Wikipedia

Mochów

wieś w województwie opolskim

Mochów (dodatkowa nazwa w j. niem. Mochau) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Doliny Dolnej Osobłogi, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Osobłoga.

Mochów
wieś
Ilustracja
Widok wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Liczba ludności (2011)

430[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0493853

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, w centrum znajduje się punkt z opisem „Mochów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mochów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Mochów”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Mochów”
Ziemia50°21′27″N 17°50′28″E/50,357500 17,841111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1954–1959 wieś należała do gromady Błażejowice, po jej zniesieniu należała i była siedzibą gromady Mochów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 430 osób[2].

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 9 km od granicy z Czechami, w Dolinie Dolnej Osobłogi. Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga.

Środowisko naturalne edytuj

W Mochowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Mochowa wynoszą 621 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].

Nazwa edytuj

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Mochau, a także wymienia polską nazwę Mochow we fragmencie: „Mochau (1358 wie noch jetz polnisch Mochow)”[8]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Mochów[9].

Historia edytuj

 
Pieczęć Mochowa (1791)

Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w 1358 jako Mochow[8]. zespół klasztorny paulinów w Mochowie został wybudowany w 1388. Była to druga fundacją księcia Władysława Opolczyka po Jasnej Górze[10]. W latach 1655–1656 przechowywano w nim obraz Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej[11]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[12]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[13]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu grabie w słup, za nimi dwa skrzyżowane cepy, a w otoku napis: MOCHAUER GEMEIN SIEG / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Mochów / Powiat Prudnicki)[14].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 690 mieszkańców Mochowa 66 posługiwało się językiem niemieckim, a 624 językiem polskim[15]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Mochów znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[16]. Do głosowania uprawnionych było w Mochowie 595 osób, z czego 412, ok. 69,2%, stanowili mieszkańcy (w tym 408, ok. 68,6% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 580 głosów (ok. 97,5% uprawnionych), w tym 579 (ok. 97,3%) ważnych; za Niemcami głosowało 548 osób (ok. 94,6%), a za Polską 31 osób (ok. 5,4%)[17]. W 1923 powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej[18]. We wsi utworzono lokalny oddział Prudnickiej Powiatowej Kasy Oszczędności[19].

W 1991 na pomniku ofiar I wojny światowej umieszczono dwie tablice poświęcone poległym i zaginionym w II wojnie światowej[18]. Wieś ucierpiała podczas powodzi w lipcu 1997[20]. W 2007 Mochów przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[21].

Uchwałą z 21 grudnia 2020 Rady Miejskiej Głogówka wyznaczono na terenie gminy Głogówek aglomerację Głogówek o równoważnej liczbie mieszkańców 8057 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Głogówek, Dzierżysławice, Mochów, Racławice Śląskie, Rzepcze z oczyszczalnią ścieków w Głogówku[22].

Mieszkańcy edytuj

 
Tablica z podwójną nazwą przed wjazdem do Mochowa od strony Prudnika

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kapuściołrzy[23].

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Zabytki edytuj

 
Kościół Świętej Trójcy
 
Kaplica-dzwonnica z 1820

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[28]:

  • zespół klasztorny paulinów (Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej), zabudowania zespołu klasztornego pochodzą z XVIII-XX w.:
    • kościół, ob. par. pw. Świętej Trójcy,
    • klasztor, ufundowany 20 stycznia 1388 r. przez księcia Władysława Opolczyka
  • kaplica-dzwonnica, z poł. XIX w., wypisana z księgi rejestru
  • kapliczka przydrożna, wypisana z księgi rejestru
  • kapliczka przydrożna

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Mochowie chronione są ponadto[29]:

  • cmentarz parafialny przy kościele
  • kapliczka przy plebanii nr 84
  • 4 kapliczki na cmentarzu w zespole klasztornym
  • dom mieszkalno-gospodarczy w zagrodzie nr 13
  • dom mieszkalny (wycużny) w zagrodzie nr 13
  • stodoła w zagrodzie nr 13
  • budynek gospodarczy w zagrodzie nr 52
  • budynek gospodarczy w zagrodzie nr 53
  • dom mieszkalno-gospodarczy w zagrodzie nr 60
  • szkoła z częścią mieszkalną, nr 65
  • most w ciągu drogi krajowej nr 40

