Wikipedia

Linia kolejowa nr 273

Linia kolejowa w Polsce.

Linia kolejowa nr 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny (potocznie linia nadodrzańska, magistrala nadodrzańska, Nadodrzanka[2][3]) – linia kolejowa w zachodniej Polsce łącząca Wrocław ze Szczecinem przez Brzeg Dolny, Wołów, Głogów, Nową Sól, Zieloną Górę, Kostrzyn nad Odrą i Gryfino[4]. Położona w granicach województw dolnośląskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego[4] oraz na obszarze Zakładów Linii Kolejowych PKP PLK we Wrocławiu, w Zielonej Górze i w Szczecinie[5].

Linia nr 273
Wrocław Główny – Szczecin Główny
Mapa przebiegu linii kolejowej 273
Dane podstawowe
Zarządca

PKP PLK

Numer linii

273

Tabela SRJP

265, 355, 366

Długość

356,125[1] km

Rozstaw szyn

1435 mm

Sieć trakcyjna

3000 V DC

Prędkość maksymalna

120 km/h

Zdjęcie LK273
Historia
Lata budowy

1869–1877

Rok elektryfikacji

1979–1985

Multimedia w Wikimedia Commons
Linia 273 w Szczecinie-Kluczu
Wiadukt nad ul. Leona Heyki w ciągu linii nr 273 (Szczecin)

Przebieg linii edytuj

Podział linii według obszarów działania Zakładów Linii Kolejowych spółki PKP Polskie Linie Kolejowe (w nawiasach podano krańcowe stacje):

  • od początku linii w km −0,306 do km 116,000 (Wrocław Główny – Czerna): Zakład Linii Kolejowych we Wrocławiu,
  • od km 116,000 do km 285,000 (Bytom Odrzański – Bielin): Zakład Linii Kolejowych w Zielonej Górze,
  • od km 285,000 do końca linii w km 355,819 (Witnica Chojeńska – Szczecin Główny): Zakład Linii Kolejowych w Szczecinie.

Numery tabel w rozkładzie jazdy:

  • od Wrocławia Gł. do Głogowa – tabela 265,
  • od Głogowa do Kostrzyna – tabela 355,
  • od Kostrzyna do Szczecina Gł. – tabela 366.

Podział linii według województw:

Historia edytuj

do 1945 r. edytuj

Budowę linii nadodrzańskiej prowadziło Towarzystwo Kolei Wrocławsko-Świdnicko-Świebodzickiej. Zanim powstał pierwszy odcinek obecnej linii 273, w 1856 r. BFE wybudowało tory łączące swoją pierwszą linię Wrocław-Świebodzice z węzłem w Jaworzynie Śląskiej z linią Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej (Wrocław-Berlin) z węzłem w Legnicy; pierwotnie więc linia zaczynała się w Legnicy. Od końca lat 60. XIX wieku otwierano kolejne odcinki linii nadodrzańskiej:

W międzyczasie w sierpniu 1874 r. linię nadodrzańską od stacji Rudna Gwizdanów połączono bezpośrednio z Wrocławiem przez Wołów. Końcowymi stacjami były Breslau-Freiburger Bahnhof (Dworzec Świebodzki) we Wrocławiu oraz Stettin-Breslauer Bahnhof (Dworzec Wrocławski) w Szczecinie (początkowo pod nazwą Stettin-Breslau-Freiburger Bahnhof).

W przeciwieństwie do dworców budowanych we Wrocławiu, gdzie każdy prywatny zarządca kolei posiadał „własny” dworzec końcowy (w sumie powstały obok siebie aż 4), w Szczecinie były tylko 2 – Dworzec Berliński (ob. Główny) i właśnie Dworzec Wrocławski, oddalone od siebie o ok. 5 km i nieposiadające torowego połączenia, co stanowiło problem dla pasażerów. Wskutek tego, po upaństwowieniu przedsiębiorstwa BFE w 1884 r., podjęto decyzję o skierowaniu pociągów na Dworzec Berliński położony bliżej centrum. Po niespełna 10 latach, w 1886 r., Dworzec Wrocławski przestał pełnić funkcję dworca pasażerskiego i obsługiwał już tylko ruch towarowy. Do 1945 r. pociągi kursujące z Wrocławia w kierunku Głogowa korzystały jeszcze z dwóch dworców: Świebodzkiego i Głównego.

