Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza – polska nagroda literacka przyznawana od 2002 roku.

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza
Nagroda za

książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję

Państwo

 Polska

Lokalizacja

Warszawa

Pierwsze rozdanie

2002

Strona internetowa

Została ufundowana w celu upamiętnienia postaci i dzieła Józefa Mackiewicza, pisarza i działacza politycznego. Przyznawana jest polskim autorom za książki w szczególny sposób popularyzujące rodzimą kulturę, historię i tradycję.

Kapituła edytuj

Fundatorami Nagrody są przedsiębiorcy Jan Michał Małek i Dorota Boether (wcześniej Zbigniew Zarywski). Nagroda przyznawana jest corocznie, a ogłoszenie wyników i uroczystość wręczenia laurów odbywa się 11 listopada. Nagrodę przyznaje kapituła, której przewodniczącym był do śmierci w maju 2014 Marek Nowakowski. Od listopada 2014 roku do maja 2017 funkcję przewodniczącego Kapituły Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza pełnił Tomasz Burek. Po jego śmierci przewodniczącym został Maciej Urbanowski.

W skład kapituły wchodzą: Jacek Bartyzel (od jesieni 2007), Dorota Boetcher (od roku 2016), Krzysztof Dybciak (od roku 2016), Wacław Holewiński (od roku 2016), Jan Michał Małek, Stanisław Michalkiewicz (sekretarz[1][2]), Jacek Trznadel, Maciej Urbanowski (od sierpnia 2006, przewodniczący od maja 2017), Rafał A. Ziemkiewicz.

W pracach kapituły brali udział również: Ryszard Legutko (do lata 2005), Kazimierz Orłoś (do czerwca 2006), Andrzej Nowak (do maja 2007), Marek Nowakowski (do maja 2014), Włodzimierz Odojewski (do lipca 2016), Elżbieta Morawiec (2005-2014), Halina Mackiewicz (córka Józefa Mackiewicza), Tomasz Burek (do 2017), Lech Jęczmyk, Zbigniew Zarywski (do 2015).

Kapituła rozpatruje każdorazowo, jako kandydatury Nagrody, utwory literackie (powieści, eseje, poezję) i publicystyczne (w tym polityczne) oraz rozprawy historyczne, filozoficzne i krytycznoliterackie, napisane w języku polskim przez autorów żyjących, wydane w formie książkowej w poprzednim roku i zgłoszone przez wydawców do konkursu.

Latem ogłaszane są nominacje do Nagrody, zwykle obejmujące około 10 książek. Spośród ich autorów wyłaniany jest następnie laureat Nagrody, który otrzymuje 10 tys. dolarów i złoty medal z portretem patrona Nagrody oraz jego literackim credo: „Jedynie prawda jest ciekawa”, oraz wyróżnienia, którym Kapituła przyznaje po 1 tys. dolarów. Ponadto zarówno laureat, jak i wyróżnieni, otrzymują statuetki z brązu z popiersiem patrona Nagrody.

W listopadzie 2019 członkowie rodziny Józefa Mackiewicza opublikowali deklarację w sprawie Nagrody, w której stwierdzili m.in. „Z głębokim niepokojem obserwujemy atmosferę wokół Nagrody: szowinistyczne wystąpienia niektórych członków jury, sposób, w jaki Nagroda jest reklamowana w mediach społecznościowych i osoby, które ją promują. (...) Łączenie twórczości Józefa Mackiewicza z przejawami antysemityzmu, szowinizmu, homofobii i ludzkiej podłości, jest niedopuszczalne.” Zaprotestowali przeciwko zasiadaniu w jej jury przez Stanisława Michalkiewicza. Pismo podpisali m.in. Kazimierz Orłoś i Maciej Orłoś[3]. Stanisław Michalkiewicz został wyznaczony do tej kapituły jako mąż zaufania przez córkę Józefa Mackiewicza, Halinę Mackiewiczównę[4].

