Melodifestivalen (dosł. festiwal melodii[a], znany również jako Melfest albo Mello) – coroczny konkurs muzyczny organizowany od 1959 przez szwedzkich nadawców publicznych – Sveriges Television (SVT) i Sveriges Radio (SR), a jednocześnie krajowe eliminacje do Konkursu Piosenki Eurowizji. Od 2000 najbardziej popularny w Szwecji program telewizyjny[1], nadawany zarówno w telewizji, radiu, jak i internecie.

Melodifestivalen
Ilustracja
Logo Melodifestivalen od 2016
Kraj produkcji

 Szwecja

Język

szwedzki

Lata emisji

od 1959

Czas trwania odcinka

1,5 godziny (półfinały, druga szansa)
2 do 2,5 godzin (finał)

Produkcja
Stacja telewizyjna

Sveriges Television (SVT)

Strona internetowa

Sześciu zwycięzców festiwalu wygrywało jednocześnie Konkurs Piosenki Eurowizji, a osiemnastu kolejnych uplasowało się w najlepszej piątce. Same zawody mają również wpływ na szwedzki rynek muzyczny, w tym listy przebojów. Lekko zaaranżowane piosenki pop, typowe dla tego festiwalu, są określane w Szwecji mianem szlagierów. Dlatego też, również sam konkurs często nazywany jest przez szwedzkie media Schlagerfestivalen – festiwalem szlagierów[2]. Nie oznacza to jednak, że inne style muzyczne jak rap, reggae czy glam rock nie pojawiają się na festiwalu.

W 2012 półfinały przyciągnęły średnio 3,3 mln widzów, a ponad 4 mln Szwedów obserwowało finał konkursu[3][4]. Finał Melodifestivalen przyciąga również corocznie do stolicy kraju – Sztokholmu znaczną liczbę turystów.

W latach 2002–2014 organizowany był dziecięcy odpowiednik konkursu – Lilla Melodifestivalen, w którym wyłaniany był reprezentant Szwecji w Konkursie Piosenki Eurowizji dla Dzieci.

Format konkursu edytuj

Uczestnictwo edytuj

 
Charlotte Perrelli podczas 53. Konkursu Piosenki Eurowizji w Belgradzie (2008)

Od powstania Melodifestivalen do konkursu zgłosiły się setki piosenek i wykonawców. Aby się zakwalifikować, autorzy piosenek i wykonawcy muszą mieć co najmniej 16 lat w dniu pierwszego półfinału Konkursu Piosenki Eurowizji tego roku. W 2012 autorzy piosenek mieszkający poza Szwecją po raz pierwszy zostali dopuszczeni do udziału w programie, pod warunkiem że przy utworze współpracowali z co najmniej jednym szwedzkim autorem piosenek[5].

Do 2001 roku program był ograniczony do jednego konkursu. Liczba uczestników wahała się od pięciu do dwunastu. System dwóch rund był używany sporadycznie w latach 1981–1998, w którym wszyscy oprócz pięciu zawodników zostali wyeliminowani w pierwszej turze głosowania. W 2002 twórcy wprowadzili półfinały, a liczba zawodników wówczas wzrosła do 32.

Melodifestivalen był punktem startowym sukcesu popularnych lokalnych wykonawców, takich jak ABBA, Tommy Körberg czy Lisa Nilsson. W konkursie gościli wykonawcy spoza Szwecji, w tym: Baccara, Alannah Myles, Katrina Leskanich, Cornelis Vreeswijk i Margaret. Uczestnicy Melodifestivalen reprezentowali także wcześniej inne kraje na Eurowizji[6].

Brak kwalifikacji do drugiej rundy w tym systemie był postrzegany jako porażka wybitnego artysty: kiedy brak awansu Elisabeth Andreassen do finału programu w 1984 prawie zakończył jej karierę[7]. Jednocześnie, podczas gdy lokalne sukcesy zwycięzców Melodifestivalen są powszechne, większość uczestników jest po konkursie zapomniana, a niewielu odnosi znaczące międzynarodowe sukcesy. Wpływ, jaki konkurs wywiera na szwedzkich listach przebojów, oznacza, że artysta nie musi wygrywać konkursu, aby zarobić znaczną sprzedaż płyt w kraju[7]. Tydzień po czwartym ćwierćfinale w 2023 roku piosenki z festiwalu znalazły się na wysokich miejscach na krajowych listach przebojów[8].

