Migdały

jadalne nasiona śliwy migdał Prunus dulcis

Migdałynasiona owoców migdałowca zwyczajnego. Wyróżnia się dwa ich rodzaje, pochodzące od różnych odmian i kultywarów[1]:

  • migdały słodkie, częściej uprawiane. Są jadalne w stanie surowym, nadają się również na przetwory. Znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i w lecznictwie[1].
  • migdały gorzkie, uprawiane na mniejszą skalę. Są trujące, zawierają amigdalinę, podczas rozkładu której wydziela się silnie trujący kwas pruski. Po jego oddzieleniu otrzymuje się z nich olej migdałowy używany do produkcji niektórych likierów, a także mydła i esencji zapachowych wykorzystywanych w przemyśle spożywczym[1].
Migdały
Owoc migdałowca, migdały niełuskane i łuskane
Migdały
Marcepan w czekoladzie

Wartości odżywcze edytuj

Migdały zawierają dużo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (33,65 g na 100 g). W 100 g znajduje się 33,3 kwasu oleinowego, 0,3 g kwasu heksadekenowego (palmitoleinowy) oraz 0,05 g kwasu ikozenowego (dawniej eikozenowego). Na uwagę zasługuje również duża ilość kwasów omega-6 (10,5 g na 100 g). Migdały są wartościowym źródłem mikro i makroelementów[2].

Wartość odżywcza
Migdały
(100 g)
Wartość energetyczna 2496 kJ (596 kcal)
Białka 20,0 g
Węglowodany 20,5 g
Tłuszcze 52,0 g
Woda 4,5 g
Dane liczbowe na podstawie: [2]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[3]

Sztuka kulinarna edytuj

W kuchni znajdują zastosowanie głównie migdały słodkie. Nadają się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i na przetwory. Przed użyciem należy z nich obrać skórkę. Mogą być używane w całości, bądź pokruszone. Najlepiej używać je na surowo; po obróbce termicznej zachowują swój smak i kaloryczność, ale tracą witaminy. Nadają się jako dodatek do ciast, wytwarza się z nich marcepan używany m.in. do dekoracji tortów[4], pochodzący z Francji napój zwany orszadą[4] oraz włoski napój alkoholowy amaretto. W Danii sporządza się z migdałów mandelgave, z którym to deserem związana jest tradycja „migdałowego podarunku”[5][6].

Kosmetyka edytuj

  • Zawarta w migdałach witamina E jest skutecznym środkiem przeciwzmarszczkowym, ujędrnia skórę i zwiększa jej elastyczność. Z tego też powodu migdały są dodawane do balsamów, kremów oraz mleczek do twarzy i ciała[4].
  • Z migdałów uzyskuje się przez tłoczenie na zimno olejek migdałowy, który zawiera kwas oleinowy i kwas linolowy. Zmiękcza naskórek i tworzy na skórze lipidową warstwę ochronną. Używany jest do pielęgnacji włosów, skóry i paznokci. U kobiet w ciąży zapobiega rozstępom skóry na brzuchu. Może być używany jako balsam do kąpieli, lub wmasowany w ciało zaraz po kąpieli. Nadaje się również do pielęgnacji skóry niemowląt[4].

Produkcja edytuj

Światowa produkcja migdałów w 2010 r. wyniosła ok. 2 miliony ton. Najwięksi producenci w 2010 to[7]:

  • USA – 1410 tys. ton.
  • Hiszpania – 220 tys. ton
  • Iran – 160 tys. ton
  • Włochy – 110 tys. ton
  • Maroko – 100 tys. ton
  • Syria – 73 tys. ton
  • Afganistan – 56 tys. ton
  • Turcja – 55 tys. ton
  • Tunezja – 52 tys. ton
  • Algieria – 39 tys. ton

Największym producentem jest USA. Uprawa migdałowca skupia się tutaj w stanie Kalifornia.

Przypisy edytuj

  1. a b c Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  2. a b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. wydanie II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 666. ISBN 978-83-200-5311-1.
  3. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
  4. a b c d Moc ukryta w migdałach. [dostęp 2015-01-03].
  5. Rezepte für Weihnachtsgerichte. Dänisches Ministerium des Ausswärtigen (denmark.dk). [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2018-07-24)]. (niem.).
  6. Dänemark. [w:] Weihnachtslexikon [on-line]. A. Sutter GmbH(inne języki) (www.sutter.de). [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-03-04)]. (niem. • ang.).
  7. Food and Agriculture Organization of the United Nations. [dostęp 2015-01-03].