Pomniki i obiekty upamiętniające edytuj

  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Mochowie powstały w 1923 jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. W 1991 dostawiono do niego dwie tablice z nazwiskami mężczyzn, którzy zginęli lub zaginęli podczas II wojny światowej. Na tablicach znajdują się dwa krzyże chrześcijańskie[18] oraz napisy w języku niemieckim: „1914–1918 Aus hiesige Gemeinde starben im Weltkrige den Tod fürs Vaterland”, „Wer den Tod im heiligen Kampfe fand, ruht auch in fremder Erde im Vaterland” i po polsku: „Pomnik powstał po I wojnie światowej dla uczczenia pamięci mieszkańców. W latach 90-tych umieszczono tablice z nazwiskami mieszkańców Mochowa – ofiar II wojny światowej”[30]. Zgodnie z kryteriami w sprawie upamiętnień na obszarze RP żołnierzy niemieckich przyjętymi w uchwale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w 1995, pomnik został uznany za nieprawidłowy[18].
  • Grób żołnierzy niemieckich – mogiła zbiorowa niemieckich żołnierzy na cmentarzu parafialnym w Mochowie. Na mogile inskrypcja: „Grób żołnierzy niemieckich poległych w 1945 r.”[31]

Transport edytuj

Transport drogowy edytuj

Przez Mochów przebiega droga krajowa

Transport autobusowy edytuj

Mochów posiada połączenia autobusowe z Dzierżysławicami, Głogówkiem, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem, Nowymi Kotkowicami, Prudnikiem, Zawadą. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Mochów 01”, „Mochów 02”, „Wieś”[32].

Transport autobusowy w Mochowie obsługiwany był przez PKS Prudnik[33]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[34]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[35], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[36]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[37]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Mochowie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[38]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[39].

Kultura edytuj

W Mochowie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[40].

Religia edytuj

W Mochowie znajduje się katolicki kościół Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej w zespole klasztornym zakonu paulinów, który jest siedzibą parafii Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej (dekanat Głogówek)[41]. W sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej w Mochowie znajduje się kopia, uznawanego za cudowny, obrazu Matki Bożej Częstochowskiej[42].

Turystyka edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Mochowie[43].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Mochów prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[44].

Szlaki rowerowe edytuj

Przez Mochów prowadzi szlak rowerowy[45]:

Bezpieczeństwo edytuj

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Mochowie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[46].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[47].

Ludzie urodzeni w Mochowie edytuj

  • Jan Gałeczka (1766–1845), ksiądz katolicki, działacz narodowy, założyciel pierwszej polskiej drukarni na Górnym Śląsku

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82134
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 790 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-27].
  6. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  7. ↑ Klimat: Mochów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-27].
  8. ↑ a b Triest 1865 ↓, s. 1072.
  9. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  10. ↑ Sołectwa Gminy Głogówek [online], www.gminaglogowek.info [dostęp 2020-05-27].
  11. ↑ http://interia360.pl/artykul/prawda-i-legenda-obrony-jasnej-gory,29648 dostęp15.01.2010.
  12. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  13. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  14. ↑ 957 Mochau (Mochów) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  15. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  16. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  17. ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
  18. ↑ a b c d Pomniki upamiętniające żołnierzy niemieckich, którzy zginęli w II wojnie światowej podlegające kontroli komisji wojewody opolskiego (29.10.2002 r., 5 i 12.11.2002 r.), „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 6 (636), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 lutego 2003, s. 12, ISSN 1231-904X.
  19. ↑ Andrzej Dereń, Oszczędzaj w powiecie!, „Tygodnik Prudnicki”, 20 (806), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 17 maja 2006, s. 11, ISSN 1231-904X.
  20. ↑ Nie ma klęski?, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 29 (348), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 lipca 1997, s. 4, ISSN 1231-904X.
  21. ↑ Mochów, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  22. ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Głogówku nr XXXII/317/2020 z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Głogówek [online], g.ekspert.infor.pl [dostęp 2023-09-01].
  23. ↑ Robert Hellfeier, Chrzelicka mowa? cz. I, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 6 (279), Biała: Gminne Centrum Kultury, czerwiec 2018, s. 8, ISSN 1232-7352.
  24. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-27].
  25. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-05-27].
  26. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 220.
  27. ↑ a b c d Wieś Mochów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  28. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 107. [dostęp 2013-01-09].
  29. ↑ Studium 2016 ↓, s. 64–65.
  30. ↑ Pomnik w Mochowie, upamiętniający mieszkańców wsi zmarłych podczas I i II wojny światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  31. ↑ Mogiła zbiorowa w Mochowie żołnierzy niemieckich poległych podczas II wojnie światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
  32. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Mochów 01, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  33. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  34. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  35. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  36. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  37. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  38. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  39. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  40. ↑ DFK Mochów / Mochau
  41. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  42. ↑ Klasztor [online], mochowpauliny.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  43. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  44. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  45. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 14, ISBN 978-83-7618-031-1.
  46. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  47. ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mochów&oldid=73452655”