Wikipedia

Nasza klasa (dramat)

Tadeusz Słobodzianek

Nasza klasa : historia w XIV lekcjach – dramat Tadeusza Słobodzianka, po raz pierwszy w czytaniu zaprezentowany podczas lubelskich „Konfrontacji Teatralnych” w 2008 roku. Prapremiera sztuki odbyła się The National Theatre w Londynie w reżyserii Bijana Sheibani. To najczęściej grana obecnie za granicą sztuka polskiego autora. Polską premierę sztuki w reżyserii Ondreja Spišaka nagrodzono Feliksem Warszawskim 2011. W 2012 r. budapesztańska „Nasza klasa” w reżyserii Gabra Mate otrzymała Nagrodę Krytyków Teatralnych za najlepszy spektakl sezonu na Węgrzech, w Tokio zdobyła Wielką Nagrodę Teatralną Yomiuri za najlepszy spektakl 2013, na Litwie nagrodę krytyków za najlepsze przedstawienie sezonu (Yana Ross za reżyserię spektaklu w Wilnie zdobyła tytuł reżysera sezonu). Spektakl wystawiony w Teatrze Galeasen (reżyseria Natalie Ringler) zwyciężył w kategorii „teatr” i został nominowany do nagrody kulturalnej roku szwedzkiego dziennika Dagens Nyheter. W 2015 roku „Nasza klasa” w koprodukcji Habimy i Cameri została wyróżniona Izraelską Nagrodą Teatralną, przyznawaną dla najlepszej sztuki zagranicznej wystawionej w Izraelu, nagrodę otrzymał także Hanan Snir za reżyserię. W Rumunii spektakl Teatru Narodowego w Klužu-Napoce w reżyserii László Bocsárdi zdobyła nagrodę za najlepszy spektaklu 2015 roku na Gala Uniter.

Nasza klasa to, przedstawiona w czternastu epizodach, opowieść o grupie szkolnych przyjaciół na tle wielkich wydarzeń historycznych w XX-wiecznej Polsce. Za utwór ten Tadeusz Słobodzianek otrzymał Nagrodę Literacką Nike 2010[1]. W 2010 roku dramat został wybrany jako jedna z najlepszych europejskich sztuk sezonu przez European Theatre Convention[2].

Treść edytuj

Akcja sztuki rozpoczyna się w roku 1925, a kończy się w czasach współczesnych[3]. Główną linią podziału między bohaterami, zaczynającą mieć szczególne znaczenie zwłaszcza na tle wydarzeń II wojny światowej, jest przynależność religijno-kulturowa. Tytułową klasę stanowią bowiem dzieci polskie i żydowskie. Bohaterowie reprezentują rozmaite postawy życiowe i, wplątani w różne zawirowania historyczne, stają się ofiarami (gwałty i mordy na Żydach), katami (sprawcy pogromów, donosiciele w okresie PRL-u) lub też ludźmi sukcesu (Abram Piekarz, który emigruje do Stanów Zjednoczonych i już jako Abram Baker łamaną polszczyzną pisze do kolegów listy, w których widać, jak bardzo nie rozumie ich sytuacji).

Osoby dramatu edytuj

  • Dora (1920–1941)
  • Zocha (1919–1985)
  • Rachelka, po przejściu na katolicyzm – Marianna (1920–2002)
  • Jakub Kac (1919–1941)
  • Rysiek (1919–1942)
  • Menachem (1919–1975)
  • Zygmunt (1918–1977)
  • Heniek (1919–2001)
  • Władek (1919–2001)
  • Abram (1920–2003)[4]

Interpretacja edytuj

Utwór należy do grupy dramatów napisanych po warsztatach Laboratorium Dramatu w Nasutowie pod Lublinem (lipiec 2007). Tematem przewodnim warsztatów była historia lubelskich Żydów. Po raz pierwszy został zaprezentowany publiczności podczas czytania na festiwalu teatralnym „Konfrontacje”, którego trzynasta edycja odbyła się w Lublinie w dniach 8–12 października 2008 i która cała poświęcona była tematyce żydowskiej oraz stosunkom polsko-żydowskim. W związku z tym Nasza klasa bywa najczęściej interpretowana jako utwór historyczny, odnoszący się przede wszystkim do historii stosunków polsko-żydowskich i ich miejsca w najnowszej historii Polski.

Można jednak Naszą klasę interpretować również bardziej uniwersalnie jako utwór o mechanizmach rządzących jednostkami ludzkimi i całymi społeczeństwami. Jest to bowiem sztuka o wzajemnym niezrozumieniu lub też braku chęci zrozumienia drugiego człowieka, co prowadzi do tragedii o różnej skali – od kłótni na szkolnej akademii aż do pogromów i wojen. Jak twierdzi Kalina Zalewska, „(...) Nasza klasa nie jest rekonstrukcją. Bazując na wątkach i postaciach autentycznych, dąży do uogólnienia. (...) Wszyscy bohaterowie wydają się tu godni współczucia (...)”[5].

