Wikipedia

Kraj Krasnojarski

jednostka administracyjna w Rosji

Kraj Krasnojarski (ros. Красноярский край, Krasnojarskij kraj) – kraj w Rosji. Druga pod względem wielkości (po Jakucji) jednostka terytorialna Rosji. Stolicą jest Krasnojarsk (1 mln mieszkańców). Wchodzi w skład Syberyjskiego Okręgu Federalnego.

Kraj Krasnojarski
Красноярский край
kraj
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Siedziba

Krasnojarsk

Kod ISO 3166-2

RU-KYA

Gubernator

Aleksandr Uss

Powierzchnia

2 366 797 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności


2 857 567[1]

• gęstość

1,21 os./km²

Tablice rejestracyjne

24; 84; 88; 124

Strefa czasowa

czas moskiewski+4, UTC +7:00

Położenie na mapie Rosji
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Geografia edytuj

Kraj położony jest w środkowej Syberii, w środkowo-wschodniej Rosji. Jego powierzchnia wynosi 2 339 700 km², co stanowi 13% terytorium państwa. Administracyjnie kraj graniczy od zachodu z Jamalsko-Nienieckim i Chanty-Mansyjskim Okręgiem Autonomicznym oraz obwodami: tomskim i kemerowskim, od południa z republikami: Chakasji i Tuwy, a od wschodu z obwodem irkuckim i Jakucją (Republika Sacha). Na terytorium kraju, w okolicach jeziora Wiwi (rejon ewenkijski) znajduje się geograficzny środek Rosji.

Kraj jest silnie rozciągnięty południkowo. Terytorium kraju sięga od archipelagu Ziemia Północna na północy do pasma górskiego Sajanów na południu. Większa część kraju leży na obszarze Wyżyny Środkowosyberyjskiej. Część wschodnia leży na Nizinie Zachodniosyberyjskiej. Część północna obejmuje zachodnią Nizinę Północnosyberyjską, Półwysep Tajmyr oraz częściowo Półwysep Gydański.

Kraj znajduje się w zlewisku Oceanu Arktycznego, leżąc nad morzami: Karskim i Łaptiewów. Główną rzeką jest Jenisej. Inne ważne rzeki to: Podkamienna Tunguzka, Dolna Tunguzka, Angara, Chatanga, Kurejka, Piasina, Sym, Wielki Pit, Syda, Tuba, Oja, Kan i Mana. Największym jeziorem jest Tajmyr, a największym sztucznym zbiornikiem jest Zbiornik Krasnojarski na Jeniseju.

Klimat edytuj

W związku z dużą rozciągłością południkową klimat kraju jest niejednolity. Rejony południowe i środkowe gdzie mieszka większość ludności leżą w strefie klimatu umiarkowanego kontynentalnego natomiast północne w strefie klimatu subpolarnego i klimatu polarnego.

Większość kraju leży za granicą wiecznej zmarzliny. Przeważają tu tundra i tajga. Tereny rolnicze są niewielkie i znajdują się w południowej części kraju.

Historia edytuj

Kraj utworzono w 1934 r.

Od 1 stycznia 2007 Ewenkijski Okręg Autonomiczny oraz Tajmyrski (Dołgańsko-Nieniecki) Okręg Autonomiczny zostały zlikwidowane i weszły w skład Kraju Krasnojarskiego jako rejony; stało się to na mocy wyników referendum z 17 kwietnia 2005.

Podział administracyjny edytuj

 
Krasnojarsk to stolica, największe miasto i jedno z najstarszych miast kraju
 
Norylsk to największe miasto na północy kraju
 
Aczyńsk to jedno ze starszych miast kraju oraz ośrodek przemysłu rafineryjnego
 
Kańsk to jedno ze starszych miast kraju oraz ośrodek wydobycia węgla
 
Żeleznogorsk to miasto zamknięte powstałe po II wojnie światowej
 
Minusińsk jest jednym z głównych miast Kotliny Minusińskiej
 
Zielenogorsk to miasto zamknięte powstałe po II wojnie światowej

Miejscowości pod jurysdykcją władz Federacji edytuj

Są to miasta zamknięte oraz osiedla typu miejskiego wyłączone spod jurysdykcji władz Kraju Krasnojarskiego.

Miasta wydzielone edytuj

Rejony edytuj

Miasta edytuj

Artiomowsk (Артёмовск), Aczyńsk (Ачинск), Bogotoł (Боготол), Borodino (Бородино), Diwnogorsk (Дивногорск), Dudinka (Дудинка), Jenisejsk (Енисейск), Żeleznogorsk (Железногорск), Zaoziornyj (Заозёрный), Zielenogorsk (Зеленогорск), Igarka (Игарка), Iłańskij (Иланский), Kańsk (Канск), Kodyńsk (Кодинск), Lesosibirsk (Лесосибирск), Minusińsk (Минусинск), Nazarowo (Назарово), Norylsk (Норильск), Sosnowoborsk (Сосновоборск), Użur (Ужур), Ujar (Уяр), Szarypowo (Шарыпово).

Miasta i osiedla powyżej 15 000 mieszkańców edytuj

Miasta i osiedla powyżej 15 000 mieszkańców
stan na 1 stycznia 2005
Krasnojarsk (Красноярск) 917,2 Diwnogorsk (Дивногорск) 30,1
Norylsk (Норильск) 131,9 Kajerkan (Кайеркан) 27,3
Aczyńsk (Ачинск) 115,5 Dudinka (Дудинка) 25,2
Kańsk (Канск) 102,0 Bogotoł (Боготол) 23,2
Żieleznogorsk (Железногорск) 94,2 Bieriozowka (Берёзовка) 21,1
Zielenogorsk (Зеленогорск) 69,2 Jenisejsk (Енисейск) 19,5
Minusińsk (Минусинск) 68,7 Borodino (Бородино) 19,0
Lesosibirsk (Лесосибирск) 64,9 Szuszenskoje (Шушенское) 18,6
Tałnach (Талнах) 58,2 Iłańskij (Иланский) 16,5
Nazarowo (Назарово) 54,9 Użur (Ужур) 16,5
Szarypowo (Шарыпово) 39,4 Kodyńsk (Кодинск) 15,1
Sosnowoborsk (Сосновоборск) 30,7

Gospodarka edytuj

W Kraju Krasnojarskim wydobywa się węgiel brunatny, nikiel, miedź, żelazo, złoto oraz grafit[2]. W regionie rozwinął się przemysł hutniczy, elektromaszynowy, chemiczny, drzewny oraz materiałów budowlanych[2]. W regionie uprawia się zboże, len, konopie oraz hoduje się bydło, owce, kozy, trzodę chlewną, zwierzęta futerkowe, renifery[2].

Polonica edytuj

 
Kościół Przemienienia Pańskiego w Krasnojarsku

Tablice rejestracyjne edytuj

Tablice pojazdów zarejestrowanych w Kraju Krasnojarskim mają oznaczenie 24 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [online] [dostęp 2021-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-04].
  2. ↑ a b c Kraj Krasnojarski, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-10-16].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kraj_Krasnojarski&oldid=70474112”