Jewgienij Jewtuszenko

Jewgienij Aleksandrowicz Jewtuszenko, ros. Евгений Александрович Евтушенко (ur. 18 lipca 1932 w Zimie, zm. 1 kwietnia 2017 w Tulsie) – rosyjski poeta, reżyser i scenarzysta filmowy.

Jewgienij Jewtuszenko

Jewgienij Jewtuszenko, 2010
Imię i nazwisko	Jewgienij Aleksandrowicz Jewtuszenko
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1932 Zima
Data i miejsce śmierci	1 kwietnia 2017 Tulsa
Narodowość	rosyjska
Język	rosyjski
Dziedzina sztuki	proza, poezja, publicystyka, scenariusze
Ważne dzieła
Tam, gdzie rosną jagody Babi Jar
Odznaczenia

Życiorys

Syn geologa Aleksandra Gangnusa. Początkowo nosił nazwisko Gangnus, z czasem przyjął nazwisko matki. W latach 1952–1957 studiował w Instytucie Literackim im. Gorkiego, z którego został wydalony za poparcie powieści Nie samym chlebem... Władimira Dudincewa.

Publikować zaczął w 1949. W swoich utworach zaczął krytykować Józefa Stalina. Zyskał szeroką popularność w latach 60. dzięki podejmowaniu problemów mieszkańców Związku Radzieckiego oraz nowatorskiej formie utworów.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 59. MFF w Wenecji (2002).

Wybrana twórczość

Powieści

• 1982 – Tam, gdzie rosną jagody (ros. Ягодные места)
• 1991-1993 – Nie umiraj prieżdie smierti (ros. Не умирай прежде смерти)

Nowele i opowiadania

• 1967 – Pearl Harbour (ros. Пирл-Харбор)
• 1981 – Ardabioła (ros. Ардабиола)

Poematy

• 1953-1956 – Stacja Zima (ros. Станция Зима)
• 1961 – Babi jar (ros. Бабий яр)
• 1965 – Bracka GES (ros. Братская ГЭС), Puszkinskij pieriewał (ros. Пушкинский перевал)
• 1967 – Corrida (ros. Коррида)
• 1968 – Pod kożej statui Swobody (ros. Под кожей статуи Свободы)
• 1970 – Uniwersytet Kazański (ros. Казанский университет)
• 1974 – Snieg w Tokio (ros. Снег в Токио)
• 1976 – Iwanowskije sitcy (ros. Ивановские ситцы)
• 1977 – Siewiernaja nadbawka (ros. Северная надбавка)
• 1974-1978 – Gołub’ w Sant’jago (ros. Голубь в Сантьяго)
• 1980 – Nieprjawda (ros. Непрядва)
• 1982 – Mama i niejtronnaja bomba (ros. Мама и нейтронная бомба)
• 1984 – Dalnjaja rodstwiennica (ros. Дальняя родственница)
• 1985 – Fuku! (ros. Фуку!)
• 1996 – Trinadcat' (ros. Тринадцать)
• 1969-2000 – W połnyj rost (ros. В полный рост)
• 1975-2000 – Prosieka (ros. Просека)

