Jerzy Kossak

Jerzy Maciej Kossak
Jan
Data i miejsce urodzenia	11 września 1886 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	11 maja 1955 ; Kraków
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	realizm
Muzeum artysty	Kossakówka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Maciej Kossak herbu Kos (ur. 11 września 1886 w Krakowie, zm. 11 maja 1955 tamże) – polski malarz, przedstawiciel realizmu.

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie Wojciecha i Marii z Kisielnickich herbu Topór. Był bratem Magdaleny Samozwaniec i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, wnukiem Juliusza Kossaka. Ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, a następnie Szkołę Kadetów^[1].

Dorastał obserwując pracę swojego dziadka i ojca. Już w dzieciństwie wykazywał spore uzdolnienia plastyczne i był wielką nadzieją dla swojego ojca Wojciecha. Nie przejawiał jednak dużych chęci do nauki w szkole; nie podjął też studiów w żadnej uczelni artystycznej. Szlifował swój talent w pracowni ojca. Pierwszą wystawę miał w 1910 roku w Krakowie, w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Jego talent został dostrzeżony, a wystawiony cykl napoleoński zebrał pochlebne opinie. W czasie I wojny światowej służył na froncie włoskim w randze porucznika pułku austro-węgierskich ułanów. W okresie międzywojennym malował w pracowni stworzonej przez Wojciecha dla ratowania kondycji finansowej rodziny. Jako rotmistrz był instruktorem jazdy w Szkole Oficerów Jazdy w Tarnowie^[2]. Poza malarstwem oddawał się sportowi jeździeckiemu i polowaniom. Posiadał własnego konia i uczestniczył w zawodach jeździeckich, biegach myśliwskich i spacerach w siodle. Należał do Związku Polskich Artystów Plastyków, był też członkiem Krakowskiego Klubu Jazdy Konnej, Bractwa Kurkowego, myśliwskiego Towarzystwa św. Huberta oraz Automobilklubu w Krakowie. W czasie II wojny światowej i w trudnych latach powojennych, masowa produkcja obrazów pozwalała żyć zadłużonemu artyście, ale mocno ucierpiała na tym twórczość malarza.

Życie prywatne edytuj

Był dwukrotnie żonaty: z pierwszego małżeństwa zawartego w 1911 roku z ziemianką Ewą z Kaplińskich (1890–1940) miał córkę Marię (1917–1988), z drugiego, z Elżbietą Dzięciołowską-Śmiałowską (1910–1975) dwie córki, Glorię i Simonę. Do końca życia mieszkał wraz z drugą żoną i córkami w Kossakówce – rodzinnym domu Kossaków, kupionym jeszcze przez dziadka Juliusza.

Po śmierci w 1955 roku został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIIB-płn-po lewej Wędrychowskich)^[1].

Twórczość edytuj

Żył w cieniu sławnego ojca, od początku swojej drogi artystycznej naśladował go, wybierał te same tematy, niekiedy nawet malował te same obrazy co on. W okresie służby wojskowej namalował wiele scen o tematyce wojennej. W latach międzywojennych sięgnął do zarzuconego już przez ojca wątku napoleońskiego. Wtedy namalował Odwrót Napoleona spod Moskwy (1927), Bitwę pod piramidami (1927), Huzara z koniem w pejzażu zimowym (1938). Walkę polskich legionów utrwalił na płótnach: Pościg 6. Pułku Ułanów za bolszewikami i Pościg ułanów krechowieckich za bolszewikami, Majora Edwarda Rydza Śmigłego na czele III Batalionu Pierwszej Brygady Legionów prowadzącego atak na pozycje rosyjskie pod Laskami w dniu 28 października 1914, Pogoń ułanów za Kozakami (1938). Nieobca mu była również tematyka folklorystyczna, malował wesela krakowskie i góralskie, sceny polowań (Bieg myśliwych z psami za jeleniem z 1927 roku). Spod jego pędzla wyszło wiele portretów.

Nie spełnił oczekiwań swojego wybitnego ojca. Nie miał większych ambicji i samodzielności twórczej i nigdy nie wypracował swojego indywidualnego stylu. Nie odbył on żadnych podróży, koniecznych do rozwinięcia stylu artystycznego^[3]^[4].

Ordery i odznaczenia edytuj

Złoty Krzyż Zasługi (7 sierpnia 1939)^[5]

Jerzy Kossak obok swojego obrazu „Szarża pod Grebionką” (1934)
Jerzy Kossak, Odwrót Napoleona spod Moskwy (1927)
Jerzy Kossak, Ułan z koniem (1942)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b W kręgu Rodu Kossaków - Jerzy Kossak [online], www.bg.agh.edu.pl [dostęp 2023-05-09] .
↑ MSWoj., (1919) Program szkół fachowego kształcenia oficerów i podoficerów jazdy. Księgarnia Wojskowa, Warszawa, str. 5.
↑ Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska zaznacza, że Wojciech Kossak: bolał nad tym, że Jerzy nie spełniał jego nadziei, martwił się brakiem u syna większych ambicji malarskich, chęci i wytrwałości, krytykował go za brak samodzielności twórczej, za masowe i płytkie powielanie tematów, za fabrykę kopii i replik. Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska: Kossakowie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001, s. 71–72. ISBN 83-7023-855-6.
↑ Kazimierz Olszański w przypisach do Wspomnień Wojciecha Kossaka pisze o Jerzym: Malował również sceny historyczne i rodzajowe, bitwy i polowania, żołnierzy i konie, ale nie osiągnął tej miary artyzmu co Juliusz i Wojciech. Przypisy opracowane przez Kazimierza Olszańskiego. W: Wojciech Kossak: Wspomnienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1971, s. 378.
↑ M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu podniesienia hodowli koni”.

Bibliografia edytuj

Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska: Kossakowie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001. ISBN 83-7023-855-6.
Wojciech Kossak: Wspomnienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1971.

Linki zewnętrzne edytuj

Obrazy Jerzego Kossaka. Artyzm.com. [dostęp 2023-05-09]. (pol.).
Tematy napoleońskie w malarstwie Jerzego Kossaka. Krakowski Dom Aukcyjny. [dostęp 2023-05-09]. (pol.).

[:0-1] W kręgu Rodu Kossaków - Jerzy Kossak [online], www.bg.agh.edu.pl [dostęp 2023-05-09] .

[2] MSWoj., (1919) Program szkół fachowego kształcenia oficerów i podoficerów jazdy. Księgarnia Wojskowa, Warszawa, str. 5.

[3] Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska zaznacza, że Wojciech Kossak: bolał nad tym, że Jerzy nie spełniał jego nadziei, martwił się brakiem u syna większych ambicji malarskich, chęci i wytrwałości, krytykował go za brak samodzielności twórczej, za masowe i płytkie powielanie tematów, za fabrykę kopii i replik. Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska: Kossakowie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001, s. 71–72. ISBN 83-7023-855-6.

[4] Kazimierz Olszański w przypisach do Wspomnień Wojciecha Kossaka pisze o Jerzym: Malował również sceny historyczne i rodzajowe, bitwy i polowania, żołnierzy i konie, ale nie osiągnął tej miary artyzmu co Juliusz i Wojciech. Przypisy opracowane przez Kazimierza Olszańskiego. W: Wojciech Kossak: Wspomnienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1971, s. 378.

[5] M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu podniesienia hodowli koni”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]