Księstwo mazowieckie
Księstwo mazowieckie (łac. Ducatus Masoviae) – księstwo dzielnicowe państwa polskiego utworzone w wyniku rozbicia dzielnicowego.
| 1138–1526 | |||
| |||
 Dzielnice polskie w 1138 roku: Ziemia Bolesława IV (Księstwo mazowieckie obejmujące Mazowsze, wschodnie Kujawy) | |||
| Język urzędowy | |||
|---|---|---|---|
| Stolica | |||
| Ustrój polityczny | |||
| Typ państwa | |||
| Pierwszy władca | |||
| Ostatni władca | |||
| Głowa państwa |
książę (zob. Piastowie mazowieccy) | ||
| Status terytorium |
księstwo dzielnicowe (1138-1200) | ||
| Zależne od |
| ||
| Testament Bolesława Krzywoustego |
Nadanie Bolesławowi dzielnicy mazowiecko-kujawskiej | ||
| Śmierć Janusza III |
i włączenie do Korony jako województwo mazowieckie | ||
| Religia dominująca | |||
| |||
Historia edytuj
.png)
Powstało na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego, który w 1138 podzielił Polskę na dzielnice. Dzielnica mazowiecka została nadana Bolesławowi Kędzierzawemu. Początkowo uznawała zwierzchnictwo Krakowa, lecz zmieniło się to za panowania Konrada mazowieckiego, który uniezależnił Mazowsze i Kujawy od Krakowa, ale również przyłączył nowe ziemie. Za panowania tzw. Henryków śląskich w południowej i zachodniej a formalnie w całej Polsce, księstwo mazowieckie było jednym z trzech terytoriów polskich, niezależnych od siebie (obok państwa Henryków śląskich i Pomorza Gdańskiego).
W 1226 Konrad sprowadził Krzyżaków na ziemię chełmińską, którą oddał im w dzierżawę. Zrobił to, by pomogli mu w pokonaniu Prusów i przyłączeniu ich ziemi do jego księstwa. Jednak zakonnicy postanowili utworzyć tu własne państwo zakonne (poprzednio próbowali utworzyć je na Węgrzech, lecz zostali wypędzeni przez tamtejszego króla) i tak też uczynili.
W 1320 w Krakowie koronował się na króla Polski Władysław Łokietek (książę kujawski, pomorski, wielkopolski, krakowski, sandomierski, łęczycki i sieradzki).
Mazowsze było księstwem piastowskim i znajdowało się w orbicie wpływów czeskich, krzyżackich, polskich i litewskich.
W 1321 książę płocki Wacław płocki zawarł przymierze z zakonem krzyżackim, w trakcie wojny w 1326 roku, 2 stycznia 1326 w Brodnicy przystąpili do sojuszu antypolskiego jego bracia Siemowit II (książę rawski) i Trojden I (książę czerski, warszawski i liwski). Spowodowało to w 1327 roku najazd wojsk Władysława Łokietka na Płock i Gostynin oraz Litwinów od wschodu.
W związku z wyniszczeniem księstwa najazdami w 1329 Wacław płocki złożył hołd lenny Janowi Luksemburskiemu jako królowi Polski i Czech. W tym samym roku, w wyniku przegranej wojny z Zakonem, pozostali dwaj książęta mazowieccy zobowiązali się nie wspierać w żaden sposób króla Polski Władysława Łokietka.
W 1351, w wyniku zbrojnej interwencji po bezpotomnej śmierci księcia płockiego Bolesława III, Kazimierz Wielki włączył większą część ziemi płockiej do Królestwa Polskiego. Zmusił też do hołdu lennego książąt czersko-warszawskich Siemowita III i Kazimierza I warszawskiego. Po śmierci księcia Kazimierza w 1355 hołd z całego Mazowsza złożył królowi polskiemu Siemowit III, w zamian za co otrzymał z powrotem Płock i Zapilicze.
W latach 1351–1526 księstwo było lennem Polski i zostało ostatecznie przez Polskę wcielone w 1526, po śmierci ostatniego władcy, Janusza III jako województwo mazowieckie.
Mimo że stolica księstwa była w różnym czasie w Czersku, Płocku i w Warszawie, książęta urzędowali też często na zamku w Łomży[2].
Książęta mazowieccy edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dane według oficjalnej strony Czerska.
- ↑ Donata Godlewska: Dzieje Łomży. Od czasów najdawniejszych do rozbiorów Rzeczypospolitej (XI w.– 1795 r.). Łomża: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej, 2006/2007, s. 178–181. ISBN 978-83-924170-1-9.
Linki zewnętrzne edytuj
- Księstwo mazowieckie – mapy historyczne XI–XIII w. [online], wielkieksiestwomazowii.republika.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].