Inscenizacje i publikacje edytuj

 
Royal National Theatre w Londynie, gdzie miała miejsce światowa prapremiera Naszej klasy Tadeusza Słobodzianka
  • 23 września 2009 odbyła się premiera Naszej klasy w Royal National Theatre w Londynie. Angielski przekład zaadaptował Ryan Craig (angielski tytuł Our Class), a przedstawienie zrealizował brytyjsko-irański reżyser teatralny, Bijan Sheibani[6][7].
  • W 2009 wydawnictwo słowo/obraz terytoria opublikowało dramat Słobodzianka w ramach serii wydawniczej „Dramaty do czytania” (ISBN 978-83-7453-956-2).
  • Od 16 października 2010 Nasza klasa była wystawiana w warszawskim Teatrze na Woli (w reżyserii Ondreja Spišaka); po połączeniu Teatru na Woli z Teatrem Dramatycznym – na Scenie na Woli im. Tadeusza Łomnickiego.
  • 7 kwietnia 2011 roku Naszą klasę wystawił teatr Studio 180 w Toronto (reżyseria Joel Greenberg)[8]
  • 12 czerwca 2011 roku w Hiszpanii Naszą klasę wystawił Teatre Lliure de Gràcia (reżyseria Carme Portaceli)[9]
  • Od 7 października 2011 sztuka była wystawiana w Teatrze Katona w Budapeszcie (tłumaczenie: Patrícia Pászt, reżyseria: Gábor Máté).
  • W październiku-listopadzie 2011 Nasza klasa była wystawiana przez Wilma Theater w Filadelfii (reż. Blanka Zizka)[10].
  • W październiku 2011 w USA Nasza klasa została wystawiona przez Minnesota Jewish Theatre Company (reż. Miriam Monash)
  • 18 maja 2012 roku odbyła się premiera w Teatrze Bungaku-za w Tokio (reżyseria Hisao Takase)
  • 4 czerwca Naszą klasę wystawił Teatro Sala Uno (reż. Michael Gieleta)
  • W październiku-listopadzie 2012 przez Theater J w Waszyngtonie[11], w kwietniu-maju 2014 przez Remy Bumppo Theatre Company w Greenhouse Theater Center w Chicago[12].
  • 9 listopada 2012 miała miejsce premiera spektaklu dyplomowego Nasza klasa, zrealizowanego przez studentów Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, Filii we Wrocławiu, w reżyserii Łukasza Kosa.
  • Od 12 grudnia 2012 sztuka była wystawiana w Divadlo Komedie w Pradze (tłumaczenie: Eva Bergerová, reżyseria: Jan Novotný)[13].
  • 6 kwietnia 2013 odbyła się premiera w Son of Semele Ensemble w Los Angeles (reż. Matthew McCray)
  • 10 kwietnia 2013 Naszą klasę wystawił teatr PICT w Pittsburghu (reż. Aoife Spillane-Hinks)
  • 27 września 2013 Naszą klasę wystawił Teatr Galeasen w Sztokholmie (reż Natalie Ringler)[14]
  • 19 lipca 2013 premiera w São Paulo w teatrze Núcleo Experimental (reż. Zé Henrique de Paula)[15]
  • 20 września 2013 premiera w Litewskim Narodowym Teatrze Dramatycznym w Wilnie (reż. Yana Ross)[16]
  • 8 lutego 2014 Naszą klasę w koprodukcji wystawiły teatry Cameri i Habima w Tel Awiwie (reż. Hanan Snir)[17]
  • 2 kwietnia 2014 roku sztukę Słobodzianka wystawił Remy Bumppo Theatre Company w Chicago (reż. Nick Sandys)[18]
  • 30 kwietnia 2014 Naszą klasę wystawił Teatar za deca i mladinci w Skopje (reż. Vladimir Milczin)[19]
  • 5 września 2015 premiera w Norweskim Teatrze Narodowym w Oslo (reż. Oskaras Koršunovas)[20]
  • 19 września 2015 premiera w Miejskim Teatrze w Helsingborgu (Anja Susa)[21]
  • 15 listopada 2015 premiera Kamerni Teatat w Sarajewie (reż. Dino Mustafić)[22]
  • 11 grudnia 2015 premiera w Narodowym Teatrze w Klužu-Napoce w reżyserii László Bocsárdi[23]
  • 27 stycznia premiera w CineTeatro La Perla w Neapolu (reż. Massimiliano Rossi)[24]
  • 5 lutego 2016 premiera w Weöres Sándor Színház (reż. Lukáts Andor)[25]
  • 26 lutego 2016 premiera w Cyprus Theatre Organisation w Limasol (reż.Giannis Kalavrianos)[26]
  • Nasza Klasa wystawiona przez gimnazjalistów ze Społecznej Szkoły Podstawowej Milanowskiego Towarzystwa Edukacyjnego (reż. Iwona Dornarowicz) zajęła I miejsce w VI Festiwalu Teatrów Młodzieżowych na Mazowszu o tematyce „Drogi do Wolności”[27]
  • 14 października 2016 premiera w Teatrze Wachtangowa w Moskwie (przekład: Irina Adelheim, reż. Natalya Kovaleva)[28]
  • 27 stycznia 2017 premiera w Teatrze Narodowym w Miszkolcu na Węgrzech[29]
  • 2 lutego 2017 premiera spektaklu grupy teatralnej Cie Retour D'Ulysse w Paryżu[30]
  • 3 lutego 2017 premiera w La Giostra w Neapolu[31]
  • 27 kwietnia 2017 premiera w Narodowym Teatrze Grecji w Atenach (tłumaczenie: Eri Kyrgia, reż. Takis Tzamargias)[32]
  • 1 czerwca 2017 premiera w Teatrze Szkéné w Budapeszcie[33]
  • W październiku 2017 premiera w Royal District Theatre w Gruzji[34]
  • 24 marca 2018 premiera koprodukcji Prešeren Theatre Kranj i Mini teater w Lublanie[35]
  • 8 kwietnia 2018 premiera w Teatrze Polárka w Brnie[36]
  • 8 listopada 2018 premiera w Davis Performing Arts Center w Goergetown[37]
  • 24 maja 2019 premiera w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie[38]
  • 5 grudnia 2019 premiera w Klaipėdos dramos teatras w Kłajpedzie[39]
  • 9 września 2021 premiera teatru Ensemble Integral w Kolonii[40]
  • 9 kwietnia 2023 premiera w Teatrze Narodowym w Belgradzie[41]
  • 2 czerwca 2023 premiera na Korean Theatre Festival w Seulu[42]
  • 18 stycznia 2024 premiera Arlekin Players Theatre w Brooklyn Academy of Music w Nowym Jorku[43]

