Wikipedia

Konklawe 1823

Konklawe 2-28 września 1823 – konklawe, które wybrało na papieża Leona XII.

Konklawe 1823
Ilustracja
Daty i miejsce
2 – 28 września 1823
Kwirynał
Główne postacie
Dziekan

Giulio Maria della Somaglia

Kamerling

Bartolomeo Pacca

Protoprezbiter

Giuseppe Firrao

Protodiakon

Fabrizio Dionigi Ruffo

Wybory
Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


49
4

Ekskluzywa

Giuseppe Albani
w imieniu Franciszka II Habsburga
wobec Antonia Severolego

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Annibale Sermattei della Genga
Przybrane imię: Leon XII

Śmierć Piusa VII edytuj

81-letni papież Pius VII zmarł 20 sierpnia 1823. Jego 23-letni pontyfikat przypadał na okres wojen napoleońskiej Francji i szerzenia się zdobyczy rewolucji francuskiej w całej Europie, w tym we Włoszech. Państwo Kościelne przejściowo uległo likwidacji, a sam papież przez kilka lat był więźniem Napoleona. Klęska Napoleona i kongres wiedeński w 1815 umożliwiły przywrócenie papieżowi władzy doczesnej w Rzymie, jednak o całkowitym powrocie do czasów ancien régime nie było mowy. Ostatnie lata pontyfikatu Pius VII poświęcił na odbudowę struktur władzy w Państwie Kościelnym i normowanie, poprzez konkordaty, stosunków Stolicy Apostolskiej z monarchiami europejskimi. Ta polityka (tzw. konkordatowa), kierowana w dużej mierze przez sekretarza stanu Ercole Consalviego, budziła w Kościele duże kontrowersje, zarzucano bowiem papieżowi i Consalviemu zbyt duże ustępstwa kosztem praw Kościoła. Konklawe po śmierci Piusa VII okazało się w dużej mierze plebiscytem w sprawie kontynuowania polityki konkordatowej[1].

Lista uczestników edytuj

W konklawe wzięło udział 49 z 53 kardynałów, w tym 43 Włochów, trzech Francuzów (Fesch, Clermont-Tonnere, La Fare), oraz po jednym Niemcu (Häffelin), Hiszpanie (Bardaxi y Azara) i Maltańczyku (Testaferrata)[2]:

Poza dziekanem della Somaglia i protodiakonem Ruffo, których mianował jeszcze Pius VI, wszyscy elektorzy byli nominatami Piusa VII.

Nieobecni edytuj

Czterech kardynałów nie przybyło na konklawe (Włoch, Francuz, Niemiec i Portugalczyk; wszyscy z nominacji Piusa VII):

Zelanti i politicani edytuj

Święte Kolegium było podzielone na dwa stronnictwa: zelanti (Gorliwi) i politicani lub moderati ("rozpolitykowani" lub "umiarkowani"). Ci pierwsi byli konserwatystami, pragnącymi powrotu do czasów sprzed rewolucji i krytykującymi ustępliwość polityki konkordatowej. Moderati, których najwybitniejszym przedstawicielem był sekretarz stanu Consalvi, uważali natomiast, że Kościół musi dopasowywać się do zmienionych warunków politycznych i społecznych, na tyle oczywiście, na ile pozwala na to doktryna katolicka. Do frakcji politycznej zaliczano też oficjalnych przedstawicieli katolickich monarchów, co czyniło ją mniej spójną od frakcji Gorliwych[3].

Papabili edytuj

Głównym faworytem konklawe był kandydat Gorliwych Antonio Gabriele Severoli, który miał przyjaciół w obu zwaśnionych stronnictwach. Z obozu umiarkowanych głównym papabile był kardynał Francesco Castiglioni, którego popierały burbońska Francja, królestwo Sardynii oraz sekretarz stanu Consalvi i którego szanowało także wielu Gorliwych. Oprócz tych dwóch faworytów jeszcze kilku innych wymienianych było jako papabili: Consalvi, Arezzo i Turriozzi z obozu umiarkowanych oraz De Gregorio, Rivarola, Della Genga, Oppizoni, Bertazzoli i Cavalchini z obozu Gorliwych[4].

16 września, już w trakcie trwania konklawe, austriacki ambasador, hrabia Anton Apponyi, poinformował kardynałów, że kardynał Giuseppe Albani został mianowany oficjalnym przedstawicielem Austrii na konklawe[5].