W rozkładzie jazdy pociągów Kursbuch na lata 1944/45 (tabela 144) po całej trasie nie kursował już żaden pociąg. Kursowało natomiast kilkanaście par pomiędzy różnymi odcinkami linii:

  • z Wrocławia Gł. – do Ścinawy: 8 par, do Głogowa: 5 par,
  • z Głogowa – do Czerwieńska: 5 par, do Kostrzyna: 2 pary,
  • z Kostrzyna do Gryfina i Szczecina Gł.: 2 pary.

Najwięcej pociągów na dobę według rozkładu było na trasie Gryfino – Szczecin Gł. – aż 20 par.

Nazwy stacji przed 1945 r. (linki prowadzą do artykułów o miejscowościach, linki do stacji znajdują się w infoboksie):

po 1945 r. edytuj

Z powodu zniszczonego mostu nad Regalicą pod koniec lat 40. XX wieku pociągi z Podjuch do Szczecina Głównego kursowały objazdem przez Zdroje i Dąbie, gdzie następowała zmiana czoła pociągu, a następnie trasą linii 351 przez Dziewoklicz. Przejazd między Podjuchami a dworcem głównym zajmował wówczas ok. 2 godzin. Poza tym zniszczone były jeszcze 2 mosty – przed Brzegiem Dolnym oraz między Czerwieńskiem a Nietkowicami.

W latach 1945–2007 na trasie zlikwidowano kilka stacji i przystanków, a kilka innych uruchomiono. Już w latach 60. lub 70. zlikwidowano stację Krzydłowice między Rudną Gwizdanowem a Grębocicami; w podobnym okresie uruchomiono przystanek Orzeszków koło Wołowa. W połowie lat 70. po uruchomieniu Huty Miedzi w Głogowie uruchomiono przy niej przystanek Głogów Huta. Podobnie stało się z otwartą w 1974 r. Elektrownią Dolna Odra na południe od Gryfina. Wówczas to zlikwidowano przystanek Nowe Czarnowo, a ok. 1 km na północ uruchomiono stację Dolna Odra. W połowie lat 80. wybudowano przystanek Czerna Mała we wsi Czerna. Koniec PRL-u przyniósł likwidację Dworca Świebodzkiego (pozostał tylko na potrzeby ruchu towarowego) oraz stacji Chyrzyno (została jako posterunek odgałęźny), jeszcze przed zamknięciem linii z Gorzowa Wielkopolskiego Zieleńca. Około 1991 r. uruchomiono stację Będów między Czerwieńskiem a Rzepinem. Ostatnią zlikwidowaną stacją był Szczecin Klucz (1997 r.; powodem była duża popularność komunikacji miejskiej). Stacja Kostrzyn Towarowy nigdy nie była stacją pasażerską; pomimo wybudowania peronu, z przyczyn technicznych, nie dopuszczono do obsługi pasażerów ze względu na zbyt bliskie usytuowanie słupów trakcyjnych od krawędzi peronu.

W 1981 r. między Wrocławiem a Głogowem kursowało 8 par pociągów, w tym 3 pospieszne (m.in. „Ślązak” relacji Kraków Gł. – Zielona Góra). Wszystkie pospieszne oraz połowa osobowych kursowało przez lub z Wrocławia Głównego, pozostałe z dworca Świebodzkiego. Cały odcinek Głogów – Kostrzyn pokonywały tylko 3 pary pociągów, w tym 2 osobowe[b] z Krakowa Gł. do Szczecina Gł. (jeden z nich kursował przez Legnicę). Pomiędzy Kostrzynem a Szczecinem kursowało 8 par pociągów (pospieszny relacji Wrocław Gł. – Kołobrzeg kursował z pominięciem Szczecina Gł.)

W 1979 r., jednocześnie od Szczecina i Wrocławia, rozpoczęto montaż sieci trakcyjnej. Daty elektryfikacji poszczególnych odcinków:

  • 1979 r.: Szczecin Główny – Szczecin Port Centralny podg SPA,
  • pierwsza połowa 1982 r.: Wrocław Główny – Ścinawa,
  • grudzień 1982 r.: Ścinawa – Głogów Wróblin,
  • grudzień 1983 r.: Głogów Wróblin – Czerwieńsk oraz SPA – Nowe Czarnowo (Dolna Odra),
  • grudzień 1984 r.: Czerwieńsk – Jerzmanice Lubuskie,
  • maj 1985 r.: pozostały odcinek Czerwieńsk – Dolna Odra.

