Maria Clara Eimmart
Maria Clara Eimmart (czasem: Maria Clara/Klara[1] Muller/Müller[2], ur. 27 maja 1676 w Norymberdze, zm. 29 października 1707 tamże) – niemiecka astronomka i rysowniczka [3][4].
 Faza Księżyca – rys. Maria Clara Eimmart | |
| Data i miejsce urodzenia |
27 maja 1676 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 października 1707 |
| Zawód, zajęcie |
astronom, rysownik |
Życiorys edytuj
Była córką Marii Walther (1644–1722) i Georga Christopha Eimmarta Młodszego, astronoma amatora, rysownika i dyrektora Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze oraz wnuczką malarza głównie historycznego i portretowego, Georga Christopha Eimmarta Starszego (1603–1658)[5]. Także jej kuzynka, Susanna Maria von Sandrart, była utalentowaną rysowniczką zdolną utrzymać się z rycin po śmierci swojego męża[6].
Jej brat zmarł krótko po narodzeniu, w 1699 roku[7].
Ojciec Marii Clary zarabiał dobrze na zamówieniach rycin, ale większość zarobków wydawał na sprzęt do obserwacji astronomicznych albo zestawów do prezentacji np. odkryć Mikołaja Kopernika[5][8]. W 1678 roku założył jedno z większych w ówczesnej Europie[9] obserwatoriów astronomicznych[8].
Maria Clara wraz z innymi uczniami pobierała u ojca lekcje z zakresu języka francuskiego, łaciny, matematyki, astronomii i rysunku[3]. Szybko stała się asystentką Georga Christopha[9], a jej talent do odwzorowań faz Księżyca stał się głośny poza pracownią. Oprócz tego tworzyła też (również jako miedzioryty) prace z kwiatami, ptakami i innymi klasycznymi tematami[10]. Dzieła te uznaje się za zaginione[11].
W maju 1695 roku jej rodzinę odwiedził szwajcarski naukowiec Johann Jakob Scheuchzer, z którym następnie Maria Clara prowadziła korespondencję: 5 znanych nam listów przechowywanych jest w Bibliotece Głównej w Zurychu[12].
20 stycznia 1706 roku poślubiła w Altdorf niemieckiego fizyka Johanna Heinricha Müllera (1671–1731), ucznia jej ojca i od 1705 roku kierownika wykupionego przez miasto (po śmierci Georga Christopha 5 stycznia[13]) Obserwatorium Astronomicznego[14]. Wykładał on również fizykę w Gimnazjum Norymberskim Aegydianum, Maria Clara asystowała mężowi w tej dydaktycznej działalności[1]. Zarówno córka, jak i ojciec bardzo wpłynęli na nowego członka rodziny, jeśli chodzi o fascynację badania nocnego nieba: Johann Heinrich sam stał się astrononem amatorem, śledząc komety, plamy słoneczne i wzniesienia na Księżycu[15].
Maria Clara zmarła niecały rok po ślubie, podczas porodu[16]; dziecko także nie przeżyło[14]. Pogrzeb odbył się 3 listopada[7].
Ilustracje astronomiczne edytuj
Maria Clara Eimmart jest znana przede wszystkim ze swoich rysunków, odwzorowujących z dużą dokładnością fazy Księżyca[17]. Prace wykonywała na bazie własnych obserwacji teleskopowych. Używała jasnych pasteli na ciemnoniebieskim kartonie. W latach 1693–1698, Eimmart wykonała 350 rysunków faz Księżyca[14] (według innych danych – 250[10][1]). Kolekcja ta posłużyła do zilustrowania książki jej ojca pt. Micrographia stellarum phases lunae ultra 300[14].
W 1706 roku wykonała dwa rysunki z obserwacji w dniu 12 maja całkowitego zaćmienia Księżyca. Powstały także ilustracje przedstawiające komety i planety[17].
Nieliczne prace przetrwały do naszych czasów[2]. Dwanaście prac podarowała Luigi Ferdinando Marsiliemu, współpracownikowi jej ojca. Dziesięć innych rysunków przetrwało w Bolonii, razem z trzema mniejszymi studiami na brązowym papierze[18]. Większość jej szkiców znajduje się w Petersburgu[19].