Laureaci Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza edytuj

2002[5]

laureat

wyróżnienia

  • Dawid Bieńkowski – powieść Jest (Wydawnictwo Agawa)
  • Wojciech Klewiec – książka Proces pokazowy. Oskarżony Augusto Pinochet (Wydawnictwo El-Ka)

pozostałe nominacje

2003[6]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2004[7]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2005[8]

laureat

wyróżnienia

  • Sławomir Cenckiewicz – praca Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL (Wydawnictwo Arcana)
  • Aleksander Kopiński – praca Ludzie z charakterami. O okupacyjnym sporze Czesława Miłosza i Andrzeja Trzebińskiego (wyd. Fronda)

pozostałe nominacje

2006[9]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2007[10]

laureat

wyróżnienia

  • Adam Wielomski – książka Hiszpania Franco (Agencja Wydawniczo-Reklamowa “Arte”)

pozostałe nominacje

2008[11]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2009[12]

laureat

wyróżnienia

  • Sławomir Cenckiewicz – książka Sprawa Lecha Wałęsy (wyd. Zysk i S-ka),
  • Grzegorz Eberhardt – praca Pisarz dla dorosłych – opowieść o Józefie Mackiewiczu (wyd. Lena/Stowarzyszenie Solidarność Walcząca), wyróżnienie ufundował inż. Antoni Plewik, przedsiębiorca rolny z Babina koło Bełżyc w województwie lubelskim
  • Krzysztof Koehler – tom poezji Porwanie Europy (wyd. Biblioteka Toposu), wyróżnienie ufundowała spółka 3 S Media, w imieniu której wyróżnienie wręczył dr Tomasz Sommer
  • Michał Wojciechowski – praca Moralna wyższość wolnej gospodarki (wyd. Prohibita)

pozostałe nominacje

2010[13]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2011[14]

laureat

wyróżnienia

  • Szczepan Twardoch – powieść Wieczny Grunwald (wyd. Narodowe Centrum Kultury), wyróżnienie ufundował Włodzimierz Kuliński ze Sztokholmu
  • Janusz Węgiełek – powieść Wiślany szlak (wyd. Regionalne Towarzystwo Powiślan), wyróżnienie ufundował dr. Jan Pokrywka oraz darczyńca, który pragnął pozostać nieznany

pozostałe nominacje

2012[15]

laureat

wyróżnienia (ufundowane przez Włodzimierza Kulińskiego ze Sztokholmu)

pozostałe nominacje

2013[16]

laureat

wyróżnienia

  • Krzysztof Polechoński – monografia Pisarz w czasach wojny i emigracji. Ferdynand Goetel i jego twórczość w latach 1939–1960 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)
  • Piotr Zychowicz – praca Pakt Ribbentrop-Beck, czyli jak Polacy u boku III Rzeszy mogli pokonać Związek Sowiecki (wyd. Nowy Świat)

pozostałe nominacje

2014[17]

laureat

wyróżnienia (ufundowane przez polskich przedsiębiorców: Włodzimierza Kulińskiego oraz Annę i Leszka Polakowskich)

  • Jan Polkowski – powieść Ślady krwi (Wydawnictwo M)
  • Stanisław Wiatr-Partyka – tom wierszy Ballada o utraconym domu (wyd. Narodowe Centrum Kultury)
  • Tomasz Antoni Żak – esej reportażowy Dom za żelazną kurtyną. Listy do pani S. (wyd. Agencja Fotograficzno-Wydawnicza Olszewski)

pozostałe nominacje

2015[18]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

  • Krzysztof KosińskiWiwisekcja powszedniości. Studium wczesnej twórczości M. Nowakowskiego 1957-1971 (wyd. IPN)
  • Marta KwaśnickaKrew z mlekiem (wyd. Teologia Polityczna)
  • Krzysztof MasłońPuklerz Mohorta, Lektury kresowe (wyd. Zysk i S-ka)
  • Grzegorz MotykaNa białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953 (Wydawnictwo Literackie)
  • Marek A. KoprowskiWołyń (wyd. Replika)
  • Sebastian Reńca – Niewidzialni (wyd. Prohibita)
  • Piotr GociekCzarne bataliony (wyd. Fabryka snów)
  • Jerzy J. Fąfara – Pomruk (wyd. Lisia Góra)
  • Marek ŁawrynowiczPatriotów 41 (wyd. Zysk i S-ka)