Selekcja utworów edytuj

Proces eliminacji tysiąca potencjalnych utworów do dwudziestu ośmiu trwa ponad siedem miesięcy – cały proces zaczyna się w maju ubiegłego roku, a zakończony jest w styczniu[9]. SVT bezpośrednio wybiera czternaście zgłoszeń, a trzynaście dodatkowych utworów pochodzi ze specjalnych zaproszeń wystosowanych przez SVT lub innych utworów wybranych przez SVT spośród nadesłanych zgłoszeń. W latach 2012–2022 dwudziesty ósmy utwór był wybierany w konkursie „P4 Nästa”[10]. Co najmniej 10% z wszystkich dwudziestu ośmiu piosenek musi być śpiewanych po szwedzku.

Nad procesem nadsyłania czuwają członkowie Szwedzkiego Stowarzyszenia Wydawców Muzycznych (SMFF), którego zadaniem jest zmniejszenie liczby utworów, których liczba rocznie przekracza od 3000; do około 1200[11]. 3440 zgłoszeń otrzymanych w preselekcji na Melodifestivalen 2009 to największa liczba w historii konkursu[12]. Zgłoszenia wybrane przez SMFF są następnie przekazywane szesnastoosobowemu jury złożonemu z profesjonalnych muzyków, pracowników SVT i innych członków społeczeństwa[13] – od nastolatków po osoby starsze[14]. Zakwalifikowane piosenki wraz z ich kompozytorami i autorami tekstów zostaną ogłoszone pod koniec września – nie ogłasza się artysty, przez co często pojawiają się spekulacje na temat tego, kto wykona te piosenki. Zakwalifikowani autorzy piosenek muszą udzielać wywiadów dla SVT, uczestniczyć w konferencji prasowej przed konkursem i pozostawać otwarci na występy promocyjne, jeśli ich piosenka dotrze do finału[5].

Dawniej działał system tzw. „dzikich kart” (joker) w celu zróżnicowania prezentowanej muzyki[15]. Czterech artystów zostało zaproszonych przez SVT do zgłoszenia wybranej przez siebie piosenki do konkursu. System został wycofany w 2013 roku.

Zasady konkursu edytuj

Głosowanie edytuj

Przed wprowadzeniem obecnego systemu głosowania w 1999 o zwycięzcy Melodifestivalen decydowało jury regionalne lub oparte na wieku. W 1993 roku głosowanie telewidzów zostało użyte eksperymentalnie, ale okazało się nieskuteczne – szwedzka sieć telefoniczna załamała się z powodu wielkiej liczby połączeń, a twierdzenia szwedzkiej prasy brukowej sugerowały, że korzystanie z teległosowania drastycznie zmieniło wyniki[7]. Obecny format głosowania wprowadzony w 1999 to system podobny do tego stosowanego podczas Konkursu Piosenki Eurowizji. Głosowanie składa się z dwóch segmentów, w pierwszym jury ogłasza swoje głosy, a w drugim ogłaszany jest wynik teległosowania. Łączna wartość głosów zwykle wynosi 2 × 473 punkty (2 × 638 od 2018), co oznacza, że głosy telewidzów i jury mają równowartość 50/50 w ostatecznym wyniku.

Komisja jurorska do 2010 roku reprezentowana była przez róźne regiony Szwecji, a od 2011 roku jako międzynarodowe jury przez kraje uczestniczące w Konkursie Piosenki Eurowizji. Do 2017 każde jury przyznawało 1, 2, 4, 6, 8, 10 i 12 punktów siedmiu najlepszym utworom; jednak w 2018 punktacja została zmieniona na typowo eurowizyjne 1–7, 8, 10 i 12 punktów. Jurorzy tradycyjnie głosują tylko w finale, a w ćwierćfinałach i półfinale finalistów wybierają wyłącznie widzowie.

Głosowanie telewidzów wprowadzono w 1999 roku, a do 2010 liczba punktów możliwych do otrzymania od telewidzów była ustalana przed konkursem: siedem najlepszych piosenek otrzymywało standardowo 11, 22, 44, 66, 88, 110 i 132 punkty (oprócz 2009 gdzie z powodu zwiększonej ilości jurorów skalę zmieniono). W latach 2011–2018 punkty telewidzów były przyznawane każdemu utworowi na podstawie procentu głosów otrzymanych w ogólnej liczbie głosów. W 2019 roku wprowadzono system grup wiekowych – każda z ośmiu grup przyznaje punkty zgodnie ze swoimi ulubionymi utworami[16]. W ćwierćfinałach (do 2022 półfinałach) każda grupa może przyznać 43 punkty w skali 12, 10, 8, 6, 4, 2 i 1[16]. W finale każda grupa może przyznać 58 punktów w skali 12, 10, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2 i 1[16]. Jeżeli podczas pokazu wyświetla się kształt przezroczystego telefonu, oznacza to, że utwór najpopularniejszy jest z osobami głosującymi telefonicznie.

