Wikipedia

Konklawe 1667

Konklawe 2-20 czerwca 1667 – konklawe, które na następcę Aleksandra VII wybrało Klemensa IX. Było to jedno z krótszych konklawe w XVII wieku.

Konklawe 1667
Ilustracja
Daty i miejsce
2 – 20 czerwca 1667
Pałac Apostolski, Rzym
Główne postacie
Dziekan

Francesco Barberini

Kamerling

Antonio Barberini OSIoHieros

Protoprezbiter

Ernst Adalbert von Harrach

Protodiakon

Rinaldo d’Este

Wybory
Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


64
6

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Giulio Rospigliosi
Przybrane imię: Klemens IX

Śmierć Aleksandra VII edytuj

Aleksander VII Chigi zmarł 22 maja 1667 roku w wieku 68 lat. Jego 12-letni pontyfikat upływał w dużej mierze pod znakiem konfliktu z Francją. Konflikt ten nie rozwijał się pomyślnie dla Kościoła i w 1664 papież został zmuszony do podpisania z królem Ludwikiem XIV traktatu w Pizie, w którym przyznał mu m.in. prawo nominacji biskupich. Król Francji był zdeterminowany by nie dopuścić po raz trzeci do wyboru wrogiego Francji papieża i zabiegi w tym kierunku podjął jeszcze przed śmiercią Aleksandra VII.

Lista uczestników edytuj

W chwili śmierci Aleksandra VII Kolegium Kardynalskie liczyło 70 kardynałów, ale dwóch zmarło 5 czerwca, na początku sediswakancji. W konklawe wzięło udział 64:

Wśród elektorów było 60 Włochów i po dwóch Francuzów i Niemców

16 elektorów otrzymało kapelusze kardynalskie jeszcze od Urbana VIII (1623–1644), 20 od Innocentego X (1644–1655), a pozostałych 28 od Aleksandra VII (1655–1667).

Nieobecni edytuj

Sześciu kardynałów (dwóch Hiszpanów, trzech Włochów i Niemiec, wszyscy z nominacji Aleksandra VII) nie uczestniczyło w elekcji, z czego dwóch zmarło w trakcie sediswakancji:

Frakcje w Kolegium Kardynałów edytuj

W Kolegium Kardynalskim wyróżniano pięć frakcji[1]:

  • „Chigianie” – czyli ugrupowanie nominatów papieża Aleksandra VII, dowodzone przez jego bratanka Flavio Chigi. Należeli do niego kardynałowie: Rospigliosi, Buonvisi, d’Elci, Farnese, Bichi, Vidoni, Barbarigo, Boncompagni, Bonelli, Piccolomini, Carafa della Spina, Litta, Corsini, Nini, Paluzzi, Rasponi, Conti, Spinola, Roberti, Caracciolo, Delfino, Vecchiarelli, Franzoni, Celsi i Savelli;
  • „Barberinianie” – czyli partia nominatów Urbana VIII, na czele z jego bratankiem Francesco Barberini. Należeli do niej: Ginetti, Pallotta, Brancaccio, Carpegna, Durazzo, Gabrielli, Facchinetti, Rosetti, Donghi, Rondinini oraz Carlo Barberini, którego mianował wprawdzie Innocenty X, ale był bratankiem kardynała Francesco;
  • „Lotny szwadron” – partia złożona z części nominatów Innocentego X, ale niezwiązana z żadnym z jego krewnych. Głosiła niezależność wyborów papieża od nacisków świeckich mocarstw. Tworzyli ją: Azzolini (lider), Gualtierio, Omodei, Imperiali, Borromeo, Ottoboni, Albizzi, Odescalchi, Santacroce, Albergati-Ludovisi, Cibo i Spada; nieformalną patronką tej grupy była królowa szwedzka Krystyna Waza
  • Stronnictwo hiszpańskie – czyli polityczni reprezentanci Habsburgów w Kolegium Kardynalskim: Sforza (lider), Harrach, von Hessen-Darmstadt, Raggi, Pio di Savoia i Acquaviva;
  • Stronnictwo francuskie – polityczni przedstawiciele i sojusznicy Francji pod przywództwem kardynała-protektora d’Este. Do grupy tej należeli Antonio Barberini, Orsini, Grimaldi, Retz, Maidalchini, Mancini i Vendôme.

