuj

Transport drogowy edytuj

Do Jarnołtówka można dojechać z Prudnika przez Łąkę Prudnicką (DK40), Moszczankę i Pokrzywną, lub przez Dębowiec, Wieszczynę i Pokrzywną, a także z Głuchołaz[38].

Transport autobusowy edytuj

 
Przystanek autobusowy

Jarnołtówek posiada połączenia autobusowe z Opolem, Prudnikiem, Pokrzywną, Nysą, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem[39]. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe[40].

Transport autobusowy w Jarnołtówku obsługiwany był przez PKS Prudnik[41]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[42]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[43], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[44]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[45]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Jarnołtówku i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[46]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[47].

Przejście graniczne edytuj

Osobne artykuły: Przejście graniczne Jarnołtówek-Zlaté Hory (Biskupská kupa, vrchol) i Przejście graniczne Jarnołtówek (Biskupia Kopa)-Zlaté Hory (Biskupská Kupa).

Religia edytuj

W Jarnołtówku znajduje się katolicki kościół św. Bartłomieja Apostoła, który jest siedzibą parafii św. Bartłomieja Apostoła (dekanat Głuchołazy)[48].

Sport edytuj

Okolice Jarnołtówka stanowią miejsce przystosowane do uprawiania sportów zimowych, np. narciarstwa i snowboardingu[49]. W latach 2002–2005 w Jarnołtówku rozgrywany był Międzynarodowy Turniej Szachowy „Puchar Gór Opawskich”[50].

We wsi funkcjonował klub piłkarski LZS Złoty Potok Jarnołtówek[51]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar[52]. Został zlikwidowany łącząc się z klubem Polkon Konradów. W czerwcu 2020 rozpoczął działalność LKS Złoty Potok Jarnołtówek. W Jarnołtówku znajduje się boisko piłkarskie[53].

Turystyka edytuj

 
Schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią”
 
Ośrodek Konferencyjno-Wypoczynkowy „Ziemowit”
 
Ośrodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy „Potok”

Jarnołtówek jest jedną ze wsi o największych walorach turystycznych w województwie opolskim[54]. Miejscowość jest znanym w województwie opolskim ośrodkiem wypoczynkowym. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna. Jarnołtówek jest jedną z najczęściej odwiedzanych miejscowości w Górach Opawskich. Znajdują się tu m.in. Ośrodek Konferencyjno-Wypoczynkowy „Ziemowit”[55], Ośrodek Wypoczynkowy „MAX”[56], Ośrodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy „Potok”[57].

W 1924 z inicjatywy prudnickiej sekcji Śląskiego Sudeckiego Towarzystwa Górskiego, pod szczytem Biskupiej Kopy, otwarto schronisko turystyczne, które otrzymało nazwę Schronisko Górnoślązaków (Oberschlesierbaude). Schronisko było własnością miasta Prudnik. Cieszyło się popularnością wśród turystów. Po 1945 schronisko otrzymało nazwę „Pod Kopą Biskupią”, a od 1992 jego właścicielem jest wrocławski oddział PTTK[58].

We wsi funkcjonują cztery gospodarstwa agroturystyczne: „Stajnia za tamą”, „Pod Biskupią Kopą”, „Giemzikówka-Bolko” i „Oberówka”[59].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Jarnołtówku[60].

13 i 15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Jarnołtówek prowadziły trasy „Dzień Czeski” i „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”[61].

Szlaki turystyczne edytuj

Przez Jarnołtówek prowadzą szlaki turystyczne[62][63][64]:

Szlaki rowerowe edytuj

Przez Jarnołtówek prowadzą szlaki rowerowe[62][65][66]:

  •   Wieszczyna – Pokrzywna – Zamkowa Góra – Przełęcz pod Zamkową Górą – góra Srebrna Kopa – Przełęcz pod Kopą (Przełęcz Mokra) – góra Piekiełko – Jarnołtówek
  •   Turystyczna trasa rowerowa Gór Opawskich (40 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Chocim – Dębowiec – Wieszczyna – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Sławniowice
  •   Trasa rowerowa PTTK nr 60-c: Prudnik – Prudnik, Osiedle Tysiąclecia – Lipno – Prudnik-Las – Dębowiec – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Kijów – Gościce