W grudniu 1984 r. otwarto obwodnicę (od razu zelektryfikowaną) dla pociągów towarowych pomiędzy Jerzmanicami Lubuskimi a Drzeńskiem, omijającą stację w Rzepinie. Stała się ona częścią linii 273, a odcinek przez Rzepin według PKP Polskich Linii Kolejowych jest sklasyfikowany jako 2 łącznice – nr 821 od Jerzmanic do Rzepina i nr 822 od Rzepina do podg Drzeńsko, w związku z czym Nadodrzanka zmieniła nieco swój przebieg i od tamtej pory omija Rzepin.

W 1991 r. w Genewie w Szwajcarii państwa europejskie podpisały umowę o ważnych międzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących. Jedną z nich jest linia nr 273 wpisana jako linia CE 59.

11 listopada 2011 r. w pobliżu Stadionu Miejskiego został otwarty przystanek Wrocław Stadion.

29 maja 2015 PKP PLK podpisały ze spółką Infra Silesia w konsorcjum z DB Schenker Rail Polska umowę na modernizację toru nr 2 w km 78,509 – 98,642 (Rudna Gwizdanów – Głogów)[6]. Realizacja kontraktu trwała do 30 czerwca 2017 i objęła wymianę nawierzchni torowej torów nr 1 i 2 na odcinku 30 km, modernizację 13 przejazdów kolejowo-drogowych, rewitalizację 26 obiektów inżynieryjnych – w tym dwóch mostów – oraz wymianę ośmiu rozjazdów kolejowych[7].

W 2015 roku wybudowany został również nowy przystanek na terenie Zielonej Góry – Nowy Kisielin, choć przez pierwsze lata nie zatrzymywały się na nim żadne pociągi[8]. W latach 2015–2017 przeprowadzono naprawę główną torów, modernizację sieci trakcyjnej i peronów na odcinku Głogów – Głogów Wróblin – Bytom Odrzański[9][10][11][12], optymalizację prędkości na szlakach Boleszkowice – Mieszkowice[13], Kowalów – Laski Lubuskie[14] oraz profilowanie ław torowiska z wymianą podrozjazdnic na stacji Szczecin Podjuchy[15] połączone z remontem mostu zwodzonego[16] oraz Jerzmanice Lubuskie – Drzeńsko[17]. Wszystkie prace wykonała firma ZRK DOM Poznań, a prace pozwoliły zwiększyć prędkość do 120 km/h. W 2018 wykonane zostaną roboty wyprzedzające na pozostałych odcinkach linii kolejowej nr 273 w ramach zadania „Poprawa dostępu do portów morskich w Szczecinie i Świnoujściu”, które także wykona ZRK DOM Poznań[18]. 7 czerwca 2017 PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały umowę z konsorcjum firm Infra Silesia i Transkopol na remont toru nr 1 na odcinkach Wołów – Małowice Wołowskie oraz Grębocice – Głogów[19][7]. 15 stycznia 2018 roku rozpoczęto modernizację odcinka Kostrzyn-Drzeńsko – Rzepin – Jerzmanice Lubuskie. Wymianie uległa nawierzchnia torowa, rozjazdy na podg Jerzmanice Lubuskie i podg Drzeńsko, a także perony na stacji Rzepin[20]. Powstały również nowe stacje – Szczecin Łasztownia, zlokalizowana w strategicznym punkcie miasta i mająca za zadanie zapewnić dogodne połączenie z innymi środkami transportu takimi jak tramwaje i autobusy, oraz Szczecin Żydowce, która znajduje się w południowo-zachodnim obszarze miasta.

Ruch pociągów edytuj

Linia została zakwalifikowana przez Biuro Eksploatacji spółki PKP Polskie Linie Kolejowe jako „linia o priorytecie towarowym”[21].

Minimalny (hipotetyczny) czas przejazdu całej linii z maksymalną dozwoloną prędkością wynosi 5:17 h dla toru nieparzystego (pociągi pasażerskie i szynobusy – średnio 67,4 km/h) oraz 6:12 h dla pociągów towarowych (śr. 58 km/h). Na torze parzystym 5:38 h dla szynobusów (62,7 km/h), 5:47 h dla pociągów pasażerskich (61,2 km/h) i 6:16 h dla pociągów towarowych (56,3 km/h).

