Marcin Kazanowski (1563–1636)
Marcin Kazanowski herbu Grzymała (ur. 1563 r., zm. 19 października 1636 r.[1] [a] w Kamieńcu) – hetman polny koronny (1633-1636), od 1633 r. wojewoda podolski, od 1622 r. kasztelan halicki. Starosta bohusławski od 1622 r., tłumacki od 1627 r.,[2] dźwinogrodzki od 1628 r., przedborski w 1634 r.,[3] starosta niżyński w 1634 r.[4]
| |
 Grzymała | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
19 października 1636 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci |
Aleksander Dominik Kazanowski, |
Brał udział w wojnach Rzeczypospolitej z Rosją, Szwecją, Turcją i Mołdawią.
Rodzina edytuj
Syn Mikołaja Kazanowskiego (zm. 1569 r.) i Katarzyny Korycińskiej. W 1600 r. poślubił Katarzynę Starzycką, z którą miał trójkę dzieci: Dominika Aleksandra, wojewodę bracławskiego, Adama, oboźnego koronnego i Elżbietę – przyszłą żonę Mikołaja Potockiego „Niedźwiedziej Łapy”.
Życiorys edytuj
W 1608 r. mianowany rotmistrzem królewskim. Podczas zwycięskiej bitwy St. Żółkiewskiego pod Kłuszynem dowodził swoim pułkiem[5]. W czasie wyprawy Władysława IV na Moskwę w 1617 r. był mianowany regimentarzem (doszło wówczas do spięć między ambitnym Kazanowskim a hetmanem wielkim litewskim Janem Karolem Chodkiewiczem, który nawet cisnął w niego przy wojsku buzdyganem). Wiosną 1618 r. na czele 6 tys. Polaków zdobył Starodub. W 1620 r. umacniał polski obóz w bitwie pod Cecorą, dostał się do niewoli, ale przebrany za zwykłego żołnierza za mały okup odzyskał wolność. W 1628 r. został pułkownikiem królewskim. W 1629 r. brał udział w bitwie o Górzno przeciwko Szwedom, jako dowodzący oficer hetmana Stanisława Koniecpolskiego.
Mianowany wojewodą podolskim w 1632 r. Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa podolskiego w 1632 r.[6] Rok później już jako hetman polny koronny wyruszył na wyprawę smoleńską. W 1634 r. wyznaczony na sejmie komisarzem z Senatu do zapłaty wojsku[7]. Był komisarzem królewskim podpisującym pokój w Polanowie z Carstwem Rosyjskim. Odkryta Legenda Madonny Bołszowieckiej głosi, że podczas jednej z wypraw w obronie Rzeczypospolitej przeciwko Tatarom hetman Kazanowski odkrył ikonę Błogosławionej Dziewicy. Zostało to przez jego wojska odczytane jako cud i podniosło ich morale, prowadząc do zwycięstwa nad Tatarami.
Razem z żoną został pochowany w kościele karmelitów w Bołszowcach, który ufundował. Szczątki hetmana Kazanowskiego odnaleźli archeolodzy z Wrocławia podczas prowadzenia prac zabezpieczających kościół w 2006 r.[8]
Uwagi edytuj
- ↑ W innym miejscu Chłapowski podaje datę śmierci 29 października 1636 r.
Przypisy edytuj
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 329.
- ↑ w tym roku uzyskał wraz z N. dożywocie na starostwo tłumackie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 240.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795. Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 128.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795. Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 329.
- ↑ Leszek Podhorodecki, Stanisław Żółkiewski, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1988, s. 164-177, ISBN 83-205-4082-8, OCLC 830085141.
- ↑ Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., [b.n.s.]
- ↑ Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 397.
- ↑ Historia sanktuarium w Bołszowcach i Odnowa. kuriergalicyjski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)].. „Kurier Galicyjski”, s. 9.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Polski Słownik Biograficzny. T. XII. Wrocław–Warszawa–Kraków, 1966–1967.
- Stanisław Szenic: Pitawal warszawski. T. I. Warszawa, 1957.
- Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. wyd. 1903 r.
- S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna. 1898.
- Seweryn Uruski: Herbarz szlachty polskiej.
Linki zewnętrzne edytuj
- Legenda o Madonnie Bołszowieckiej. karmelici.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-21)].
- O wojaku Marcinie Kazanowskim