Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Swijażsku

Monaster Zaśnięcia Matki Bożej – prawosławny klasztor męski w Swijażsku, w jurysdykcji eparchii kazańskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Monaster Zaśnięcia Matki Bożej

Богородице-Успенский монастырь

nr rej. 1610080000
Sobór Zaśnięcia Matki Bożej (z prawej) i dzwonnica cerkwi św. Mikołaja w kompleksie budynków monasterskich
Państwo	Rosja
Republika	Tatarstan
Miejscowość	Swijażsk
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Rodzaj klasztoru	monaster
Eparchia	kazańska
Ihumen	Sylwan (Chochiaszwili)
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Obiekty sakralne
Sobór	Zaśnięcia Matki Bożej
Sobór	Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”
Cerkiew	św. Mikołaja
Założyciel klasztoru	German (Sadyriew-Polew)
Styl	staroruski, barok kozacki, neobizantyjski
Materiał budowlany	cegła
Data zamknięcia	1923
Data reaktywacji	1997
Położenie na mapie Tatarstanu Monaster Zaśnięcia Matki Bożej
Położenie na mapie Rosji Monaster Zaśnięcia Matki Bożej
55°46′18″N 48°39′33″E
Strona internetowa

Obiekt został wpisany 2017-07-09 9 lipca 2017_(dts) na listę światowego dziedzictwa UNESCO podczas odbywającej się w Krakowie sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa.

Historia

Monaster został założony w 1555 przez archimandrytę Germana, współpracownika pierwszego biskupa kazańskiego Guriasza, który też został jego pierwszym przełożonym i sprawował ten urząd do wyboru na następcę Guriasza na katedrze kazańskiej w 1564. Monaster Zaśnięcia Matki Bożej był najzamożniejszym i najbardziej wpływowym klasztorem w eparchii kazańskiej; w XVII w. posiadał ponad 50 wsi zamieszkiwanych przez kilkadziesiąt tysięcy ludzi. W 1764, po wprowadzeniu podziału klasztorów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego na klasy, został zaliczony do najwyższej, pierwszej, co oznaczało najwięcej miejsc (etatów) dla mnichów oraz najwyższe dotacje państwowe. Szczególnym kultem w monasterze otaczane były relikwie jego założyciela, uznanego za świętego.

Monaster funkcjonował do 1923, gdy został zamknięty przez władze radzieckie; w tym samym roku na ich polecenie odbyło się otwarcie relikwiarza św. Germana. W odebranym Cerkwi klasztorze mieściły się kolejno łagier, kolonia karna dla przestępców małoletnich, szpital psychiatryczny. Ostatnia z wymienionych instytucji działała na terenie monasteru do 1993. Cztery lata później obiekt został zwrócony pierwotnemu właścicielowi. Uroczystego ponownego otwarcia klasztoru dokonał patriarcha moskiewski i całej Rusi Aleksy II, zaś pierwszym namiestnikiem wspólnoty był ihumen Cyryl (Korowin). Część zabudowań monasterskich należy do muzeum-rezerwatu „Swijażsk”.

Architektura

W skład kompleksu zabudowań klasztornych wchodzą następujące budowle:

• sobór Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” – największa cerkiew na terenie klasztoru, wzniesiona w latach 1898–1906 w stylu neobizantyjskim, według projektu F. Malinowskiego, z czterema ołtarzami
• sobór Zaśnięcia Matki Bożej – główny sobór monasterski wzniesiony przez budowniczych pskowskich w latach 1556–1560, poszerzony w XVII w. o część refektarzową. W XVIII w. jego kopuła została powiększona i przebudowana w stylu kozackiego baroku. We wnętrzu zachował się szesnastowieczny zespół fresków, odnawianych w końcu XIX w. Renowacja soboru miała miejsce w latach 2008–2019; ponowne poświęcenie – 28 sierpnia 2019 r.
• cerkiew św. Mikołaja – najstarszy budynek w monasterze, wzniesiony w latach 1555–1556 przez grupę budowniczych z Pskowa kierowaną przez Iwana Sziriaja. Z cerkwią sąsiaduje 43-metrowa, czwórkondygnacyjna dzwonnica. Częścią cerkwi jest oryginalna cela św. Germana (Sadyriewa-Polewa)
• dom archimandrytów – dwupiętrowy siedemnastowieczny obiekt mieszkalny, w latach 1829–1859 siedziba niższej szkoły duchownej przeniesionej następnie do Kazania.
• szkoła klasztorna z XVIII w.
• budynek mieszkalny dla mnichów z cerkwią św. Mitrofana z Woroneża.