Kandelabr
Kandelabr – stojący, kilkuramienny świecznik. Zazwyczaj o symetrycznie rozgałęzionych ramionach, często zdobiony motywami ornamentalnymi i figuralnymi[1].
Kandelabry wykonywane były głównie z metalu i znano je już w starożytności. Pod koniec XVII wieku popularne były dwuramienne, w XVIII trójramienne, a w XIX wykonywano też kilkunastoramienne. Świecznik był zbudowany z podstawy, trzonu i najczęściej zdejmowanej nastawy z ramionami. Rokokowe kandelabry charakteryzowały się trzonami w kształcie postaci lub plastycznie uformowanej rośliny, a w pierwszej połowie XIX wieku kariatydy trzymającej nastawę w uniesionych rękach[2].
W judaizmie edytuj
Odmiana kandelabru – menora stała się w starożytności symbolem judaizmu. Jej dokładny kształt został objawiony Mojżeszowi przez Boga (por. Wj 25,31-40) w czasie pobytu Izraelitów na pustyni, w drodze z Egiptu do Ziemi Obiecanej, około XVI-XII wieku p.n.e. Miała ona służyć do oświetlania świętego Przybytku, mieszkania Boga pośród Jego Ludu. Bóg mówi tu nie o siedmiu, ale o sześciu ramionach, wychodzących z trzonu: trzy ramiona wychodzące z trzonu w prawo i trzy w lewo. Ponieważ na szczycie trzonu i każdego z ramion znajdowała się jedna lampa oliwna, zatem menora ma w sumie siedem lamp, umieszczonych na szczycie siedmiu elementów konstrukcyjnych i z tego powodu zazwyczaj nazywana jest świecznikiem siedmioramiennym.
Z kolei świecznik dziewięcioramienny (chanukija) jest używany podczas żydowskiego święta Chanuka[3].
Przypisy edytuj
- ↑ kandelabr, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-04-19].
- ↑ Sztuka świata. Słownik terminów A-K tom 17. Warszawa: Arkady, 2013, s. 295. ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ Dorothea Forstner: Świat Symboliki Chrześcijańskiej. Warszawa: PAX, 1990, s. 410. ISBN 83-211-1169-6.