Zbiory wierszy

• 1952 – Razwiedczyki grjaduszczego (ros. Разведчики грядущего)
• 1955 – Trietij snieg (ros. Третий снег)
• 1956 – Szosse Entuziastow (ros. Шоссе Энтузиастов)
• 1957 – Obieszczanije (ros. Обещание)
• 1959 – Łuk i lira (ros. Лук и лира), Stichi raznych let (ros. Стихи разных лет)
• 1960 – Jabłoko (ros. Яблоко)
• 1962 – Wzmach ruku (ros. Взмах руки), Nieżnost' (ros. Нежность)
• 1966 – Katier swjazi (ros. Катер связи)
• 1967 – Bratskaja GES (ros. Братская ГЭС)
• 1969 – Idut biełyje sniegi (ros. Идут белые снеги)
• 1971 – Ja sibirskoj porody (ros. Я сибирской породы)
• 1972 – Pojuszczaja damba (ros. Поющая дамба), Doroga nomier odin (ros. Дорога номер один)
• 1973 – Intimnaja lirika (ros. Интимная лирика)
• 1975 – Otcowskij słuch (ros. Отцовский слух)
• 1977 – W połnyj rost (ros. В полный рост)
• 1978 – Utriennij narod (ros. Утренний народ), Prisjaga prostoru (ros. Присяга простору)
• 1980 – Swarka wzrywom (ros. Сварка взрывом)
• 1982 – Dwie pary łyż (ros. Две пары лыж)
• 1983 – Otkuda rodom ja (ros. Откуда родом я)
• 1985 – Poczti naposledok (ros. Почти напоследок)
• 1987 – Zawtrasznij wietier (ros. Завтрашний ветер)
• 1989 – 1989 (ros. 1989), Grażdanie, posłuszajtie mienja (ros. Граждане, послушайте меня)
• 1990 – Zielonaja kalitka (ros. Зелёная калитка), Poslednjaja popytka (ros. Последняя попытка)
• 1991 – Biełorusskaja krowinka (ros. Белорусская кровинка)
• 1993 – Niet let: lubownaja lirika (ros. Нет лет: любовная лирика)
• 1994 – Zołotaja zagadka moja (ros. Золотая загадка моя)
• 1995 – Mojo samoje-samoje (ros. Моё самое-самое), Poslednije slozy (ros. Последние слёзы)
• 1997 – Miedlennaja lubow' (ros. Медленная любовь), Niewyliwaszka (ros. Невыливашка)
• 1999 – Kradzione jabłka (ros. Краденные яблоки)
• 2001 – Ja prorwus’ w dwadcat’ pierwyj wiek... (ros. Я прорвусь в двадцать первый век…)
• 2007 – Okno wychodit w bełyje dieriew’ja (ros. Окно выходит в белые деревья)
• 1969-2009 – Moja futboliada (ros. Моя футболиада)
• 2011 – Możno wsjo spasti (ros. Можно всё ещё спасти)
• 2012 – Sczast’ja i raspłaty (ros. Счастья и расплаты)
• 2013 – Nie umieju proszczat’cja (ros. Не умею прощаться)

Publicystyka

• 1970 – Primieczanija k awtobiografii (ros. Примечания к автобиографии)
• 1980 – Tałant jest’ czudo niesłuczajnoje (ros. Талант есть чудо неслучайное)
• 1987 – Zawtrasznij wietier (ros. Завтрашний ветер)
• 1990 – Politika – priwilegija wsiech (ros. Политика – привилегия всех)

Scenariusze filmowe

• 1964: Ja, Kuba

Odznaczenia i nagrody

• Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy (10 marca 2004)
• Order Znak Honoru (1969)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1983)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1984)
• Order Przyjaźni Narodów (16 lipca 1993)
• Nagroda Państwowa Federacji Rosyjskiej (2010)
• Order Bernardo O’Higginsa (Chile, 2009)

I medale.

Bibliografia

Źródła w języku angielskim

• Biografia Jewtuszenki na portalu Spartacus Educational. [dostęp 2013-12-12]. (ang.).
• Yevgeny Yevtushenko, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-06-11]  (ang.).
• Biografia Jewtuszenki na portalu Russia-InfoCentre. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).

Źródła w języku rosyjskim

• Wywiad Siergieja Korzuna z Jewtuszenką dla „Echa Moskwy”. [dostęp 2013-12-12]. (ros.).
• Biografia Jewtuszenki na portalu Krugoswiet. [dostęp 2014-06-11]. (ros.).

Linki zewnętrzne

• Jewtuszenko wiecznie żywy – artykuł na stronie Newsweek.pl. [dostęp 2014-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)]. (pol.).