Po głosowaniu jury, wynik głosowania telewidzów był do 2018 ujawniany przez gospodarzy w kolejności rosnącej, a od 2019 w kolejności artystów z najgorszymi wynikami u jury. Linie telefoniczne zostają otwarte natychmiast po zapowiedzi finału w radiu i nie zamykają się do czasu głosowania jury[17]. Dla każdego utworu pokazane są dwa numery telefonów, co daje widzom możliwość przekazania pieniędzy na organizację charytatywną Radiohjälpen SVT podczas głosowania. Widzowie mogą również głosować za pomocą wiadomości tekstowych i aplikacji Melodifestivalen, a głosować mogą tylko mieszkańcy Szwecji[18]. W przypadku remisu zwycięża piosenka, która otrzymała więcej punktów od publiczności[19]. Od 2019 podczas występów w lewym-dolnym kącie ekranu zauważyć można kształt serca, które zmienia kolory. Kolor serca symbolizuje grupę wiekową w aplikacji Melodifestivalen, od której utwór obecnie uzyskuje najwięcej głosów[16].

Zwycięzcy poszczególnych konkursów edytuj

Rok Piosenka Artysta Wynik w finale Eurowizji Punkty Półfinał Punkty
1959 Augustin Siw Malmkvist 9. miejsce
(wykonywana przez Britę Borg[b])
4 Brak rundy półfinałowej
1960 Alla andra får varann Östen Warnerbring/Inger Berggren 10. miejsce
(wykonywana przez Siw Malmkvist[b])
4
1961 April, April Siw Malmkvist/Gunnar Wiklund 14. miejsce
(wykonywana przez Lill-Babs[b])
2
1962 Sol och vår Inger Berggren/Lily Berglund 7. miejsce 4
1963 En gång i Stockholm Monica Zetterlund/Carli Tornehave 13. miejsce 0
1965 Annorstädes vals Ingvar Wixell 10. miejsce
(pod tytułem „Absent Friend”)
6
1966 Nygammal vals Lill Lindfors i Svante Thuresson 2. miejsce 16
1967 Som en dröm Östen Warnerbring 8. miejsce 7
1968 Det börjar verka kärlek, banne mej Claes-Göran Hederström 5. miejsce 15
1969 Judy, min vän Tommy Körberg 9. miejsce 8
1971 Vita vidder Family Four 6. miejsce 85
1972 Härliga sommardag Family Four 13. miejsce 75
1973 Sommaren som aldrig säger nej Malta[c] 5. miejsce
(pod tytułem „You’re Summer”)
94
1974 Waterloo ABBA 1. miejsce 24
1975 Jennie, Jennie Lasse Berghagen 8. miejsce 72
1977 Beatles Forbes 18. miejsce 2
1978 Det blir alltid värre framåt natten Björn Skifs 14. miejsce 26
1979 Satellit Ted Gärdestad 17. miejsce 8
1980 Just nu! Tomas Ledin 10. miejsce 47
1981 Fångad i en dröm Björn Skifs 10. miejsce 50
1982 Dag efter dag Chips 8. miejsce 67
1983 Främling Carola 3. miejsce 126
1984 Diggi-Loo Diggi-Ley Herreys 1. miejsce 145
1985 Bra vibrationer Kikki Danielsson 3. miejsce 103
1986 E' de' det här du kallar kärlek? Lasse Holm i Monica Törnell 5. miejsce 78
1987 Fyra bugg och en Coca Cola Lotta Engberg 12. miejsce
(pod tytułem „Boogaloo[d])
50
1988 Stad i ljus Tommy Körberg 12. miejsce 52
1989 En dag Tommy Nilsson 4. miejsce 110
1990 Som en vind Edin-Ådahl 16. miejsce 24
1991 Fångad av en stormvind Carola 1. miejsce 146
1992 I morgon är en annan dag Christer Björkman 22. miejsce 9
1993 Eloise Arvingarna 7. miejsce 89
1994 Stjärnorna Roger Pontare i Marie Bergman 13. miejsce 48
1995 Se på mig Jan Johansen 3. miejsce 100
1996 Den vilda One More Time 3. miejsce 100 1[e] 227
1997 Bara hon älskar mig Blond 14. miejsce 36 Brak rundy
półfinałowej
1998 Kärleken är Jill Johnson 10. miejsce 53
1999 Tusen och en natt Charlotte Nilsson 1. miejsce
(jako „Take Me to Your Heaven”)
163
2000 När vindarna viskar mitt namn Roger Pontare 7. miejsce
(jako „When Spirits Are Calling My Name”)
88
2001 Lyssna till ditt hjärta Friends 5. miejsce
(jako „Listen to Your Heartbeat”)
100
2002 Never Let It Go Afro-Dite 8. miejsce 72
2003 Give Me Your Love Fame 5. miejsce 107
2004 Det gör ont Lena Philipsson 5. miejsce
(jako „It Hurts”)
170 Top 11[f]
2005 Las Vegas Martin Stenmarck 19. miejsce 30 Top 12[g]
2006 Evighet Carola 5. miejsce
(jako „Invincible”)
170 4 214
2007 The Worrying Kind The Ark 18. miejsce 51 Top 10
2008 Hero Charlotte Perrelli 18. miejsce 47 12[h] 54
2009 La voix Malena Ernman 21. miejsce 33 4 105
2010 This Is My Life Anna Bergendahl 11 62
2011 Popular Eric Saade 3. miejsce 185 1 155
2012 Euphoria Loreen 1. miejsce 372 1 181
2013 You Robin Stjernberg 14. miejsce 62 Organizator[i]
2014 Undo Sanna Nielsen 3. miejsce 218 2 131
2015 Heroes Måns Zelmerlöw 1. miejsce 365 1 217
2016 If I Were Sorry Frans 5. miejsce 261 Organizator[j]
2017 I Can’t Go On Robin Bengtsson 5. miejsce 344 3 227
2018 Dance You Off Benjamin Ingrosso 7. miejsce 274 2 254
2019 Too Late for Love John Lundvik 5. miejsce 334 3 238
2020 Move The Mamas Konkurs anulowany z powodu pandemii COVID-19
2021 Voices Tusse 14. miejsce 109 7 142
2022 Hold Me Closer Cornelia Jakobs 4. miejsce 438 1 396
2023 Tattoo” Loreen 1. miejsce 583 2 135
2024 Unforgettable Marcus & Martinus Organizator[k]

Najlepsza piosenka Melodifestivalen i Alla tiders Melodifestival edytuj

W listopadzie 2004 telewizja SVT zorganizowała koncert z okazji 50-lecia Melodifestivalen. Podczas koncertu wybrano najlepszy utwór w historii festiwalu, a wyboru dokonano spośród 15 propozycji, które wygrały internetowe głosowanie zorganizowane przez stację[20]. Na liście znalazły się utwory: „Fångad av en stormvind”, „Främling” i „Mitt i ett äventyrCaroli, „Se på mig” Jana Johansena, „Det börjar verka kärlek banne mig” Claes-Görana Hederströma, „Det gör ontLeny Philipsson, „Michelangelo” Björna Skifsa, „I morgon är en annan dagChristera Björkmana, „Diggi-loo diggi-leyboys bandu Herreys, „AugustinSiw Malmkvist i Brity Borg, „Waterloo” zespołu ABBA, „Stad i ljusTommy’ego Körberga, „Tusen och en nattCharlotte Nilsson, „SymfoninLoa Falkmana i „När vindarna viskar mitt namnRogera Pontarego[21]. Ogłoszenie wyników nastąpiło podczas gali charytatywnej Världens Barn. Plebiscyt wygrał przebój „Waterloo” zespołu ABBA, drugie miejsce zajęła piosenka „Främling” Caroli, a trzecie – „Diggi-loo diggi-ley” boys bandu Herreys[22]. W marcu 2005 w hali Cirkus w Sztokholmie zorganizowano koncert Alla tiders Melodifestival, podczas którego szwedzcy artyści zaprezentowali utwory, które zajęły pierwsze dziesięć miejsc w plebiscycie[23]. Transmisja wydarzenia odbyła się na początku kwietnia[24].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Oficjalne tłumaczenie nazwy festiwału przez SVT to Szwedzki Konkurs Piosenki Eurowizji (ang. The Swedish Eurovision Song Contest).
  2. a b c Piosenkarze w latach 1959–1961 wybierani byli przez SVT, piosenka natomiast w Melodifestivalen.
  3. Nazwa zespołu została zmieniona na „Nova and The Dolls”, ponieważ uczestniczył wtedy również kraj o tej samej nazwie.
  4. Nazwa piosenki została zmieniona, ponieważ w Konkursie Piosenki Eurowizji nie można używać nazw produktów.
  5. Podczas konkursu w 1996 roku zorganizowano rundę kwalifikacyjną, mającą na celu zmniejszenie liczby państw biorących udział w finale. Etap eliminacyjny nie był ani transmitowany w telewizji, ani nagrywany. Krajowe komisje jurorskie przesłuchiwały wersje studyjne wszystkich konkursowych propozycji i przyznawały im punkty. Spośród 30 utworów nadesłanych przez publicznych nadawców do finału zakwalifikowały się 22 propozycje.
  6. Zgodnie z regulaminem, w konkursie w 2004 kraje z pierwszej dziesiątki poprzedniego konkursu (nienależące do państw tzw. Wielkiej Czwórki), automatycznie kwalifikowane były do finału bez konieczności rywalizacji w półfinale.
  7. Zgodnie z regulaminem, w konkursie w 2005 kraje z pierwszej dziesiątki poprzedniego konkursu (nienależące do państw tzw. Wielkiej Czwórki), automatycznie kwalifikowane były do finału bez konieczności rywalizacji w półfinale.
  8. W 2008 dziesiątego finalistę wybierali jurorzy, przyznając „dziką kartę”. W drugim półfinale otrzymała ją Charlotte Perrelii.
  9. Kraj wygrał finał konkursu w 2012, dlatego nie musiał rywalizować w półfinałach w 2013.
  10. Kraj wygrał finał konkursu w 2015, dlatego nie musiał rywalizować w półfinałach w 2016.
  11. Kraj wygrał finał konkursu w 2023, dlatego nie musi rywalizować w półfinałach w 2024