2016[19]

laureat

  • Joanna Siedlecka – książka Biografie odtajnione. Z archiwów literackich bezpieki (wyd. Zysk i S-ka)

wyróżnienia

  • Dorota Heck – książka Recenzje bez cenzury (wyd. Polihymnia)
  • Piotr Semka – książka My, reakcja. Historia emocji antykomunistów w latach 1944-1956 (wyd. Zysk i s-ka)

pozostałe nominacje

2017[20]

laureat

  • Jacek Kowalski – książka Sarmacja. Obalanie mitów (Wydawnictwo Fronda)

wyróżnienia

pozostałe nominacje

2018[21]

laureat

wyróżnienia

  • Marian Sworzeń – książka Czarna ikona. Biełomor. Kanał Białomorski. Dzieje. Ludzie. Słowa (Wydawnictwo Sic!)
  • Piotr Zaremba – książka Zgliszcza (wyd. Zysk i S-ka)

pozostałe nominacje

  • Bartosz JastrzębskiVestigia Dei (wyd. Fundacja Augusta Hr. Cieszkowskiego)
  • Mariola Kruszewska – Czereśnie będą dziczeć (Wydawnictwo w Podwórku)
  • Krzysztof KuczkowskiRuchome święta (wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu)
  • Paweł LisickiLuter. Ciemna strona rewolucji (wyd. Fronda)
  • Bohdan UrbankowskiŹródła. Z dziejów myśli polskiej (wyd. Akces)

2019[22]

laureat

  • Marek Cichocki – książka Północ i Południe. Teksty o polskiej kulturze i historii (wyd. Teologia Polityczna)

wyróżnienia

  • Maria Marczek-Krupa – książka Górecki. Geniusz i Upór (wyd. Znak)
  • Paweł Lisicki – książka Epoka Antychrysta (wyd. Fabryka Słów)
  • Krzysztof Karoń – książka Historia Antykultury (nakład własny), wyróżnienie ufundowała Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego, wręczył je Jan Kubań, prezes Fundacji

pozostałe nominacje

  • Artur GrabowskiAm (dziennik z drugiej strony) (wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy)
  • Piotr GursztynRibbentrop-Beck. Czy pakt Polska-Niemcy był możliwy? (Wydawnictwo Dolnośląskie)
  • Wojciech KudybaKamienica (Pewne Wydawnictwo)
  • Krzysztof PiaseckiCegiełki i inne opowiadania (wyd. Biblioteka Słów)
  • Adrian Sinkowski – Atropina (wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu)
  • Janusz WęgiełekSpław (wyd. LTW)

2020[23]

laureat

wyróżnienia

  • Justyna Błażejowski – książka Ta historia wciąż trwa. Wspomnienia Jana Olszewskiego (Zysk i S-ka, IPN)
  • Paweł Chojnacki – książka Reemigrejtan. Kiedy Zygmunt Nowakowski wróci wreszcie do Krakowa (Wydawnictwo Libron)
  • Janusz Węgiełek – książka Krukowate (wyd. LTW)

pozostałe nominacje

  • Józef Mackiewicz, Adam Fitas – Patriota pejzażu. Studia i szkice do portretu (wyd. Katolicki Uniwersytet Lubelski)
  • Bartosz JastrzębskiŚwiatło Zachodu, szkice o myśli i kulturze chrześcijańskiej (wyd. Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego)
  • Tomasz Krzyżanowski – Szara (wyd. Witold Gadowski)
  • Marta KwaśnickaPomyłka (Wydawnictwo Benedyktynów)
  • Jan Polkowski, Piotr LegutkoRyzyko bycia Polakiem (wyd. Biblioteka Literacka)
  • Andrzej Świdlicki – Pięknoduchy, radiowcy, szpiedzy, Radio Wolna Europa dla zaawansowanych (wyd. Lena, Biblioteka Solidarności Walczącej)
  • Krzysztof Tyszka-Drozdowski – Żuawi nicości (wyd. Teologia Polityczna)