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44533
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 370 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 26, poz. 175
  6. ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197
  7. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-10-17].
  8. ↑ Krzysztof Strauchmann, Góry Opawskie najzimniejszym miejscem na Opolszczyźnie. Najcieplejsze jest Jezioro Turawskie [online], nto.pl, 9 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-10] (pol.).
  9. ↑ Klimat: Jarnołtówek: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-10-17].
  10. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 960.
  11. ↑ W Jarantowicach, czyli Jarnołtówku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 33 (1338), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 17 sierpnia 2016, s. 23, ISSN 1231-904X.
  12. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  13. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 967.
  14. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 968.
  15. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 691.
  16. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 977.
  17. ↑ a b c Ryszard Nowak, Jarnołtówek – jakiego nie znamy, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 2 (268), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 14 stycznia 1996, s. 3, ISSN 1231-904X.
  18. ↑ Krzysztof Strauchmann, Wielka powódź w lipcu 1903. Czy szkody były większe niż w 1997 roku? [online], Nowa Trybuna Opolska, 21 czerwca 2020 [dostęp 2022-05-15].
  19. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 110.
  20. ↑ Ryszard Nowak, Jarnołtówek jakiego nie znamy, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 3 (269), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 stycznia 1996, s. 4, ISSN 1231-904X.
  21. ↑ Andrzej Dereń, Pokrzywna z Prudnikiem – wydarzenie 1999 roku, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 23 (498), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, czerwiec 2000, s. 15, ISSN 1231-904X.
  22. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 548.
  23. ↑ Jarnołtówek – godziny grozy, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 29 (348), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 lipca 1997, s. 3, ISSN 1231-904X.
  24. ↑ Jarnołtówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 15 lipca 2020 [dostęp 2022-05-15].
  25. ↑ Andrzej Dereń, Koalicja przeciw mieszkańcom Trzebiny, Pokrzywnej i Jarnołtówka, „Tygodnik Prudnicki”, 23 (550), 14 czerwca 2001, s. 6.
  26. ↑ a b Andrzej Dereń, Pokrzywna znów chce do Prudnika, „Tygodnik Prudnicki”, 28 (1640), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 13 lipca 2022, s. 8–10, ISSN 1231-904X.
  27. ↑ Witold Wośtak, Czy mieszkańcy Pokrzywnej zamienią gminę Głuchołazy na Prudnik? Rośnie niezadowolenie z powodu braku inwestycji [online], radio.opole.pl, 9 lipca 2022 [dostęp 2022-07-13] (pol.).
  28. ↑ Marcin Glinka, Pokrzywna i Jarnołtówek chcą powrotu do Prudnika [online], Wieści Prudnickie, 5 lipca 2022 [dostęp 2022-07-13] (pol.).
  29. ↑ Ośrodek Wypoczynkowy MAX. Ośrodek MAX. s. 1. [dostęp 2013-11-13].
  30. ↑ Paweł Stauffer, Rocznica nto. Jak UFO zrobiło zawrotną karierę [online], Nowa Trybuna Opolska, 27 stycznia 2012 [dostęp 2022-12-22] (pol.).
  31. ↑ UFO Jarnołtówek – Kurier Opolski 29.04.12 w serwisie YouTube
  32. ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr XXXIV-590-2020 z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Prudnik [online], duwo.opole.uw.gov.pl [dostęp 2023-08-31].
  33. ↑ a b c Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  34. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 142.
  35. ↑ a b c d Jarnołtówek [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  36. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 61. [dostęp 2012-12-21].
  37. ↑ Ewidencja – Gmina Głuchołazy [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-06-19].
  38. ↑ Rozporządzenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 20 maja 1954 r. w sprawie tymczasowych przepisów dla wczasowiczów, turystów, uczestników obozów, kolonii, wycieczek zbiorowych oraz dla przebywających w sanatoriach i domach leczniczo-profilaktycznych w strefie nadgranicznej województwa opolskiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 5 czerwca 1954, s. 3.
  39. ↑ Rozkład jazdy pks na przystanku Jarnołtówek, gm. Głuchołazy rozkład jazdy [online], e-podroznik.pl [dostęp 2024-04-08].
  40. ↑ Lista wszystkich przystanków [online], pks.opole.pl [dostęp 2024-04-08].
  41. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  42. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  43. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  44. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  45. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  46. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  47. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  48. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2022-05-15].
  49. ↑ Sporty zimowe [online], jarnoltowek.pl [dostęp 2023-06-20].
  50. ↑ Przemysław Jahr, Puchar Gór Opawskich [online], Szachy w Polsce, 9 sierpnia 2015 [dostęp 2023-06-20] (pol.).
  51. ↑ Złoty Potok Jarnołtówek [online], www.90minut.pl [dostęp 2023-06-20].
  52. ↑ Janusz Stefanko, Damian Wicher, Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19, ISSN 1231-904X.
  53. ↑ Pomóż wyremontować boisko dla klubu LKS Złoty Potok Jarnołtówek [online], zrzutka.pl, 26 czerwca 2020 [dostęp 2023-06-20] (pol.).
  54. ↑ Wiesław Drobek, Ewa Dawidejt-Drobek. Nowe turystyczne funkcje wsi na Śląsku Opolskim w kontekście pamięci przeszłości. „Studia Obszarów Wiejskich”. 54, s. 28, 2019. Warszawa: PAN IGiPZ. ISSN 1642-4689. 
  55. ↑ Ziemowit – w sercu Gór Opawskich w Sudetach [online], osrodekziemowit.pl [dostęp 2023-06-19].
  56. ↑ Ośrodek Wypoczynkowy „MAX” Jarnołtówek [online], maxjar.pl, 3 kwietnia 2023 [dostęp 2023-06-19] (pol.).
  57. ↑ Ośrodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy „Potok”, Jarnołtówek 52 [online], czasnawypoczynek.pl [dostęp 2023-06-19].
  58. ↑ Schronisko pod Kopą Biskupią. naszesudety.pl, 23 lipca 2006. [dostęp 2023-06-19].
  59. ↑ Katarzyna Kolasińska-Morawska, Katalog gospodarstw agroturystycznych, Suchy Bór–Opole: Studio 4 Andrzej Nowak na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, s. 42, 44, 45, ISBN 978-83-60455-49-4.
  60. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  61. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  62. ↑ a b Tadeusz Górecki, Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2023-01-19] (pol.).
  63. ↑ Ścieżki piesze – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-20].
  64. ↑ Szlaki turystyczne [online], goryopawskie.eu [dostęp 2023-01-19] (pol.).
  65. ↑ Trasy rowerowe – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl, 13 października 2018 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
  66. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.

Bibliografia edytuj

  • Góry Opawskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, M. Staffa (red.), Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, s. 123–131.
  • Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jarnołtówek&oldid=73453240”