Wikipedia

Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval

francuski generał, inżynier i inspektor artylerii

Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval (ur. 15 września 1715 w Amiens, zm. 9 maja 1789 w Paryżu[1][2]) – generał i inżynier francuski, inspektor i reformator artylerii[3][4].

Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval
ilustracja
generał porucznik
Data i miejsce urodzenia

15 września 1715
Amiens

Data i miejsce śmierci

9 maja 1789
Paryż

Przebieg służby
Siły zbrojne

Francuskie Wojska Lądowe,
Austriackie Siły Zbrojne

Stanowiska

inżynier i inspektor artylerii

Główne wojny i bitwy

wojna siedmioletnia

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Marii Teresy Komandor Orderu Świętego Ludwika (Francja)

Stworzył nowy system produkcji armat, który pozwalał na zastosowanie lżejszych dział bez konieczności zmniejszania zasięgu ich strzału[5]. System Gribeauvala zastąpił dotychczas używany system de Vallière’a[5]. Armaty te okazały się niezbędne w późniejszych zwycięstwach sił zbrojnych Francji podczas wojen napoleońskich. Gribeauval jest uważany za najwcześniejszego znanego zwolennika części zamiennych do broni. Przyczynił się zatem do późniejszego rozpowszechnienia i rozwoju produkcji części zamiennych, między innymi w Stanach Zjednoczonych[6].

Życiorys edytuj

Jean-Baptiste urodził się w Amiens, był synem prawnika z klasy średniej[7]. W 1732 wstąpił do szkoły artylerii w La Fère, gdzie uczył go Bernard Forest de Belidor. Po jej ukończeniu w 1735 został oficerem Corps-Royal del’Artillerie, będącym odpowiednikiem Inspektoratu Artylerii, nadzorującego stan artylerii i szkół artyleryjskich, arsenałów, ludwisarni i producentów wyposażenia[7]. W 1743 wziął udział w bitwie pod Dettingen, a następnie w latach 1744–1747 w licznych oblężeniach miast prowadzonych przez Maurycego Saskiego podczas kampanii w Niderlandach. Przez prawie dwadzieścia lat pochłaniały go obowiązki oficerskie i praca naukowa, w 1752 roku został kapitanem kompanii minerskiej[7]. W 1755 znalazł się na misji wojskowej w Prusach[7].

W 1757 podczas wojny siedmioletniej (będąc już podpułkownikiem), służył w armii austriackiej, założył też austriacki korpus saperów[8]. Brał udział w oblężeniu Kłodzka w 1760 i obronie Świdnicy w 1762, gdzie dostał się do niewoli pruskiej i został uwięziony w Królewcu[8][9]. W Świdnicy również mistrz ciesielski Reiter zapoznał się z projektem armaty Gribeauvala z 1748 roku, przetestował ją i ulepszył system jezdny[10]. Gribeauvala zwolniono w kwietniu 1763 po pokoju w Hubertusburgu[8].

W 1762 Gribeauval przekazał władzom paryskim informacje o austriackim systemie artyleryjskim i porównał go z istniejącym systemem francuskich dział de Vallière’a[8][11]. Podczas pracy w armii austriackiej pracował także nad dalszym rozwojem minerstwa.

Cesarzowa Maria Teresa Habsburg w uznaniu jego dotychczasowych zasług uhonorowała go stopniem feldmarschalleutnanta i Krzyżem Wielkim Orderu Marii Teresy[8][12]. Po powrocie do Francji został mianowany inspektorem artylerii, a w 1765 generałem porucznikiem i komandorem Orderu Świętego Ludwika[12][13].

 
Część systemu Gribeauvala: armaty cztero-, ośmio- i dwunastofuntowe
 
Armata dwunastofuntowa z czasów Republiki

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  2. ↑ P. Veyrines. Gribeauval (15 Septembre 1715 – 9 mai 1789). „Revue d’artillerie”. XXXIV, s. 96–120, kwiecień-wrzesień 1889. (fr.). 
  3. ↑ Eugène Hennebert, Gribeauval: premier inspecteur général du corps de l’artillerie. Quelques pages inedites relatives a son se jour en autriche., „Revue d’artillerie”, XLVII, Paryż, Nancy: Berger-Levrault et C, Libraires-Editeurs, październik 1895, s. 598–623 (fr.).
  4. ↑ Eugène Hennebert, Gribeauval: lieutenant-général des armées du roy, premier Inspecteur général du Corps royal de l’artillerie (1715–1789), Paris: Berger-Levrault, 1896, OCLC 490980386 (fr.).
  5. ↑ a b Spencer C. Tucker, American Revolution: The Definitive Encyclopedia and Document Collection, ABC-CLIO, 30 września 2018, s. 56, ISBN 978-1-85109-744-9 (ang.).
  6. ↑ The Origins of the American System of Arms Production, [w:] David Hounshell, From the American System to Mass Production, 1800-1932: The Development of Manufacturing Technology in the United States, JHU Press, wrzesień 1985, s. 25–32, ISBN 978-0-8018-3158-4 (ang.).
  7. ↑ a b c d Steven Summerfield, Part 2: Gribeauval in France before the Seven Years War (1715-56), „Smoothbore Ordnance Journal”, 2 (2), grudzień 2010, s. 18–23 (ang.).
  8. ↑ a b c d e Stephen Summerfield, Part 3: Gribeauval in Austrian Service (1758-62), „Smoothbore Ordnance Journal”, 2 (3), grudzień 2010, s. 24–29 (ang.).
  9. ↑ Chapter XII. Siege of Schweidnitz: Seventh Campaign Ends, [w:] Thomas Carlyle, History of Friedrich II of Prussia called Frederick The Great, t. VI, Londyn: Chapman and Hall, 193 Piccadilly, 1865, s. 300–321 (ang.).
  10. ↑ Stephen Summerfield, Section 2: Gribeauval and French Ordnance, „Smoothbore Ordnance Journal”, 2, grudzień 2010, s. 39 (ang.).
  11. ↑ Stephen Summerfield, Section 3: Gribeauval on Austrian Ordnance, „Smoothbore Ordnance Journal”, 2, grudzień 2010, s. 61–65 (ang.).
  12. ↑ a b Smith Digby, Wurzbach’s Biography of Jean Baptist Viscomte de Gribeauval (1715–1789) written in 1859, „Smoothbore Ordnance Journal”, 1 (3), sierpień 2010, s. 3 (ang.).
  13. ↑ Stephen Summerfield, Section 1: Gribeauval’s Early Work, „Smoothbore Ordnance Journal”, 2, grudzień 2010, s. 14 (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean-Baptiste_Vaquette_de_Gribeauval&oldid=72432338”