Koronka (sztuka)

Koronka – wyrób sztuki użytkowej, często o dużych walorach artystycznych, będący rodzajem ażurowej plecionki z nici (najczęściej bawełnianych lub lnianych, czasem metalowych).

Koronki z Koniakowa

Czepiec wykonany techniką igiełkową w muzeum w Wiśle

Serweta z koronki szydełkowej

Ze względu na sposób wykonania i wygląd, koronki dzielimy na:

• szydełkowe – wykonywane szydełkiem;
• igłowe – wykonywane poprzez osnuwanie nici na kawałku tkaniny, którą po wykonaniu wzoru usuwa się;
• klockowe – wykonywane za pomocą nici nawiniętych na specjalne klocki, przeplatanych i wiązanych w odpowiedni sposób;
• siatkowe – wytwarzane przy użyciu sztabki i specjalnej igły, a następnie w zależności od wzoru, cerowane;
• frywolitki – wyrabiane za pomocą czółenka, igły lub szydełka do frywolitek (cro-tat);
• teneryfowe – wykonywane przy użyciu specjalnej foremki i igły.

Wszystkie opisane typy koronek produkuje się obecnie maszynowo, na skalę przemysłową.

Niektóre regiony i miejscowości Europy są szczególnie słynne z wytwarzania koronek, np. Brabancja, Bruksela, Chantilly, Alençon (koronka z Alençon), Mechelen, Gandawa, Wenecja, Paryż, w Polsce – Wach (Kurpie) i Koniaków (koronki szydełkowe) oraz Bobowa (Galeria Koronki Klockowej) i Brzozów (koronki klockowe).

Kobieta zajmującą się zawodowo wyrobem koronek – ręcznie i maszynowo – to koronczarka.

Patronką wytwórców koronek jest święta Teresa z Ávili.