Kontrowersje edytuj

Niektórzy krytycy zarzucali utworowi antypolonizm, a nawet rasizm (żydowscy bohaterowie to osoby światłe, kulturalne i zainteresowane wiedzą, natomiast Polacy to morderca, gwałciciel, ksiądz-pedofil oraz nierozgarnięty prymityw) oraz relatywizowanie zbrodni powojennego aparatu represji[44].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Nike 2010 dla Tadeusza Słobodzianka. kultura.senior.pl, 2010-10-03. [dostęp 2015-06-21].
  2. ↑ „Nasza klasa” wśród najlepszych europejskich dramatów, e-teatr.pl, 19 stycznia 2011 [dostęp: 22 czerwca 2015]
  3. ↑ Informacje o książce: „Nasza klasa. Historia w XIV lekcjach„, terytoria.com.pl [dostęp: 22 czerwca 2015]
  4. ↑ Tadeusz Słobodzianek, Osoby dramatu, wraz z latami życia [w:] tegoż, Nasza klasa. Historia w XIV lekcjach, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2009, s. 7, ISBN 978-83-7453-956-2.
  5. ↑ Kalina Zalewska. Krajobraz po Grossie. „Teatr”, s. 6–7, 12/2008. Biblioteka Narodowa. ISSN 0040-0769. 
  6. ↑ Światowa premiera „Naszej klasy” Słobodzianka. e-teatr.pl, 2009-09-23. [dostęp 2015-06-22].
  7. ↑ Our Class – Productions – National Theatre. [dostęp 2010-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)].
  8. ↑ Encyklopedia, Toronto. Premiera „Naszej klasy” Słobodzianka [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2016-06-13].
  9. ↑ "Nasza klasa" Tadeusza Słobodzianka – premiera hiszpańska | Wydarzenie | Culture.pl [online], Culture.pl [dostęp 2016-06-13].
  10. ↑ Kathleen Cioffi, The Ghosts of Memory, theatermagazine.org [dostęp: 22 czerwca 2015].
  11. ↑ Our Class, washingtondcjcc.org [dostęp: 22 czerwca 2015].
  12. ↑ „Our Class” by Tadeusz Slobodzianek, English version by Ryan Craig, directed by Nick Sandys, remybumppo.org [dostęp: 22 czerwca 2015].
  13. ↑ „Naše třída” / Tadeusz Słobodzianek. divadlokomedie.eu. [dostęp 2015-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)].
  14. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2016-06-13].
  15. ↑ "Nasza klasa" w Brazylii [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2016-06-13].
  16. ↑ "Nasza klasa" w Wilnie. "To sprawdzian siły" | Wydarzenie | Culture.pl [online], Culture.pl [dostęp 2016-06-13].
  17. ↑ Recenzje „Naszej klasy” w Izraelu [online], teatrdramatyczny.pl [dostęp 2016-06-13].
  18. ↑ "Nasza klasa” w Chicago [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2016-06-13].
  19. ↑ "Nasza klasa" w Skopje | e-teatr.pl [online], e-teatr.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  20. ↑ Litewsko-polski sukces w Oslo – „Nasza klasa” T. Słobodzianka w reżyserii O. Koršunovasa | Wilnoteka [online], www.wilnoteka.lt [dostęp 2016-06-13].
  21. ↑ Wiadomości – „Nasza klasa” Tadeusza Słobodzianka – w Helsingborgu – Kulturalna Warszawa [online], Kulturalna Warszawa [dostęp 2016-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13].