Porównanie czasu przejazdów dla pociągów osobowych w wybranych latach (wartości uśrednione):
a) pomiędzy Wrocławiem Głównym a Głogowem (99 km):

  • 1944/45 r.: ok. 2:35 h
  • 1948 r.: część odcinka zamknięta
  • 1951/52 r.: ok. 2:15 h
  • 1967/68 r.: ok. 2:25 h
  • 1983/84 r.: ok. 1:55 h
  • 1989/90 r.: ok. 1:50 h
  • 1995/96 r.: ok. 1:45 h
  • 2002 r.: ok. 2:25 h (z powrotem: 2:05 h)
  • 2007 r.: ok. 2:25 h
  • 2014 r.: ok. 2:00 h
  • 2019 r.: ok. 1:40 h

b) pomiędzy Głogowem a Zieloną Górą (54 km):

  • 1944/45 r.: ok. 1:10 h
  • 1948 r.: ok. 1:25 h
  • 1951/52 r.: ok. 1:15 h
  • 1967/68 r.: ok. 1:15 h
  • 1983/84 r.: ok. 1:20 h
  • 1989/90 r.: ok. 1:00 h
  • 1995/96 r.: ok. 0:55 h
  • 2002 r.: ok. 1:00 h
  • 2007 r.: ok. 1:15 h
  • 2010 r.: ok. 1:25 h (z powrotem: ok. 1:30 h)
  • 2019 r.: ok. 0:50 h

c) pomiędzy Zieloną Górą a Kostrzynem (102 km):

  • 1944/45 r.: ok. 2:45 h
  • 1948 r.: część odcinka zamknięta
  • 1951/52 r.: ok. 2:40 h
  • 1967/68 r.: ok. 2:20 h
  • 1983/84 r.: ok. 2:30 h
  • 1989/90 r.: ok. 1:55 h
  • 1995/96 r.: ok. 1:55 h
  • 2002 r.: ok. 2:05 h
  • 2007 r.: ok. 2:20 h
  • 2018 r.: ok. 1:20 h

d) pomiędzy Kostrzynem a Szczecinem Głównym (100 km):

  • 1944/45 r.: ok. 2:40 h
  • 1948 r.: ok. 2:55 h (do Szcz. Dąbia)
  • 1951/52 r.: ok. 2:25 h (do Szcz. Dąbia)
  • 1967/68 r.: ok. 2:25 h
  • 1983/84 r.: ok. 2:20 h
  • 1989/90 r.: ok. 2:05 h
  • 1995/96 r.: ok. 1:55 h
  • 2002 r.: ok. 2:15 h
  • 2007 r.: ok. 2:00 h (z powrotem: 2:30 h)
  • 2019 r.: ok. 1:26 h

Statystyka pociągów kursujących na linii 273 (kursywą opisano nazwy pociągów):

Pociągi regionalne edytuj

REGIO – na poszczególnych odcinkach kursuje od kilku do kilkunastu par pociągów regio obsługiwanych jednostkami EN57, EN71 i ED78.

Pociągi dalekobieżne edytuj

Według stanu na 30 października 2020 r., rozkład jazdy 2019/2020, na odcinku Wrocław Główny – Rudna Gwizdanów kursowała jedna para pociągów dalekobieżnych – TLK „Konopnicka” z Warszawy Wschodniej do Zielonej Góry. Pozostałe pociągi dalekobieżne kursowały wówczas przez Legnicę i Lubin. Na linię 273 wjeżdżały dopiero na stacji Rudna Gwizdanów.

6 par pociągów dalekobieżnych kursowało pomiędzy Zieloną Górą a obwodnicą Czerwieńska. Były to TLK „Zielonogórzanin” do Warszawy Wschodniej, TLK „Bachus” i „Stoczniowiec” do Gdyni Głównej, TLK „Ukiel” do Olsztyna Głównego, TLK „Czartoryski” do Lublina Głównego i IC „Wawel” do Krakowa Głównego.

Ponadto z odcinka Rzepin – Szczecin Główny korzystała część pociągów dalekobieżnych jeżdżących objazdem z powodu modernizacji linii 351 między Poznaniem a Szczecinem

[potrzebny przypis].

Linia 273 jest często nazywana „Nadodrzanką”, ponieważ przez większość trasy prowadzi wzdłuż rzeki Odry. Przekracza ją pięciokrotnie (jadąc od Wrocławia) – przed Brzegiem Dolnym, Ścinawą, za Czerwieńskiem i dwukrotnie w Szczecinie: tuż za stacją Podjuchy – Regalicę (Odrę Wschodnią) i przed Dworcem Głównym – Odrę Zachodnią. Raz przekracza także największy dopływ Odry – Wartę przy jej ujściu przed Kostrzynem. Maksymalne oddalenie torów od Odry (w linii prostej) wynosi ok. 18 km od stacji Godków i ok. 17 km od stacji Gądków Wielki.

