Lucjan Motyka
Lucjan Motyka (ur. 4 maja 1915 w Krakowie, zm. 22 listopada 2006 w Warszawie) – polski działacz młodzieżowy i związkowy, polityk socjalistyczny, minister kultury i sztuki (1964–1971), ambasador PRL w Czechosłowacji (1971–1975), Bułgarii (1978–1980) i Szwajcarii (1980–1983), poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV, V i VII kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 maja 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Minister kultury i sztuki | |
| Okres |
od 12 grudnia 1964 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
Czesław Wiśniewski (p.o.) |
| Ambasador PRL w Czechosłowacji | |
| Okres |
od 25 listopada 1971 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Ambasador PRL w Bułgarii | |
| Okres |
od 1978 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
             
| |
Życiorys edytuj
Posiadał wykształcenie średnie. Od 1931 robotnik budowlany, działacz młodzieżowy i związkowy, m.in. Związku Zawodowego Transportowców i Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, od tego samego roku także działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, w 1937 osadzony przez sześć miesięcy w obozie w Berezie Kartuskiej. Podczas okupacji niemieckiej pracował w Wieliczce, jednocześnie działał w konspiracji. W latach 1943–1944 przebywał w obozie koncentracyjnym w Auschwitz.
Od kwietnia do listopada 1945 I sekretarz Wojewódzkiego Komitetu „lubelskiej” PPS w Krakowie, w latach 1945–1947 sekretarz Komitetu Centralnego Związków Zawodowych. Od 1947 do 1948 był przewodniczącym Centralnego Komitetu Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. W latach 1948–1949 był sekretarzem generalnym Związku Młodzieży Polskiej. W latach 1949–1950 był dyrektorem Głównego Urzędu Kultury Fizycznej, a w latach 1950–1951 był przewodniczącym Głównego Komitetu Kultury Fizycznej. Od 1951 pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki, początkowo jako dyrektor departamentu, a następnie dyrektor Centralnego Zarządu Sztuk Plastycznych i Wystaw. W latach 1955–1957 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki.
W 1948 wraz z PPS przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1948–1980 był członkiem Komitetu Centralnego PZPR. Zaliczany do byłych członków PPS zbliżonych do „puławian” podczas walki o władzę w kierownictwie PZPR w latach pięćdziesiątych[1]. Od lutego 1957 do grudnia 1964 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie.
Od 12 grudnia 1964 do 26 października 1971 był ministrem kultury i sztuki w trzecim i czwartym rządzie Józefa Cyrankiewicza oraz w rządzie Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza. Członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1968[2]. W czerwcu 1968 wszedł w skład Komitetu Honorowego obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika[3]. W latach 1945–1972 i 1976–1980 był posłem do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV, V i VII kadencji, w latach 1946–1947 przewodniczący Komisji Administracji i Bezpieczeństwa KRN.
Od 1971 do 1975 był ambasadorem PRL w Pradze. Następnie w latach 1975–1977 był kierownikiem Wydziału Kultury KC PZPR. W latach 1978–1980 był ambasadorem w Sofii, a od 1980 do 1983 w Bernie.
Na emeryturze był powoływany w skład wielu ciał doradczych i komitetów honorowych. W latach 1986–1989 członek Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa Wojciechu Jaruzelskim. Był długoletnim członkiem Komitetu Redakcyjnego kwartalnika KC PZPR „Z Pola Walki” oraz członkiem Rady Naczelnej i Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W maju 1985 wybrany na jednego z wiceprezesów Zarządu Głównego ZBoWiD[4]. Członek Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa (w latach 1988–1990 Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa)[5]. Wieloletni przewodniczący Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR-PPS – powstania PZPR[6].
Był żonaty z Anielą Zdzisławą z domu Kieres (1921–2003).
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera H-16-4)[7].
Ordery i odznaczenia (lista niepełna) edytuj
- Order Budowniczych Polski Ludowej (1980)[8]
- Order Sztandaru Pracy I klasy[9]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1946)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1946)[11]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oświęcimski (1985)[12]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
- Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[13]
- Medal im. Ludwika Waryńskiego (1986)[14]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)[15]
- Odznaka honorowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1968)[16]
- Pamiątkowy Medal z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (1983)[17]
- Medal pamiątkowy „40-lecia PZPR” (1988)[18]
- Odznaka „Budowniczy Nowej Huty” (1959)[19]
- Honorowy Medal Międzynarodowej Federacji Bojowników Ruchu Oporu (1986)[20]
- Wielki Oficer Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja, 1975)[21]
- Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 1965)[22][23]
Przypisy edytuj
- ↑ Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 62. ISBN 83-7066-208-0.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 133 (7571) 5 czerwca 1968, s. 2
- ↑ „Urania”, nr 3, marzec 1969, s. 84
- ↑ Wierni tradycjom walki o wolność i demokrację – wierni Polsce Ludowej, „Trybuna Robotnicza”, nr 104, 6 maja 1985, s. 1–2
- ↑ Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011. radaopwim.gov.pl.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 277, 29 listopada 1988, s. 5
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie
- ↑ Lista osób odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 159 z 23 lipca 1980.
- ↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 237
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 194 („za wybitne zasługi w dziele organizacji Związków Zawodowych i działalność Związkową na terenie kraju”)
- ↑ Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 123
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ „Życie Partii”, styczeń–marzec 1987, s. 55
- ↑ Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22 lipca 1966, s. 1
- ↑ Jadwiga Kołodziejska, Księga VI Zjazdu Bibliotekarzy Polskich, 12–14 lutego 1968, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1969, s. 2
- ↑ Uhonorowani pamiątkowymi medalami, „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3
- ↑ W 40. rocznicę kongresu zjednoczeniowego, „Głos Pomorza”, nr 292, 16 grudnia 1988, s. 2
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej w m. Krakowie, nr 13, 5 września 1959, s. 7
- ↑ W Warszawie trwa posiedzenie Biura FIR, „Dziennik Polski", 11 września 1986, s. 1
- ↑ Československý řád Bílého lva 1923–1990
- ↑ Order Odrodzenia dla G. Saragata. Odznaczenia włoskie dla przywódców polskich. „Dziennik Polski”. 246, s. 1, 16 października 1965.
- ↑ Dettaglio decorato. Motyka Sig. Lucjan (wł.)
Bibliografia edytuj
- Leksykon historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
- Mała Encyklopedia Sportu (tom 2) z 1986
- T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 400
- Pamięć wiecznie żywa. 40 lat działalności Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, Warszawa 1988
- J. Stroynowski (red.), Who is who in the Socialist countries of Europe: a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K.G. Saur Pub., 1989
- „Za Wolność i Lud”, 4 maja 1985, nr 18 (1115), s. 9
- „Za Wolność i Lud”, 4 lutego 1984, nr 5 (1050), s. 4