Joaquín Rodrigo

Joaquín Rodrigo Vidre, I markiz de los Jardines de Aranjuez (ur. 22 listopada 1901 w Sagunto, zm. 6 lipca 1999 w Madrycie) – hiszpański kompozytor, pianista i gitarzysta; twórca m.in. słynnego Concierto de Aranjuez.

Joaquín Rodrigo

Imię i nazwisko	Joaquín Rodrigo Vidre
Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1901 Sagunto
Pochodzenie	hiszpańskie
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1999 Madryt
Instrumenty	fortepian, gitara
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pianista, gitarzysta
Odznaczenia
Strona internetowa

Życiorys

Urodził się w Sagunto, niedużym mieście Hiszpanii, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, nieopodal Walencji. Był najmłodszym synem właścicieli ziemskich, Vicenta Rodriga Peitrasa i Juany Ribelles. W wyniku przebytej w 1905 roku błonicy utracił wzrok. Nieszczęście miało ogromny wpływ na losy przyszłego kompozytora, jak wspominał po latach: „Myślę, że ta choroba, utrata wzroku, była wehikułem, który poprowadził mnie na drogę muzyki”.

Wkrótce rodzina Rodrigo przeniosła się do Walencji, a Joaquín rozpoczął naukę w szkole dla dzieci niewidomych. Bardzo wcześnie zaczął wykazywać zainteresowanie muzyką. Pierwsze lekcje pobierał od nauczycieli z konserwatorium w Walencji (prof. Izquierdo). Harmonii i kompozycji uczył się u Francisca Anticha, uczęszczał też do klas prowadzonych przez Enrique Gomá oraz Eudarda Lópeza Chávariiego. Rozwijanie zainteresowań muzycznych ponad poziom oczekiwany przez rodziców Rodriga, wywołało ich sprzeciw i dezaprobatę do tego stopnia, że odmówili przyjścia na pierwszy koncert kompozytorski syna w Paryżu w 1929 roku. Na tym koncercie poznał Rodrigo przyszłą żonę, pianistkę Victorię Kamhi, którą poślubił w 1933 roku.

Drugą gałęzią zainteresowań młodego Rodriga była literatura. W ten świat, trudno dostępny dla niewidomego dziecka, wprowadzał go Rafael Ibáñez, człowiek, który w początkowych latach życia kompozytora pełnił rolę nauczyciela i przewodnika, z biegiem lat zostając jego sekretarzem, kopistą, a także wieloletnim przyjacielem.

Ojciec Cecilii, II markizy de los Jardines de Aranjuez, mąż Victorii Kamhi. Pochowany w Aranjuez.

Herb I Markiza Ogrodów Aranjuez

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

• Krzyż Wielki Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania, 1953)
• Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja, 1960)
• Kawaler Legii Honorowej (Francja, 1963)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania, 1966)
• Premio Nacional de Música, za kompozycję, 1983
• Nagroda Księcia Asturii, w dziedzinie sztuki, 1996
• Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja, 1998)

30 grudnia 1991 r. uszlachcony przez króla Jana Karola tytułem markiza. Członek Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda.

Twórczość

Na początku lat dwudziestych XX w. Joaquín już posiadał spore umiejętności muzyczne, zarówno jako kompozytor, jak i pianista. Jego pierwsze kompozycje to utwory na obsadę kameralną – pierwszym numerem opusowym oznaczył Dwa szkice na skrzypce i fortepian z 1923 roku. Natomiast najwcześniejszym jego dziełem napisanym na orkiestrę była kompozycja Juglares, której prawykonanie odbyło się już w 1924 roku. Wykonawcą była orkiestra symfoniczna w Walencji, prowadzona przez Enrique Izquierdo. W następnym roku Rodrigo skomponował Pięć utworów dziecięcych, a następnie wysłał je na ogólnohiszpański konkurs kompozytorski. Utwory te, wykazujące już większą swobodę w posługiwaniu się przez młodego twórcę aparatem orkiestrowym, spotkały się z dużym zainteresowaniem i uznaniem jury. Również ich premierowe wykonania – w Walencji w 1927 roku, a następnie w Paryżu w 1929 roku – okazały się dużym sukcesem.

Najważniejsze utwory

• Concierto de Aranjuez na gitarę i orkiestrę (1939)
• Concierto Andaluz na cztery gitary i orkiestrę (1969)
• Fantasía para un gentilhombre na gitarę i orkiestrę (1954)
• Concierto serenata na harfę i orkiestrę (1954)
• Invocación y danza na gitarę solo (1961)
• Concierto madrigal na dwie gitary i orkiestrę (1968)

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona o markizie Joaquínie Rodrigo (hiszp. • ang.)