Kandydaci na papieża edytuj

Kilkunastu kardynałów uważano za papabili: Borromeo, Ottoboni, Imperiali, Rospigliosi, Barbarigo, Carpegna, Pallotta, Brancaccio, Albizzi, Spada, d’Elci, Farnese i Buonvisi, niekiedy wymieniano jeszcze dodatkowe nazwiska[2]. Głównym faworytem wydawał się kardynał Spada, choć na jego niekorzyść przemawiały zbyt bliskie związki z niepopularnym rodem Barberini[3]. Wysoko oceniano szanse powszechnie szanowanego kardynała Farnese, a także kardynała Scipione d’Elci, który mógł liczyć na poparcie Chigiego, ale żaden z tej dwójki nie mógł liczyć na wsparcie katolickich mocarstw[4]. Uważano, że wobec ścierania się różnych interesów na konklawe największe szanse na zebranie wymaganej większości będą mieli Buonvisi lub Rospigliosi[5]. Tego drugiego popierała Francja, gdyż król cenił Rospigliosiego za jego dążenia do poprawy stosunków dwustronnych. Francuscy przedstawiciele w Rzymie otrzymali stosowne instrukcje dotyczące wspierania tej kandydatury, jednak z zachowaniem dyskrecji. Rospigliosi uchodził przy tym za kandydata akceptowalnego również dla Hiszpanii, gdzie przez kilka lat był nuncjuszem apostolskim. Swoją kandydaturę zamierzał też wystawić Francesco Barberini, wspierany przez brata Antonio, jednak mimo starań nie udało im się uzyskać poparcia Hiszpanii[6].

Przebieg konklawe edytuj

Po początkowych wahaniach co do miejsca (Watykan albo Kwirynał) 61 kardynałów zgromadziło się dnia 2 czerwca na Watykanie. Do 10 czerwca do Rzymu przybyło jeszcze trzech kolejnych kardynałów[7], ustalając ostateczną liczbę elektorów na 64.

Już na samym początku konklawe okazało się, że liczą się tylko trzy kandydatury: Farnese, d’Elci i Rospigliosi, przy czym ta pierwsza kandydatura szybko odpadła z uwagi na zdecydowany sprzeciw „lotnego szwadronu”[8]. Kardynał d’Elci miał silne poparcie ze strony Chigiego, który jednak musiał ostatecznie ustąpić ze względu na stanowisko Francji i Hiszpanii. Oba te mocarstwa, choć z różnych względów, poparły sekretarza stanu Rospogliosiego[9]. Decydujące znaczenie miało tu stanowisko frakcji Azzoliniego, która również poparła Rospigliosiego, a sam Azzolini zdołał przekonać Chigiego do zmiany zdania[10].

Wybór Klemensa IX edytuj

20 czerwca 1667 Giulio Rospigliosi został wybrany na papieża, otrzymując 31 głosów w fazie skrutynium i kolejne 30 w fazie akcesu, co łącznie dało 61 głosów[11]. Jedynymi głosami przeciwko był jego własny oraz kardynała Corsini, które oddano na Flavio Chigiego[12]. Elekt przybrał imię Klemensa IX. Sześć dni później protodiakon Rinaldo d’Este nałożył tiarę papieską na jego głowę, a 3 lipca odbył się uroczysty ingres nowego papieża do bazyliki laterańskiej[13].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zob. Pastor, s. 317-318; oraz Vatican History. Źródła te podają nieznacznie różne dane co do liczebności frakcji.
  2. ↑ Zob. Pastor, s. 315-317.
  3. ↑ Pastor, s. 316.
  4. ↑ Pastor, s. 316-317.
  5. ↑ Pastor, s. 317.
  6. ↑ http://www.pickle-publishing.com/papers/triple-crown-clement-ix.htm
  7. ↑ Albergati-Ludovisi przybył 6 czerwca, a Donghi i Santacroce 10 czerwca.
  8. ↑ Pastor, s. 318.
  9. ↑ Pastor, s. 318-319.
  10. ↑ Pastor, s. 319.
  11. ↑ Ritzler, s. 3; Pastor, s. 318.
  12. ↑ http://www.csun.edu/~hcfll004/SV1667.html. Kardynał de Retz, który tego dnia pełnił funkcję skrutatora, wskutek zamieszania nie wziął udziału w fazie akcesu.
  13. ↑ Ritzler, s. 3.

Bibliografia edytuj

  • Ludwig von Pastor: History of the Popes. T. 31. London: 1940. (ang.).
  • Remigius Ritzler: Hierarchia Catholica. T. V. Münster: 1952. (łac.).

Uzupełniające źródła internetowe edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konklawe_1667&oldid=68925714”