Niektórzy badacze uważają, że Maria Clara opublikowała w 1701 roku pod nazwiskiem ojca pracę o tytule Ichnographia nova contemplationum de sole. Brak jednak jednoznacznych potwierdzeń tej teorii[20] i uznaje się, że tylko ilustracje z tego dzieła (częściowo lub wszystkie) są jej autorstwa[15].
Galeria edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Katherine Bracher, The biographical encyclopedia of astronomers, New York, NY: Springer, 2007, s. 328, ISBN 978-0-387-30400-7, OCLC 184930573 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ a b Lim i inni, Photographic atlas of the moon, Cambridge University Press, 2002, OCLC 905960714 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ a b Kobiety w poznaniu naukowym wczoraj i dziś, Redakcja: Miluska i inni, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1995– (Humanistyka i płeć), s. 162, ISBN 83-232-0653-8, OCLC 34996302 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ Sue Vilhauer. Rosser, Biology & feminism : a dynamic interaction, New York: Twayne Publishers, 1992, s. 20, ISBN 0-8057-9770-X, OCLC 26809970 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ a b Women Astronomers, [w:] Herman S. Davies, Popular Astronomy: A Review of Astronomy and Allied Sciences, 1898.
- ↑ Sabina Lessmann, Susanna Maria von Sandrart (1658-1716) : Arbeitsbedingungen einer Nürnberger Graphikerin im 17. Jahrhundert, Hildesheim: G. Olms, 1991, ISBN 3-487-09456-8, OCLC 27816289 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ a b Hans Gaab, Maria Clara Eimmart. Eine Nurnberger Astronomin, [w:] Nadja Bennewitz, Gaby Franger (red.), Geschichte der Frauen in Mittelfranken : Alltag, Personen und Orte, wyd. 1. Aufl, Cadolzburg: Ars Vivendi, 2003, ISBN 3-89716-375-6, OCLC 52928286 [dostęp 2019-10-18].
- ↑ a b Katherine Bracher, The biographical encyclopedia of astronomers, New York, NY: Springer, 2007, s. 328, ISBN 978-0-387-30400-7, OCLC 184930573 [dostęp 2019-10-18].
- ↑ a b UNESCO Astronomy and World Heritage Webportal - Show entity [online], www3.astronomicalheritage.net [dostęp 2019-10-19] (ang.).
- ↑ a b John Aikin, General Biography: Or, Lives, Critical and Historical, of the Most Eminent Persons of All Ages, Countries, Conditions, and Professions, Arranged According to Alphabetical Order, G. G. and J. Robinson, 1815, s. 321.
- ↑ Christian Gottlieb Jöcher i inni, Allgemeines Gelehrten-Lexicon: Darinne die Gelehrten aller Stände sowohl männ- als weiblichen Geschlechts, welche vom Anfange der Welt bis auf ietzige Zeit gelebt..., t. 3, 1751, s. 744.
- ↑ Naturforschende Gesellschaft in Zürich., Naturforschende Gesellschaft in Zürich, Vierteljahrsschrift der Naturforschenden Gesellschaft in Zürich., t. v.18 (1873), Zürich :: Fäsi & Beer,, 1873, s. 292-296 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ Die Geschichte des Eimmart-Nachlasses [online].
- ↑ a b c d Gabriella Bernardi, The unforgotten sisters : female astronomers and scientists before Caroline Herschel, Cham, ISBN 978-3-319-26127-0, OCLC 944920062 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ a b Kristine Larsen, "A Woman's Place is in the Dome”: Gender and the Astronomical Observatory, 1670-1970, „MP: An Online Feminist Journal”, 2009.
- ↑ David F. Noble, A world without women : the Christian clerical culture of Western science, New York: Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508435-7, OCLC 27187209 [dostęp 2019-10-13].
- ↑ a b Zofia Ożdżeńska, Udział kobiet w astronomii, „Urania”, 1956, s. 143.
- ↑ Museo della Specola, Bologna - Catalogue, maps, 67 [online], www.bo.astro.it [dostęp 2019-10-13].
- ↑ Astronomie in Nürnberg – Information zu Maria Clara Eimmart [online], www.astronomie-nuernberg.de [dostęp 2019-10-13].
- ↑ Londa L. Schiebinger, The mind has no sex? : women in the origins of modern science, wyd. 1st Harvard pbk. ed, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1991, ISBN 0-674-57625-X, OCLC 25341982 [dostęp 2019-10-13].