Konflikt w Irlandii Północnej
Konflikt w Irlandii Północnej (ang. The Troubles – „Kłopoty”[a], irl. Na Trioblóidí) – konflikt o podłożu etniczno-politycznym[2][3], rozgrywający się na obszarze Irlandii Północnej, okresowo rozszerzający się również na Anglię, Irlandię i kontynentalną Europę, trwający od końca lat 60. XX wieku aż do podpisania porozumienia wielkopiątkowego w Belfaście w 1998 roku[4][5]. Pomimo podpisania porozumienia pokojowego nadal dochodzi do sporadycznych aktów przemocy[6].
 Patrol British Army w południowym Belfaście (1981) | |||
| Czas konfliktu |
1968–1998 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce konfliktu |
Irlandia Północna, | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Podmiot interweniujący | |||
 Wielka Brytania
| |||
| Rezultaty operacji | |||
| podpisanie porozumienia wielkopiątkowego, konflikt nierozwiązany[1] | |||
| Straty prowadzącego operację | |||
| British Army: 705 Royal Ulster Constabulary: 301 Northern Ireland Prison Service: 24 Army Reserve: 7 inne formacje policyjne: 6 Royal Air Force: 4 Royal Navy: 2 an tArm: 1 | |||
| Straty stron konfliktu | |||
| |||
| Ofiary cywilne |
1840–1935 | ||
Przyczyny i przebieg edytuj
Głównymi przyczynami konfliktu w Irlandii Północnej była chęć zjednoczenia należącej do Wielkiej Brytanii prowincji z niepodległą Republiką Irlandii przez irlandzkich nacjonalistów i republikanów (głównie katolików), przy jednoczesnym dążeniu unionistów (głównie protestantów) do pozostania w granicach Zjednoczonego Królestwa, oraz ogólna niechęć pomiędzy obiema grupami. Konflikt toczył się zarówno w wymiarze militarnym (oraz paramilitarnym), jak i na arenie politycznej. W konflikt zaangażowani byli politycy i aktywiści polityczni obu stron, organizacje paramilitarne republikanów i unionistów oraz siły bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii i Republiki Irlandii.
W ciągu trwającego trzy dekady konfliktu zginęło ponad 3500 osób – 1840 cywilów (według innych źródeł 1935), 1049 członków sił bezpieczeństwa (w tym 705 żołnierzy British Army i 301 funkcjonariuszy Royal Ulster Constabulary), 368 członków paramilitarnych grup republikańskich (w tym 359 członków różnych frakcji Irlandzkiej Armii Republikańskiej) oraz 162 członków paramilitarnych organizacji unionistycznych (w tym 91 członków Ulster Defence Association i 62 członków Ulster Volunteer Force)[7].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Także: „niepokoje”, „zamieszki” – porównaj trouble w znaczeniu 3. [dostęp 2014-10-29]. w anglojęzycznym Wikisłowniku. Zobacz też: Martin Melaugh: Why is the conflict referred to as 'the Troubles'?. [dostęp 2014-10-29]. (ang.).
Przypisy edytuj
- ↑ 21. Stalemate. W: Peter Taylor: Behind the mask: The IRA and Sinn Féin. s. 246–261.
- ↑ Caroline Kennedy-Pipe: The Origins of the Present Troubles in Northern Ireland. Longman. ISBN 978-0-582-10073-2.
- ↑ John Coakley: Ethnic conflict and the two-state solution: The Irish experience of partition. [dostęp 2009-09-25]. (ang.).
- ↑ Arthur Aughey: The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement. s. 7. ISBN 978-0-415-32788-6.
- ↑ Marianne Elliot: The Long Road to Peace in Northern Ireland: Peace Lectures from the Institute of Irish Studies at Liverpool University. Liverpool University Press, 2007, s. 2. ISBN 1-84631-065-2.
- ↑ Malcolm Sutton, Martin Melaugh: Sutton Index of Deaths. CAIN. [dostęp 2009-09-25]. (ang.).
- ↑ Malcolm Sutton: Sutton Index of Deaths. Status of the person killed.. CAIN. [dostęp 2009-09-25]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Richard English: Armed Struggle: The History of the IRA. Oxford University Press. ISBN 0-19-517753-3.
- Tim Pat Coogan: Ireland in the Twentieth Century. Palgrave Macmillan. ISBN 1-4039-6842-X.
- Peter Taylor: Behind the Mask: The IRA and Sinn Féin. TV books, Inc.. ISBN 1-57500-061-X.
Linki zewnętrzne edytuj
- CAIN: Northern Ireland Conflict, Politics & Society. CAIN. [dostęp 2009-09-25]. (ang.).