Mykolas Sleževičius

Mykolas Sleževičius (ur. 21 lutego 1882 koło Rosieniów, zm. 11 listopada 1939 w Kownie) – litewski polityk ery międzywojennej, z wykształcenia prawnik i dziennikarz, działacz chłopski, kilkakrotny premier Litwy (1918–1919, 1926).

Mykolas Sleževičius
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1882
Drembliai

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1939
Kowno

Premier Litwy
Okres

od 26 grudnia 1918
do 12 marca 1919

Przynależność polityczna

Ludowy Związek Chłopski

Poprzednik

Augustinas Voldemaras

Następca

Pranas Dovydaitis

Premier Litwy
Okres

od 12 kwietnia 1919
do 7 października 1919

Przynależność polityczna

Ludowy Związek Chłopski

Poprzednik

Pranas Dovydaitis

Następca

Ernestas Galvanauskas

Premier Litwy
Okres

od 15 czerwca 1926
do 17 grudnia 1926

Przynależność polityczna

Ludowy Związek Chłopski

Poprzednik

Leonas Bistras

Następca

Augustinas Voldemaras

Minister sprawiedliwości Litwy
Okres

od 15 czerwca 1926
do 17 grudnia 1926

Przynależność polityczna

Ludowy Związek Chłopski

Poprzednik

Vincas Karoblis

Następca

Stasys Šilingas

Życiorys edytuj

W 1901 roku ukończył gimnazjum w Mitawie, po czym studiował prawo na uniwersytecie w Odessie. Wcześnie zaangażował się w ruch socjalistyczny: w 1905 roku wziął udział w rewolucji rosyjskiej. Po powrocie na Litwę przystąpił do lokalnej Partii Demokratycznej. Pracował jako dziennikarz w „Lietuvos ūkininkas" (1907–1912) i „Lietuvos Žinios" (1910–1912), później jako prawnik.

W 1917 roku został wykluczony z Litewskiej Socjalistycznej Partii Chłopskiej ze względu na konflikt co do idei niepodległości Litwy – Sleževičius opowiadał się za niezależnością kraju od Rosji.

W latach 1917–1918 przewodniczył Najwyższej Radzie Litewskiej w Rosji. Podczas rewolucji w 1918 roku uwięziony przez bolszewików, po zwolnieniu wrócił na Litwę. Od grudnia 1918 do marca 1919 oraz od kwietnia do października 1919 roku sprawował funkcję premiera Litwy. W tym czasie Polska Organizacja Wojskowa planowała przeprowadzenie zamachu stanu i obalenie antypolskiego rządu Sleževičiusa.

Zasiadał w Sejmach I, II i III kadencji (1922–1927) jako reprezentant Partii Chłopskiej (Lietuvos Valstiečių Liaudininkų Sąjunga).

Po wygranej ugrupowań lewicowych w maju 1926 roku został mianowany premierem Litwy oraz jej ministrem spraw zagranicznych i sprawiedliwości, które to stanowiska piastował do zamachu z 17 grudnia 1926 roku. Za rządów Sleževičiusa został podpisany 28 września 1926 w Moskwie litewsko-radziecki pakt o nieagresji[1], ostro krytykowany przez litewską prawicę.

Po odejściu z polityki pracował w Kownie jako prawnik, związał się też z lokalnym teatrem miejskim jako aktor i reżyser.

Przypisy edytuj

  1. Pakt ten potwierdzał Traktat litewsko-rosyjski (1920), był przedłużany w 1931 o lat 5 i 1934 do końca 1945. Potwierdzono go w układzie z 10 października 1939 o stacjonowaniu Armii Czerwonej na Litwie. Wszystkie te umowy zostały złamane w 1940.