Przebieg konklawe edytuj

Konklawe rozpoczęło się 2 września w Rzymie na Kwirynale, a do pierwszego głosowania doszło następnego dnia rano. Głosy były w nim mocno rozproszone i żaden z kandydatów nie uzyskał dwucyfrowego wyniku. Severoli otrzymał osiem głosów, a Castiglioni pięć. Jeden głos padł m.in. na Consalviego[6].

Przez pierwsze dwa tygodnie głosowania nie dawały żadnemu z kandydatów wyraźnej przewagi. Najwięcej głosów otrzymywali kardynałowie Castiglioni (maksymalnie 20), Severoli (maksymalnie 19) i Somaglia (maksymalnie 16). Począwszy od 17 września systematycznie zaczęło wzrastać poparcie dla kardynała Severoliego. Tego dnia w obu głosowaniach (porannym i wieczornym) otrzymał po 20 głosów, wyraźnie więcej niż jego konkurenci. 21 września rano na Severoliego oddano już 26 głosów i spodziewano się, że w wieczornym głosowaniu może zostać wybrany na papieża. Wówczas jednak do akcji wkroczył kardynał Albani, który, działając w charakterze przedstawiciela Austrii, zgłosił oficjalne weto cesarza Franciszka I przeciwko kandydaturze Severoliego. Przed odczytaniem formuły ekskluzywy Albani skonsultował się z kardynałami francuskimi oraz z przedstawicielami Sardynii (kard. Solaro), Bawarii (kard. Häffelin) i Neapolu (kard. Ruffo), którzy jednogłośnie poparli austriackie weto[7].

Weto zamknęło Severoliemu drogę do pontyfikatu, jednocześnie jednak skonsolidowało stronnictwo Gorliwych i tym samym pośrednio pogrzebało szanse Castiglioniego. Mimo że Consalvi popierał Castiglioniego do samego końca, Gorliwi zadecydowali, że zagłosują wyłącznie na kandydata wskazanego przez Severoliego. Severoli wskazał na 63-letniego wikariusza Rzymu Annibale della Genga, niewymienianego dotąd w gronie faworytów. Najpewniej traktowano go jako "przejściowego", gdyż, mimo że wśród elektorów zaliczał się raczej do młodszych[8], był on schorowany i spodziewano się, że szybko umrze. Kandydaturze tej sprzeciwili się Francuzi i próbowali nawet uzyskać zgodę Paryża na zgłoszenie weta, jednak część umiarkowanych zdecydowała się nie przedłużać obrad i w drodze kompromisu wybrać della Gengę właśnie jako papieża "przejściowego"[9].

Wybór Leona XII edytuj

Zanim przedstawiciele Francji zdołali uzyskać zgodę na zgłoszenie ekskluzywy kardynał della Genga w głosowaniu 28 września 1823 uzyskał 34 głosy, czyli o jeden więcej niż wymagana większość. Swoim elektorom oświadczył: "wybraliście trupa", czyniąc w ten sposób aluzję do swego słabego zdrowia, niemniej przyjął wybór, przybierając imię Leon XII. 5 października odbyła się uroczysta inauguracja jego pontyfikatu[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Piazzoni, s. 309-310; Sede Vacante 1823; Nielsen, s. 1-3.
  2. ↑ Lista uczestników i nieobecnych na podstawie: Sede Vacante 1823 oraz The Cardinals of the Holy Roman Church.
  3. ↑ Piazzoni, s. 309-310; Sede Vacante 1823; Nielsen, s. 3.
  4. ↑ Sede Vacante 1823; The Catholic Encyclopedia: Leo XII; Nielsen, s. 3.
  5. ↑ Sede Vacante 1823; Nielsen, s. 1-2.
  6. ↑ Sede Vacante 1823; Nielsen, s. 3.
  7. ↑ Sede Vacante 1823; The Catholic Encyclopedia: Leo XII; Piazzoni, s. 310; Nielsen, s. 3-4.
  8. ↑ Aż 34 elektorów było starszych od Della Gengi.
  9. ↑ Sede Vacante 1823; The Catholic Encyclopedia: Leo XII; Nielsen, s. 4-5.
  10. ↑ Sede Vacante 1823; The Catholic Encyclopedia: Leo XII; Nielsen, s. 5.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konklawe_1823&oldid=69564842”