Wikipedia

Lektura szkolna

Lektura szkolna – utwór literacki lub inny utwór kultury objęty wykazem lektur zawartym w aktualnym rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki[1][2].

Do obowiązujących rodzajów lektur zalicza się m.in. powieść, opowiadanie, wiersz, dziennik, list, a także przykład czasopisma, publicystyki, tekstu informacyjnego i reklamowego. Wykazem lektur – podstawą programową – są też objęte przykłady teatru, filmu, słuchowiska radiowego, programu telewizyjnego, przekazu ikonicznego, poezji śpiewanej.

Historia edytuj

Pojęcie lektury szkolnej w Polsce sięga pierwszej połowy XX-wiego wieku[3]. Listy lektur szkolnych ewoluowały następnie w okresie PRL-u[4][5] i późniejszym[6][7].

W okresie międzywojennym Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego powołało na początku lat 20 Komisję Oceny Książek. Książki rekomendowane przez komisję było oceniane jako „konieczne”, „pożądane” lub „dozwolone” z podziałem na tematykę i w pięciu grupach wiekowych (dla dzieci do lat 9, dla dzieci 9–12-letnich, 11-14-letnich, 13–15-letnich i młodzieży 15–18-letniej)[8][9].

Szkoła podstawowa edytuj

Aktem prawnym regulującym listę lektur obowiązkowych oraz lektur uzupełniających dla szkół podstawowych jest rozporządzenie MEN z 14 lutego 2017 roku[1].

I etap edukacyjny (klasy I–III) edytuj

Lektury do wspólnego i indywidualnego czytania dla klas I–III edytuj

Lektury dla klas I–III z regionalnym językiem kaszubskim edytuj

  • Jan Brzechwa – Brzechwa dzecoma (tłum. na kaszubski: Tomasz Fopke)
  • Tomasz Fopke – wybór wierszy i piosenek
  • Stanisław Janke – Krôjczi pôjczi (wybrane utwory)
  • Stanisław Janke – Żużónka jak mrzónka. Kołysanka z marzeń (wybrane utwory)
  • Janusz Mamelski – Żëcé dzecy. Życie dzieci. Kaszubskie wierszyki dla dzieci (wybrane utwory)
  • Alojzy Nagel – Bajki i bajeczki. Bôjczi i bôjeczci
  • Alojzy Nagel – wybór opowiadań
  • Jan Piepka – Moja kotka, mój kot (wybrane utwory)
  • Jerzy Samp – Zaklęta stegna. Bajki kaszubskie (wybrane utwory)
  • Jan Trepczyk – Ukłôdk dlô dzôtk (wybrane utwory)
  • Ewa Warmowska – wybór wierszy i opowiadań
  • Marzena Dembek – Mój słowôrz
  • inne legendy, bajki i podania ludowe lub autorskie np. Legendy kaszubskie. Kaszëbsczé legeńdë autorstwa Janusza Mamelskiego
  • utwory literackie podkreślające identyfikację wspólnotową np. Kaszëba béł mój tatk Bernarda Sychty, Chto... Aleksandra Labudy, Stark Jana Trepczyka, Môłi ricérz Ewy Warmowskiej
  • E. i P. Marczakowie – Pomorskie ABC przestrzeni. Ilustrowany słownik dla dzieci (wybrane hasła)

II etap edukacyjny (klasy IV–VIII) edytuj

Lektury obowiązkowe dla klas IV–VI edytuj

Lektury uzupełniające dla klas IV–VI edytuj

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje wybrane z listy poniżej.

Lektury obowiązkowe dla klas VII–VIII edytuj

Lektury uzupełniające dla klas VII–VIII edytuj

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje wybrane z listy poniżej.