Jadąc ze Szczecina w kierunku Gryfina przed stacją Szczecin Podjuchy znajduje się jedyny w Polsce czynny kolejowy most zwodzony rozpięty nad rzeką Regalicą. To właśnie zburzenie tego mostu przez wycofujące się z miasta wojska III Rzeszy w 1945 r. przez kilka powojennych lat utrudniało wjazd pociągów do Szczecina. Most został odbudowany w 1949 r.

Układ torów na stacji w Czerwieńsku zmuszał do tego, że pociągi jadące z/do Zielonej Góry w/z kierunku Zbąszynka i Poznania Gł. za każdym razem musiały zmienić kierunek jazdy (czoło pociągu) – w pociągach dalekobieżnych konieczne było objechanie pociągu przez lokomotywę. Taki przymusowy ponad 10-minutowy postój miały (według rozkładu 2012/13) m.in. TLK (Zielonogórzanin i Lubuszanin) do/z Warszawy Wschodniej i pociąg TLK Bachus do/z Gdyni Głównej. 9 czerwca 2013 r. oddano do użytku kolejową obwodnicę Czerwieńska, która umożliwiła przejazd pociągów z pominięciem stacji Czerwieńsk i tym samym zaoszczędzenie czasu na procedurę zmiany czoła pociągu.

Uwagi edytuj

  1. ↑ W 1886 r. przestał pełnić funkcję dworca pasażerskiego.
  2. ↑ Były to pociągi osobowe przyspieszone – z taryfą opłat jak za pociągi osobowe, ale nie zatrzymujące się na wszystkich stacjach.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Id-12 (D29) Wykaz linii. plk-sa.pl, 2020-07-27. [dostęp 2021-02-18]. (pol.).
  2. ↑ Instytut Rozwoju i Promocji Kolei: Odra. IRiPK.pl. [dostęp 2014-01-26].
  3. ↑ Wojciech Prastowski: Odkrywamy Wrocław: Dworzec Świebodzki. TuWroclaw.com, 2012-01-15. [dostęp 2014-01-26].
  4. ↑ a b Mapy ogólne. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. A3-H12. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
  5. ↑ Mapa Interaktywna Linii Kolejowych. Warstwa: „Obszary działania PLK”. Podwarstwa: Oddziały Regionalne Centrum Realizacji Inwestycji. PKP Polskie Linie Kolejowe SA. [dostęp 2014-01-26].
  6. ↑ Roboty budowlane – 200738-2015. ted.europa.eu, 2015-06-08. [dostęp 2015-07-17].
  7. ↑ a b Infra Silesia zakończyła modernizację fragmentu Nadodrzanki. rynek-kolejowy.pl, 2017-07-27. [dostęp 2017-10-06].
  8. ↑ Przystanek Nowy Kisielin czeka na potencjalnych pasażerów. rynek-kolejowy.pl, 2016-11-10. [dostęp 2016-11-11].
  9. ↑ Stabilizacja toru nr 2, szlak: Wróblin Głogowski-Czerna. « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  10. ↑ Stabilizacja toru nr 1 – szlak Wróblin Głogowski-Głogów « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  11. ↑ Kompleksowe prace infrastrukturalne na budowie Głogów « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] (ang.).
  12. ↑ Uzyskanie przez ZRK odbiorów eksploatacyjnych na budowie linii kolejowej Głogów « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  13. ↑ Szlak Boleszkowice-Mieszkowice « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] (ang.).
  14. ↑ Naprawa bieżąca nawierzchni na linii kolejowej 273 na szlaku Kowalów – Laski Lubuskie « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  15. ↑ Prace na linii 273 stacja Podjuchy « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  16. ↑ Prace na linii 273 stacja Podjuchy. « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  17. ↑ Optymalizacja linii 273 « Zakład Robót Komunikacyjnych – DOM w Poznaniu Sp. z o.o [online], zrk-dom.com.pl [dostęp 2018-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-13] (ang.).
  18. ↑ https://zamowienia.plk-sa.pl/servlet/HomeServlet?MP_module=main&MP_action=bestOfferDetails&demandIdentity=237502.
  19. ↑ Z Wrocławia do Wołowa i Głogowa po nowych torach. rynek-kolejowy.pl, 2017-06-09. [dostęp 2017-07-14].
  20. ↑ Nadodrzanka: Rozpoczęła się modernizacja na odcinku Drzeńsko – Kostrzyn – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady... [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-06-15].
  21. ↑ Biuro Eksploatacji PKP PLK: mapa sieci kolejowej, dostęp 2014-08-05.


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Linia_kolejowa_nr_273&oldid=72049704”