  22. ↑ U Kamernom teatru 55 premijerno izvedena predstava „Naš razred” reditelja Dine Mustafića [online], www.avaz.ba [dostęp 2016-06-28].
  23. ↑ “Nasza klasa” Słobodzianka spektaklem roku w Rumunii [online], www.teatrdlawas.pl [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-13].
  24. ↑ Arriva Nasza Klasa Di Massimiliano Rossi | Radio Bussola 24 [online], www.radiobussola.it [dostęp 2016-06-28].
  25. ↑ Tadeusz Słobodzianek: A mi osztályunk – Weöres Sándor Színház [online], www.wssz.hu [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-24].
  26. ↑ Nasza klasa na Cyprze [online], teatrdramatyczny.pl [dostęp 2016-06-28].
  27. ↑ Nasz rewelacyjny zespół teatralny nagrodzony za "Naszą klasę" [online], Społeczna Szkoła Podstawowa Milanowskiego Towarzystwa Edukacyjnego, 6 grudnia 2018 [dostęp 2019-02-22] (pol.).
  28. ↑ Наш класс / Театр им. Евгения Вахтангова. Официальный сайт. [online], Театр им. Евгения Вахтангова. Официальный сайт. [dostęp 2023-09-25] (ros.).
  29. ↑ A mi osztályunk (16) [online], mnsz.hu [dostęp 2024-01-05] (węg.).
  30. ↑ Notre classe [online], cieretourdulysse, 15 marca 2015 [dostęp 2024-01-05] (fr.).
  31. ↑ Polacy we Włoszech, Spektakl "Nasza klasa" T. Słobodzianka na scenie w Neapolu [online], Polacy we Włoszech - wiadomości online, 24 lutego 2017 [dostęp 2024-01-05] (pol.).
  32. ↑ Our class Tadeusz Słobodzianek - ZILLER BUILDING - MAIN STAGE - National Theatre of Greece [online], www.n-t.gr [dostęp 2023-09-25] (ang.).
  33. ↑ A mi osztályunk - Jászai Mari Színház Kamaraszínpad - Színházak - Theater Online [online], www.theater.hu [dostęp 2024-01-05] (węg.).
  34. ↑ OUR CLASS [online], GEORGIATOSEE, 12 października 2017 [dostęp 2024-01-05] (ang.).
  35. ↑ PGK [online], pgk.si [dostęp 2024-01-05].
  36. ↑ Naše třída [online], Divadlo Polárka [dostęp 2024-01-05] (cz.).
  37. ↑ Theater and Performance Studies Season [online], Department of Performing Arts [dostęp 2024-01-05] (ang.).
  38. ↑ Teatr Jaracza [online], teatr.olsztyn.pl [dostęp 2024-01-05].
  39. ↑ Tadeusz Slobodzianek MŪSŲ KLASĖ [online], Klaipėdos dramos teatras [dostęp 2024-01-05] (lit.).
  40. ↑ Nasza klasa w Kolonii [online], www.dziennikteatralny.pl [dostęp 2024-01-05].
  41. ↑ IT Centar Narodnog pozorišta u Beogradu, OUR CLASS [online], Народно позориште у Београду [dostęp 2024-01-29] (ang.).
  42. ↑ Instytut Teatralny, Korea Płd. Koreańska premiera „Naszej klasy” Tadeusza Słobodzianka z nagrodami na festiwalu w Seulu | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2024-01-29] (pol.).
  43. ↑ OUR CLASS [online], OUR CLASS [dostęp 2024-01-05].
  44. ↑ Tadeusz Słobodzianek, Nasza klasa, reż. Ondrej Spi˘sák, Teatr na Woli, Warszawa. Rec. Maciej Pawlicki, Polscy patrioto-mordercy i donosiciele oraz zbrodniczy księża-pedofile spotkali dzielnych mścicieli z UB, wpolityce.pl, 17 grudnia 2014 [dostęp: 22 czerwca 2015].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nasza_klasa_(dramat)&oldid=73596247”