Lektury dla klas IV–VIII z regionalnym językiem kaszubskim edytuj

  • Bolesław Bork – wybrane opowiadania
  • Alojzy Budzisz – Zemia kaszëbskô
  • Florian Ceynowa – Rozmòwa Kaszëbë z Pòlôchã (fragmenty)
  • Hieronim Derdowski – Ò panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò sécë jachôł (fragmenty)
  • Augustyn Dominik – Domienikòwé pòwiôstczi. Opowieści Dominika (wybrane utwory)
  • Jan Drzeżdżon – Brawãdë (wybrane utwory)
  • Jan Drzeżdżon – wybrane wiersze i fragmenty utworów prozatorskich
  • Leon Heyke – wybór wierszy
  • Stanisław Janke – wybór wierszy
  • Jan Karnowski – wybór wierszy
  • Roman Kucharski, Jón Natrzecy – Szczeniã Swiãców (komiks historyczny)
  • Róman Kùcharsczi, Maja Nowotnik – Akademiô Błotowëch Żółwiów (komiks dla dzieci)
  • Aleksander Labuda – Bogowie i duchy naszych przodków/W kręgu mitologii kaszubskiej
  • Aleksander Labuda – Guczów Mack gôdô (wybrane felietony)
  • Anna Łajming – Czterolistna koniczyna (wybrane opowiadania)
  • Aleksander Majkowski – Żëcé i przigòdë Remùsa (fragmenty)
  • Aleksander Majkowski – Życie i przygody Remusa (w tłumaczeniu Lecha Bądkowskiego – całość dla klasy VIII)
  • Janusz Mamelski – Mack
  • Danuta Stanulewicz – Balbina z IV B
  • Bernard Sychta – Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej (fragmenty)
  • Jan Trepczyk – wybrane wiersze
  • W krainie baśni i bajek kaszubskich, red. B. Ugowska
  • Ewa Warmowska – wybór wierszy
  • wybrana twórczość innych współczesnych pisarzy kaszubskich
  • wybrane teksty z zakresu kultury kaszubskiej
  • Ludmiła Gòłąbk – Wanoga z Dëchama. Kaszëbsczi słowôrz ilustrowóny
  • E. i P. Marczakowie – Pomorskie ABC przestrzeni. Ilustrowany słownik dla dzieci (wybrane hasła)

Szkoła ponadpodstawowa edytuj

Aktem prawnym regulującym listę lektur obowiązkowych oraz lektur uzupełniających dla szkół ponadpodstawowych jest rozporządzenie MEN z 30 stycznia 2018 roku[2].

Lektury obowiązkowe edytuj

Zakres podstawowy edytuj

Zakres rozszerzony edytuj

W zakres rozszerzony wchodzą wszystkie utwory określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

Lektury uzupełniające edytuj

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje (w całości lub we fragmentach) wybrane z list poniżej.

Zakres podstawowy edytuj

Zakres rozszerzony edytuj

Lektury już nieobowiązujące edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
  2. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2018 r. poz. 467).
  3. ↑ Wójcik, Ewa. "Podręczniki szkolne i opracowania dydaktyczne w repertuarze wydawców lwowskich dwudziestolecia międzywojennego." Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 11 (2013): 163-175. Harvard
  4. ↑ Anna Franaszek, Od Bieruta do Herlinga-Grudzińskiego: wykaz lektur szkolnych w Polsce w latach 1946–1999, Biblioteka Narodowa, 2006, ISBN 978-83-7009-542-0 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  5. ↑ Jędrych Karolina. (2014). Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949-1989. W: K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć (red.), "Literatura dla dzieci młodzieży. T. 4" (S. 205-224). Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
  6. ↑ Grażyna Lewandowicz-Nosal, Między „starym” a „nowym”. Kanon nie tylko lektur szkolnych – dyskusje, polemiki, propozycje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 17–32 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  7. ↑ Anna Boguszewska, Zmiany w doborze lektury ucznia w wieku wczesnoszkolnym na przełomie XX i XXI wieku w polskiej szkole, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 71–85 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  8. ↑ Kinga Szymczak, Wydawnictwo „Książnica – Atlas” i jego działalność na rzecz oświaty, Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, DOI: 10.18778/7969-914-8.07, ISBN 978-83-7969-914-8 [dostęp 2024-02-11].
  9. ↑ Patrz. Regulamin Komisji do oceny książek do czytania dla młodzieży szkolnej, Bibliografia Pedagogiczna, R. IV, 1924, zesz. I, str. VI—X. str. 10

Linki zewnętrzne edytuj

  Artykuł uwzględnia ograniczony pod względem terytorialnym stan prawny na 31 lipca 2018. Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lektura_szkolna&oldid=73149323”