Wikipedia

Lutowiska (gmina)

gmina wiejska w województwie podkarpackim

Lutowiska (daw. gmina Szewczenko) – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim. Najbardziej na południe wysunięta gmina w Polsce. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim.

Lutowiska
gmina wiejska
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

bieszczadzki

TERC

1801052

Siedziba

Lutowiska

Wójt

Janusz Krupa

Powierzchnia

475,85 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


2167[1]

• gęstość

4,4 os./km²

Nr kierunkowy

13

Kod pocztowy

38-713, 38-714

Tablice rejestracyjne

RBI

Adres urzędu:
Lutowiska 14
38-713 Lutowiska
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Lutowiska
Liczba sołectw

7[2]

Liczba miejscowości

29[3]

Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Lutowiska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Lutowiska”
Ziemia49°15′N 22°42′E/49,251111 22,695833
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Lutowiska. Jest to jedna z największych gmin w Polsce (7. miejsce według powierzchni), a jednocześnie mająca najniższą gęstość zaludnienia.

Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 2221 osób. Dla porównania, w 1931 gminę zamieszkiwało 18 491 osób[5].

Tereny współczesnej gminy Lutowiska są miejscem akcji powieści autorki książek dla dzieci Marii Kownackiej pt.: „Na tropach węża Eskulapa”.

Historia edytuj

Gminę zbiorową Lutowiska 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie leskim, z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Krywka, Lutowiska, Skorodne, Smolnik ad Lutowiska i Żurawin[6]. Po wojnie jednostka weszła w struktury administracyjne ZSRR, gdzie nazwę Lutowisk zmieniono na Szewczenko.

Gmina została reaktywowana pod nazwą Szewczenko w dniu 1 stycznia 1952 roku w woj. rzeszowskim, w nowo powstałym powiecie ustrzyckim, z części terenów nabytych od ZSRR w ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku, a także z obszaru znoszonych „polskich” gmin Stuposiany i Tarnawa Niżna, wyłączonych z powiatu leskiego[7]. W dniu 1 lipca 1952 gmina Szewczenko w dalszym ciągu nie została podzielona na gromady[8]. Doszło do tego 29 września 1952, kiedy obszar odzyskany od ZSRR podzielono na cztery gromady[9]:

Jedynym obszarem rejonu ustrzyckiego, który nie wszedł w skład Polski to wschodni fragment Bandrowa Narodowego (tuż na zachód od Tychy) oraz górski skrawek przedwojennej gminy Lutowiska (na południe od Krywki, na wschód od Żurawina i na północ od rezerwatu Zakole), położony wewnątrz specyficznego zakola granicy państwowej. Znajduje się tam obecnie kilka odizolowanych domów (49°14'03.7"N 22°44'38.9"E), przynależących administracyjnie do Boberki.

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[10].

Jednostkę, ponownie pod nazwą gmina Lutowiska, przywrócono 1 stycznia 1973[11] roku po reaktywowaniu gmin[12].

Struktura powierzchni edytuj

Według danych z roku 2017[13] gmina Lutowiska ma obszar 475,6 km², w tym:

  • użytki rolne: 11%
  • użytki leśne: 82%.

Gmina stanowi 41,81% powierzchni powiatu.

Demografia edytuj

Dane z 31 grudnia 2017 roku[13]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 2077 100 1030 49,6 1047 50,4
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 4 2,1 1,9
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Lutowiska w 2014 roku[14].

 

Jednostki pomocnicze edytuj

Nazwa jednostki Ludność (2021)[15] Miejscowości wchodzące w skład jednostki[16][2]
sołectwo Chmiel 145 Chmiel
sołectwo Dwernik 280 Caryńskie, Dwernik (Za Sanem), Dwerniczek, Nasiczne
sołectwo Lutowiska 798 Lutowiska (Krywka, Posada Dolna, Posada Górna), Skorodne
sołectwo Smolnik 181 Smolnik, Żurawin
sołectwo Stuposiany 360 Beniowa, Bukowiec, Dydiowa, Dźwiniacz Górny, Łokieć, Muczne, Procisne, Pszczeliny, Sianki, Sokoliki, Stuposiany, Tarnawa Niżna, Tarnawa Wyżna
sołectwo Ustrzyki Górne 168 Bereżki, Brzegi Górne, Ustrzyki Górne, Wołosate
sołectwo Zatwarnica 211 Hulskie, Krywe, Zatwarnica (Sękowiec, Suche Rzeki)

Honorowi obywatele Gminy Lutowiska edytuj

 
Budynek Urzędu Gminy Lutowiska – po prawej

(Na podstawie materiału źródłowego[17])

Sąsiednie gminy edytuj

Cisna, Czarna. Gmina graniczy ze Słowacją i Ukrainą.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-05-20]
  2. ↑ a b Uchwała nr XXXVII/199/2022 Rady Gminy Lutowiska z dnia 24 maja 2022 r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Lutowiska (Dziennik Urzędowy Woj. Podkarpackiego z dnia 3 czerwca 2022 r., poz. 2260)
  3. ↑ Urząd Statystyczny w Rzeszowie
  4. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  5. ↑ Regiony wyludniające się w Polsce str. 67
  6. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
  7. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 448
  8. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  9. ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie. 1952, nr 12, poz. 55
  10. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  11. ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
  12. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  13. ↑ a b Gmina Lutowiska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-30], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  14. ↑ Gmina Lutowiska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  15. ↑ Raport o stanie gminy Lutowiska za 2021 r., s. 5-6
  16. ↑ Rejestr TERYT. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2023-05-10].
  17. ↑ Uhonorowani przez gminę. lutowiska.pl. [dostęp 2016-10-04].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lutowiska_(gmina)&oldid=73575905”