Wikipedia

Melaniny

Melaniny – grupa organicznych związków chemicznych odpowiadających za pigmentację organizmów (promieniowców, niektórych grzybów, roślin wyższych, pijawek, stawonogów, mięczaków, osłonic oraz kręgowców). U zwierząt powstają one w melanocytach (komórkach barwnikowych) i są gromadzone w melanosomach[1].

Fragment struktury eumelaniny (opis w rysunku poniżej)
Fragment struktury feomelaniny. (COOH) oznacza grupę karboksylową lub brak podstawnika (tj. atom wodoru), rzadziej inny podstawnik. Strzałki wskazują pozycje kontynuacji łańcucha polimeru.

Powstają z tyrozyny[1] pod wpływem tyrozynazy w procesie melanogenezy, do której silnie pobudza promieniowanie UV[2]. Melaniny w skórze chronią jej głębsze warstwy przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych, które wchodzą w skład promieniowania słonecznego[3]. Pod wpływem tych promieni ilość melanin się zwiększa, powodując przejściową zmianę zabarwienia skóry (opaleniznę)[4][5].

Od liczby i rodzaju cząsteczek melanin w cebulce włosa zależy jego kolor[6]. U blondynów zawartość tych składników jest niska, a cząsteczki mają spiralną strukturę[7][6]. Noworodki rasy białej nie mają w tęczówce melanin, dlatego ich oczy są niebieskie[8][3]. Melaniny w tęczówce są wytwarzane później[3]. U innych ras człowieka melaniny pojawiają się w tęczówce jeszcze przed narodzeniem[3]. Bardzo duże ilości melanin zawierają piegi oraz brodawki[1].

Wśród melanin wyróżnia się m.in. eumelaninę, feomelaninę i neuromelaninę[9][niewiarygodne źródło?]. Eumelanina jest barwnikiem czarnobrązowym[10][niewiarygodne źródło?], feomelanina jest pigmentem o zabarwieniu żółtoczerwonym[8][niewiarygodne źródło?]. Neuromelanina jest melaniną powstałą z dopaminy[11].

Zaburzenia w biosyntezie melanin powodują występowanie albinizmu[1][10][12], natomiast ich podwyższony poziom wywołuje melanizm[10][12][niewiarygodne źródło?].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Encyklopedia Audiowizualna Britannica: Biologia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 84. ISBN 978-83-60563-11-3.
  2. ↑ Adam Cichewicz, Zaburzenia barwnikowe [online], mp.pl, 7 czerwca 2017 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  3. ↑ a b c d Melanina – rodzaje, rola [online], medonet.pl, 24 sierpnia 2018 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  4. ↑ Ochrona przeciwsłoneczna [online], nazdrowie.pl, 24 kwietnia 2016 [dostęp 2020-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-19] (pol.).
  5. ↑ Oksana Zarewycz-Skórka, Promieniowanie UV a kosmetologia [online], zdrowie.wprost.pl, 6 grudnia 2019 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  6. ↑ a b Melanina: rodzaje, rola w organizmie, skutki zaburzenia [online], kobieta.onet.pl, 13 grudnia 2018 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  7. ↑ Sylwia Ścibak, Blond włosy – odcienie, pielęgnacja, ciekawostki [online], kobieta.wp.pl, 1 maja 2017 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  8. ↑ a b Anna Bartoś, Kolor oczu dziecka. Czy wszystkie niemowlaki mają niebieskie oczy? [online], party.pl, 28 grudnia 2015 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  9. ↑ Malwina Wasilewska, Kosmetyki z melaniną – naturalne rozjaśnienie niedoskonałości [online], chillizet.pl, 25 lutego 2020 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  10. ↑ a b c Monika Grudzińska, Melanina – rodzaje, funkcje, niedobór i nadmiar [online], portal.abczdrowie.pl, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  11. ↑ Naturalny blond – występowanie, poziom melaniny, opalanie [online], medonet.pl, 7 listopada 2018 [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  12. ↑ a b Melanina – właściwości i funkcje pełnione w organizmie człowieka [online], zdrowie.gazeta.pl, 24 stycznia 2019 [dostęp 2020-08-19] (pol.).

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Melaniny&oldid=69210469”