2021[24]

laureat

wyróżnienia

  • Katarzyna Bałżewska − książka Przestrzenie totalitarnego zniewolenia. Doświadczenia wojny i okupacji w twórczości Józefa Mackiewicza (wyd. Instytut Pileckiego)

pozostałe nominacje

2022[25]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

  • Ernest BryllMa się ku wieczorowi. Wiersze niepublikowane z lat 2014-2020 (wyd. Edycja św. Pawła – Instytut Literatury)
  • Wojciech ChmielewskiJezioro Dargin (Wydawnictwo Czytelnik)
  • Marek Jurek – 100 godzin samotności albo rewolucja październikowa nad Wisłą (Wydawnictwo Dębogóra)
  • Wojciech KudybaPułascy Tom 2: Non alius regit (Państwowy Instytut Wydawniczy)
  • Krzysztof Tyszka-Drozdowski – Zamknięte raje (wyd. Arcana)

2023[26]

laureat

wyróżnienia

pozostałe nominacje

Przypisy edytuj

  1. Ryszard Maciejkianiec: O należne miejsce w kulturze dla Józefa Mackiewicza. nasz-czas.lt, 2006. [dostęp 2016-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)].
  2. Nominowani do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. blogpress.pl, 2016-10-18. [dostęp 2016-12-04].
  3. Rodzina Mackiewicza: Michalkiewicz skompromitował nagrodę. rp.pl, 25 listopada 2019. [dostęp 2019-11-26].
  4. KM: Atak na Michalkiewicza trwa! Daleka rodzina Józefa Mackiewicza chce go wyrzucić z kapituły nagrody, którą wymyślił i organizuje od 17 lat. nczas.com. [dostęp 2019-11-27]. (pol.).
  5. Nagroda Literacka JM. Edycja 2002 [online], Józef Mackiewicz, 10 stycznia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  6. Nagroda Literacka JM. Edycja 2003 [online], Józef Mackiewicz, 20 stycznia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  7. Nagroda Literacka JM. Edycja 2004 [online], Józef Mackiewicz, 1 lutego 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  8. Nagroda Literacka JM. Edycja 2005 [online], Józef Mackiewicz, 10 lutego 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  9. Nagroda Literacka JM. Edycja 2006 [online], Józef Mackiewicz, 20 lutego 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  10. Nagroda Literacka JM. Edycja 2007 [online], Józef Mackiewicz, 1 marca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  11. Nagroda Literacka JM. Edycja 2008 [online], Józef Mackiewicz, 10 marca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  12. Nagroda Literacka JM. Edycja 2009 [online], Józef Mackiewicz, 20 marca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  13. Nagroda Literacka JM. Edycja 2010 [online], Józef Mackiewicz, 1 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  14. Nagroda Literacka JM. Edycja 2011 [online], Józef Mackiewicz, 10 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  15. Nagroda Literacka JM. Edycja 2012 [online], Józef Mackiewicz, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  16. Nagroda Literacka JM. Edycja 2013 [online], Józef Mackiewicz, 1 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  17. Nagroda Literacka JM. Edycja 2014 [online], Józef Mackiewicz, 10 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  18. Nagroda Literacka JM. Edycja 2015 [online], Józef Mackiewicz, 19 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  19. Nagroda Literacka JM. Edycja 2016 [online], Józef Mackiewicz, 30 maja 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  20. Nagroda Literacka JM. Edycja 2017 [online], Józef Mackiewicz, 10 czerwca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  21. Nagroda Literacka JM. Edycja 2018 [online], Józef Mackiewicz, 20 czerwca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  22. Nagroda Literacka JM. Edycja 2019 [online], Józef Mackiewicz, 30 czerwca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  23. Nagroda Literacka JM. Edycja 2020 [online], Józef Mackiewicz, 10 lipca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  24. Nagroda Literacka JM. Edycja 2021 [online], Józef Mackiewicz, 19 lipca 2021 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  25. Nagroda Literacka JM. Edycja 2022 [online], Józef Mackiewicz, 10 listopada 2022 [dostęp 2022-11-29] (pol.).
  26. Nagroda Literacka JM. Edycja 2023 [online], Józef Mackiewicz, 1 lutego 2023 [dostęp 2023-07-23] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj