Monaster św. Jerzego w Nowogrodzie Wielkim
Monaster św. Jerzego (ros. Свято-Юрьев монастырь) – prawosławny męski klasztor w Nowogrodzie Wielkim, w jurysdykcji eparchii nowogrodzkiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, założony według legendy w XI w. rozbudowany w w. XII, czynny nieprzerwanie do lat 20. XX wieku, restytuowany po 1991.
 nr rej. 5310045000[1] | |
 Widok ogólny z jeziora Ilmień | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Eparchia | |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
św. Jerzego |
| Sobór |
Przemienienia Pańskiego |
| Cerkiew |
Wszystkich Świętych |
| Fundator | |
| Styl |
staroruski |
| Materiał budowlany | |
| Data budowy |
od 1030, rozbudowy w XII i XIX w. |
| Data zamknięcia |
lata 20. XX wieku |
| Data reaktywacji |
1991 |
Położenie na mapie obwodu nowogrodzkiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 58°29′11″N 31°17′05″E/58,486389 31,284722
| |
Klasztor położony jest u ujścia rzeki Wołchow do jeziora Ilmień[2].
Historia edytuj
Według cerkiewnej tradycji monaster został założony w 1030 przez Jarosława Mądrego, na cześć jego patrona z chrztu – św. wielkomęczennika Jerzego. Fundator klasztoru zbudował też pierwszą cerkiew na jego potrzeby, również pod wezwaniem św. Jerzego. Monaster należał do najbogatszych na Rusi, a jego przełożony (noszący każdorazowo godność archimandryty) – był w hierarchii nowogrodzkiego duchowieństwa drugą osobą po ordynariuszu miejscowej eparchii[3].
Rozbudowę klasztoru zainicjował książę Mścisław Wielki w 1119. Z jego inicjatywy w kompleksie monasterskim wzniesiony został monumentalny kamienny sobór św. Jerzego, uważany za jedno z najwspanialszych osiągnięć architektury staroruskiej. Budową kierował mistrz Piotr[3]. Do 1333 kompleks klasztorny został otoczony murami obronnymi[3].
Podczas sekularyzacji majątków cerkiewnych, przeprowadzonej w 1764 na polecenie Katarzyny II, monaster stracił większą część dotychczasowego majątku ziemskiego, jednak nawet po tym wydarzeniu był trzecim pod względem zamożności klasztorem Rosji. Został zaliczony do klasztorów I klasy – o największym znaczeniu dla Cerkwi rosyjskiej i otrzymujących najwyższe uposażenie z kasy państwowej[3].
XIX w. był okresem rozkwitu monasteru, do czego znacząco przyczynił się jego wieloletni przełożony archimandryta Focjusz (Spasski), kierujący wspólnotą od 1822 do 1848. Z jego inicjatywy w monasterze wzniesiono drugi sobór Przemienienia Pańskiego, dzwonnicę, budynki mieszkalne dla mnichów, szpital z cerkwią Ikony Matki Bożej „Krzew Gorejący” oraz cerkwie Wszystkich Świętych i Podwyższenia Krzyża Pańskiego. Ufundowany został również nowy, siedmiorzędowy, złocony ikonostas dla starszego soboru św. Jerzego[3].
Klasztor został zamknięty i zniszczony w latach 20. i 30. XX wieku. Podczas II wojny światowej kwaterowały w nim wojska niemieckie. Po wojnie budynki monasterskie zajmowały poczta, muzeum, technikum i mieszkania. Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał obiekt w 1991, po przeprowadzeniu prac remontowych wspólnota monastyczna została restytuowana[3].
Zobacz też edytuj
Ikony pochodzące z monasteru:
Przypisy edytuj
- ↑ Strona w rejestrze zabytków historii i kultury narodów Federacji Rosyjskiej. [dostęp 2013-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-16)].
- ↑ Монастыри - Новгородская епархия. Русская Православная Церковь Московского Патриархата [online], www.vn-eparhia.ru [dostęp 2016-02-16].
- ↑ a b c d e f Свято-Юрьев мужской монастырь [online], www.georg.orthodoxy.ru [dostęp 2016-02-16].
- ↑ Георгий. 1130–1140-е годы [online], www.icon-art.info [dostęp 2017-04-12].