Kazimierz Orlik-Łukoski
Kazimierz Łukoski, ps. „Orlik” herbu Dołęga[1] (ur. 13 września 1890 w Sokole, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 września 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
12 Dywizja Piechoty |
| Stanowiska |
dowódca piechoty dywizyjnej |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
            
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Był synem Ignacego i Władysławy z Kwasieborskich. W 1910 ukończył gimnazjum realne w Warszawie. W latach 1911–1914 studiował w Wyższej Szkole Rolniczej w Wiedniu. Był członkiem (od 1912) i ostatnim komendantem placu w Wiedniu Polskich Drużyn Strzeleckich. W latach 1914–1917 służył w Legionach Polskich. Od 31 stycznia do 9 marca 1917 był słuchaczem kursu oficerów Sztabu Generalnego w Warszawie. 22 marca 1917 roku został skierowany do 2 pułku piechoty. 3 czerwca 1917 przydzielony został do Inspekcji Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej na stanowisko adiutanta gen. Feliksa von Bartha. W latach 1917–1918 m.in. w Polskim Korpusie Posiłkowym, następnie w II Korpusie Polskim w Rosji. Był dowódcą 6 pułku strzelców polskich w Armii Polskiej we Francji, który 1 września 1919 po powrocie do kraju i zjednoczeniu z Wojskiem Polskim, przemianowany został na 48 pułk piechoty Strzelców Kresowych.
48 pułkiem piechoty dowodził do 25 sierpnia 1920, a następnie objął dowództwo XXI Brygady Piechoty. Przejściowo dowodził również XXII Brygadą Piechoty. W październiku 1921 wyznaczony został na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 98. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W sierpniu 1925 przeniesiony został do 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej[3]. 7 marca 1927 został mianowany na stanowisko dowódcy 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie[4]. 1 stycznia 1928 Prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 4. lokatą w korpusie generałów[5]. Na stanowisku dowódcy dywizji pozostawał do 7 lipca 1939.
W 1938 otrzymał tytuł honorowe obywatelstwa Stanisławowa[6].
W kampanii wrześniowej 1939 dowodził Grupą Operacyjną „Jasło” (przemianowaną na Grupę Operacyjną „Południową”) w Armii „Karpaty”. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany w Charkowie przez NKWD.
Kazimierz Łukoski był żonaty z Ireną Jung, z którą miał dwóch synów: Andrzeja (dowódca 1 kompanii „Maciek” batalionu „Zośka” Armii Krajowej), który poległ 18 sierpnia 1944 podczas powstania warszawskiego i Jerzego.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (21 marca 1922)[7][8]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[9][10]
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[11]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[7][12]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[7]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 17 marca 1930[13], 13 maja 1933[14])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[7]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[7]
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia[15]
- Znak oficerski „Parasol”
- Państwowa Odznaka Sportowa
- Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1929)[7][16]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[7]
Upamiętnienie edytuj
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała dywizji[17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
15 sierpnia 2014, w 94. rocznicę bitwy warszawskiej, na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie została odsłonięta w Ossowie tablica upamiętniająca ośmiu dowódców polskich oddziałów uczestniczących w walkach, którzy w 1940 zostali ofiarami zbrodni katyńskiej; upamiętnieni zostali gen. dyw. Stanisław Haller, gen. dyw. Henryk Minkiewicz, gen. dyw. Leonard Skierski, gen. bryg. Bronisław Bohaterewicz, gen. bryg. Kazimierz Orlik-Łukoski, gen. bryg. Mieczysław Smorawiński, płk dypl. Stefan Kossecki, ppłk. Wilhelm Kasprzykiewicz[18][19].
Przypisy edytuj
- ↑ Wielka Genealogia Minakowskiego – M.J. Minakowski [online], wielcy.pl [dostęp 2024-03-26].
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 20.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 83 z 13 sierpnia 1925 roku, s. 455.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 70.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 2 stycznia 1928 roku, s. 1.
- ↑ Generał Łukoski obywatelem honorowym Stanisławowa. „Wschód”. Nr 107, s. 7, 4 grudnia 1938.
- ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 447.
- ↑ Dekret Naczelnika Państwa z 21 marca 1922 r. L. 11435/V.M. Adj. Gen. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 12, s. 365)
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Odznaczenia w dniu Święta Niepodległości. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 258 z 13 listopada 1937.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139.
- ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 286.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- ↑ Odsłonięcie w Ossowie popiersi gen. Andrzeja Błasika i abp. Mirona Chodakowskiego. blogpress.pl/, 18 sierpnia 2015. [dostęp 2015-03-04].
- ↑ Piotr Czartoryski-Sziler. naszdziennik.pl/, 16 sierpnia 2015. [dostęp 2015-03-04].
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.