Nitroprusydek sodu
Nitroprusydek sodu, Na2[Fe(CN)5NO] – nieorganiczny związek chemiczny, sól kompleksowa zawierająca jako atom centralny żelazo na III stopniu utlenienia. Występuje w postaci dwuhydratu, Na2[Fe(CN)5NO]·2H2O.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
Na2[Fe(CN)5NO] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
261,87 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
czerwone kryształy (dihydrat)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS |
14402-89-2 (bezwodny) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zastosowania w chemicznej analizie jakościowej edytuj
Używa się go w analizie elementarnej do wykrywania siarki w związkach organicznych. Badany związek należy najpierw stopić z metalicznym sodem, a następnie rozpuścić w wodzie. Pojawienie się ciemnopurpurowego zabarwienia po dodaniu niewielkiej ilości ok. 0,1% roztworu nitroprusydku sodu świadczy o obecności siarki w badanej substancji[3][4].
Jest także odczynnikiem stosowanym w tzw. próbie Legala, pozwalającej na wykrywanie metyloketonów, CH3–C(=O)–R. Pozytywny wynik to pojawienie się brunatnoczerwonego zabarwienia, przechodzącego w niebieskie po dodaniu kilku kropli lodowatego kwasu octowego[5].
Zastosowania w medycynie edytuj
Stosowany jest jako lek hipotensyjny w stanach nagłych, np. przełomu nadciśnieniowego oraz podczas zabiegów operacyjnych. W organizmie uwalnia tlenek azotu, NO, który powoduje rozszerzenie tętniczek przedwłosowatych oraz zawłosowatych naczyń żylnych. Może być podawany wyłącznie w postaci ciągłego wlewu dożylnego przy ścisłym monitorowaniu stanu pacjenta. Efekt hipotensyjny ściśle zależy od dawki, a ciśnienie krwi można obniżyć tą metodą do każdej założonej wartości. Jego działanie jest natychmiastowe, a biologiczny okres półtrwania bardzo krótki – działanie kończy się wraz z zakończeniem podawania. Przy przedłużonym stosowaniu (powyżej dwóch dni) pojawiają się efekty niepożądane, związane z toksycznymi metabolitami: cyjankami i tiocyjanianami[6][7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 4-60, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
- ↑ a b c Sodium Nitroprusside. ChemCAS. [dostęp 2014-01-11]. (ang.).
- ↑ Arthur Israel Vogel: Preparatyka organiczna. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1984, s. 800–802. ISBN 978-83-204-3152-0.
- ↑ Drożdż ↓, s. 9.
- ↑ Drożdż ↓, s. 27.
- ↑ Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Andrzej Szczeklik (red.). Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 327. ISBN 83-7430-031-0.
- ↑ Ernst Mutschler: Farmakologia i Toksykologia. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Wrocław: MedPharm Polska, 2010, s. 579–580. ISBN 978-83-60466-81-0.
Bibliografia edytuj
- Barbara Drożdż: Analiza jakościowa związków organicznych. [dostęp 2013-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-16)].
