Wikipedia

Laurence Fishburne

amerykański aktor

Laurence John Fishburne III[1] (ur. 30 lipca 1961 w Augusta) – amerykański aktor, producent i reżyser[2].

Laurence Fishburne
Ilustracja
Laurence Fishburne (2017)
Imię i nazwisko

Laurence John Fishburne III

Data i miejsce urodzenia

30 lipca 1961
Augusta, Georgia, USA

Zawód

aktor, producent filmowy, reżyser

Współmałżonek

Hajna O. Moss (1985–1990; rozwód)
Gina Torres (2002–2018; rozwód)

Lata aktywności

od 1972

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Augusta[3][4] w stanie Georgia jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w Bronksie[5]. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na Brooklyn. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni.

Kariera edytuj

Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w Nowym Jorku, wcielając się w rolę młodego fana baseballu. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w operze mydlanej ABC Tylko jedno życie (One Life to Live, 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie Kukurydziana buła, Hrabia i ja (Cornbread, Earl and Me, 1975)[6]. W 1975 powrócił na scenę New Federal Theatre w spektaklu Sekcja D (Section D) jako Tony Pridgeon. W 1976 wraz z grupą Negro Ensemble Company wystąpił jako Solomon Barton na scenie off-Broadwayu w przedstawieniu Eden[7].

Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym Czas apokalipsy (Apocalypse Now, 1979) Francisa Forda Coppoli, który potem powierzył mu role w swoich filmach: Rumble Fish (1983), Cotton Club (1984) i Kamienne ogrody (Gardens of Stone, 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square[8].

Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego NBC The Six O’Clock Follies (1980) i pojawił się w jednym z odcinków serialu M*A*S*H (1982) jako kapral Dorsey. Zagrał niewielką rolę Swaina w dramacie Stevena Spielberga Kolor purpury (The Color Purple, 1985) z Whoopi Goldberg. Podjął współpracę ze Spikiem Lee na planie komediodramatu muzycznego Szkolne oszołomienie (School Daze, 1988). Telewidzowie mogli go dostrzec popularnym serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1986) oraz w roli kowboja Curtisa w komediowym programie dla dzieci CBS Pee-Wee’s Playhouse (1987). Zwrócił na siebie uwagę krytyków filmowych rolą kochającego ojca, strzegącego swojego syna przed zgubnymi wpływami gangu w dramacie kryminalnym Johna Singletona Chłopaki z sąsiedztwa (Boyz N The Hood, 1991)[9].

W 1992 odebrał nagrody teatralne – Tony Award, Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce Augusta Wilsona Dwa pociągi wyścigowe (Two Trains Running) przeniesionej na scenę broadwayowską[10].

Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów Ike’a Turnera Seniora, okrutnego męża Tiny Turner (Angela Bassett) w biograficznym dramacie muzycznym Briana Gibsona Tina (What’s Love Got to Do With It?, 1993)[11]. Rola ta przyniosła mu nominację do Oscara. W 1993 roku otrzymał nagrodę Emmy za występ w programie Tribeca. W roku 1995 debiutował na scenie off-Broadwayu jako scenarzysta i reżyser teatralny spektaklem Riff-Raff. Został po raz drugi laureatem nagrody Emmy jako producent telewizyjnego dramatu wojennego HBO Miss Evers’ Boys (1997).

W 1999 roku wystąpił w roli króla Henryka II w broadwayowskim przedstawieniu Lew w zimie (The Lion in Winter).

Sławę przyniosła mu rola Morfeusza w trylogii sci-fi Matrix (1999), Matrix Reaktywacja (The Matrix Reloaded, 2002) i Matrix Rewolucje (The Matrix Revolutions, 2003).

Życie prywatne edytuj

W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez Spike’a Lee, z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest Martin Sheen). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką Giną Torres (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000[12]. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah[13]. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła[14].

Filmografia edytuj

Aktor edytuj

Reżyser edytuj

  • 2000: Once In the Life

Scenariusz edytuj

  • 2000: Once In the Life

Producent edytuj

  • 2007: A Landlord’s Tale
  • 2006: Akeelah and the Bee
  • 2005: Pięć palców (Five Fingers)
  • 2005: The Beltway
  • 2000: Once In the Life
  • 1998: Zawsze na dnie (Always Outnumbered)

Przypisy edytuj

  1. ↑ Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits. TVRage.Com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  2. ↑ Laurence Fishburne. Listal. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  3. ↑ Laurence Fishburne Actor, Producer. TVGuide.com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  4. ↑ Laurence Fishburne. TV.com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  5. ↑ Laurence (Larry) Fishburne. Film Reference. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  6. ↑ Laurence Fishburne, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-07-02] (ang.).
  7. ↑ Laurence Fishburne. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-07-02]. (ang.).
  8. ↑ Laurence Fishburne. MYmovies.it. [dostęp 2016-07-02]. (wł.).
  9. ↑ Sandra Brennan: Laurence Fishburne Biography. AllMovie. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  10. ↑ Laurence Fishburne. Internet Broadway Database. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  11. ↑ Laurence Fishburne. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-07-02]. (niem.).
  12. ↑ Who is Laurence Fishburne dating?. FamousFix. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  13. ↑ Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood. FamousFix. [dostęp 2007-11-14]. (ang.).
  14. ↑ It’s Over! Laurence Fishburne & Gina Torres Finally Sign Off On Divorce Settlement. FamousFix. [dostęp 2019-07-16]. (ang.).
  15. ↑ Marcin Pietrzyk: FOTO: Henry Cavill z loczkiem Supermana, Fishbourne jego szefem. Filmweb, 3 sierpnia 2011. [dostęp 2014-11-27]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Laurence_Fishburne&oldid=73181921”