Przypisy edytuj

  1. Television in Sweden. sweden.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-13)]. (ang.) [dostęp 3 lutego 2013].
  2. Jag koncentrerar mig på schlagerfestivalen (szw.) [dostęp 5 lutego 2013].
  3. MMS – Mediamätning i Skandinavie (szw.) [dostęp 3 lutego 2013].
  4. Över fyra miljoner såg finalen (szw.) [dostęp 3 lutego 2013].
  5. a b Melodifestivalen 2007 – Tävlingsregler [online], maj 2006 [dostęp 2021-06-11].
  6. Eurovision Song Contest [online], web.archive.org, 16 maja 2007 [dostęp 2021-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2007-05-16].
  7. a b c We are All the Winners, „Thorsson” [dostęp 2021-06-11].
  8. Melodifestivalen 2023 songs take over Spotify Charts [online], ESCXTRA.com, 27 lutego 2023 [dostęp 2023-05-04] (ang.).
  9. Eurovision Song Contest Helsinki 2007 | SVT announces Melodifestivalen 2007 [online], web.archive.org, 21 listopada 2006 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2006-11-21].
  10. SVT confirms P4 Nästa 2021 will not include wildcard to Melodifestivalen [online], wiwibloggs, 27 maja 2021 [dostęp 2021-06-12] (ang.).
  11. Eurovision Song Contest Moscow 2009 | News – One month left for Melodifestivalen Entries [online], web.archive.org, 1 marca 2009 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-01].
  12. Eurovision Song Contest Moscow 2009 | News – Recordbreaker for Melodifestivalen entries [online], web.archive.org, 28 września 2008 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-28].
  13. Eurovision Song Contest [online], web.archive.org, 19 lutego 2007 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2007-02-19].
  14. Eurovision Song Contest [online], web.archive.org, 16 maja 2007 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2007-05-16].
  15. svt.se – Melodifestivalen 09 engelsk [online], web.archive.org, 26 lutego 2009 [dostęp 2021-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-26].
  16. a b c d Neil Farren, Sweden: Melodifestivalen Voting Changes Announced [online], Eurovoix, 18 stycznia 2019 [dostęp 2021-06-11] (ang.).
  17. Sveriges Radio, Sveriges Radio – lokala och rikstäckande radiokanaler [online], sverigesradio.se [dostęp 2021-06-11] (szw.).
  18. svt.se – Melodifestivalen 2009 [online], web.archive.org, 16 marca 2009 [dostęp 2021-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-16].
  19. Nordman undvek sistaplatsen – sr.se [online], web.archive.org, 30 września 2007 [dostęp 2021-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-30].
  20. Roel Philips: SVT searches best ever Melodifestivalen song. esctoday.com, 2004-09-16. [dostęp 2015-10-01]. (ang.).
  21. Aija Medinika: Best Melodifestivalen song to be chosen. esctoday.com, 2004-11-12. [dostęp 2015-10-01]. (ang.).
  22. Roel Philips: Waterloo is best ever Melodifestivalen song. esctoday.com, 2004-11-14. [dostęp 2015-10-01]. (ang.).
  23. Alexander Borodin: SVT to organise all-time Melodifestivalen. esctoday.com, 2005-03-04. [dostęp 2015-10-01]. (ang.).
  24. Alexander Borodin: Swedish Eurovision history celebrated. esctoday.com, 2005-04-09. [dostęp 2015-10-01]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj