Obrazów
Obrazów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Obrazów[4].
| wieś | |
 kościół pw. św. Piotra i Pawła w Obrazowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
437[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-641[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TSA |
| SIMC |
0800924 |
Położenie na mapie gminy Obrazów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | |
 50°41′32″N 21°38′55″E/50,692222 21,648611[1]
| |
Miejscowość jest siedzibą gminy Obrazów.
Historycznie położony jest w Małopolsce, w ziemi sandomierskiej.
Przez Obrazów przebiega droga krajowa nr 77 z Lipnika do Przemyśla.
W roku 2021 we wsi mieszkało 436 osób, 48.6% stanowiły kobiety, a 51.4% - mężczyźni[5].
| Integralne części wsi Obrazów[6][7] | ||
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0800930 | Kolonie | część wsi |
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XIII wieku. Według Kodeksu Małopolskiego 4 lutego 1256 r. odbył się tu wiec dostojników małopolskich z księciem krakowskim i sandomierskim Bolesławem. Miejscowa parafia istnieje od co najmniej 1254 r.
Początkowo nazwę wsi zapisywano jako Obrzazów. Według Jana Długosza wieś była w XIV wieku podzielona na trzy części. Jedna z nich była uposażeniem kościoła św. Ducha w Sandomierzu. Do kościoła i przykościelnego szpitala należały 4 łany kmiece oraz karczma. Druga część Obrazowa, z karczmą i 2 łanami należała do Mikołaja Broniewskiego herbu Tarnawa, trzecia z jedną karczmą i zagrodnikiem była własnością Jana Gremby. Wszystkie te trzy części oddawały dziesięcinę miejscowemu plebanowi. Na początku XV wieku połowa wsi znalazła się w posiadaniu kościoła św. Ducha z Sandomierza. W 1623 r. wieś była własnością Hermolausa Ligęzy, kasztelana zawichojskiego. W 1725 r. – rodziny Sapiehów.
W 1809 r. stały tu wojska austriackie, które w nocy z 15 na 16 czerwca uderzyły na Sandomierz. Kapitulacja wojsk polskich, broniących miasta, podpisana została właśnie w Obrazowie.
W drugiej połowie XIX wieku wieś była własnością rodziny Wawrów, pozostawała nią do końca II wojny światowej.
2 listopada 1914 r. wojska austriackie i rosyjskie stoczyły w tych okolicach bitwę. W jej wyniku Austriacy zostali zmuszeni do wycofania się za Wisłę.
8 września 1939 r. IX kompania Wojska Polskiego stoczyła tu walkę z oddziałem niemieckim. W 1942 r. Armia Krajowa zorganizowała tutaj podchorążówkę. W akcji 27 czerwca 1941 r. miejscowa placówka AK rozbiła posterunek granatowej policji w Obrazowie. W drugiej połowie 1944 i na początku 1945 r. toczyły się tu ciężkie walki o przyczółek baranowsko-sandomierski. Przez kilka miesięcy linia frontu przebiegała wzdłuż doliny Opatówki. W czasie walk zniszczonych zostało wiele miejscowym gospodarstw, zginęło też kilkudziesięciu mieszkańców.
W latach powojennych w Obrazowie powstały sady jabłoniowe – obecnie jabłoń jest symbolem gminy Obrazów.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Obrazów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.
Zabytki edytuj
- Barokowy kościół pw. św. Piotra i Pawła, wzniesiony w latach 1760-1767 w miejsce dawnego kościoła drewnianego. Został ufundowany przez kanonika krakowskiego Andrzeja Potockiego. Jest to świątynia jednonawowa z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Wewnątrz kościoła znajduje się sklepienie żaglaste, rokokowy ołtarz główny oraz późnobarokowy kartusz z epitafium fundatora świątyni.
- Kościół wraz z dzwonnicą z II połowy XVIII w. został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.706/1-2 z 20.01.1966 i z 16.06.1977)[8].
- Cmentarz parafialny (nr rej.: A.707 z 17.06.1988)[8].
Związani z Obrazowem edytuj
- w Obrazowie został pochowany Adolf Hennel (1829–1869) – członek Rządu Narodowego podczas powstania styczniowego
- w Obrazowie urodził się Jan Barański (1909–1944) – komendant okręgu Lublin Batalionów Chłopskich
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 90843
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 842 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-02-19].
- ↑ Wieś Obrazów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-08-07] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 53 [dostęp 2016-01-19].
Linki zewnętrzne edytuj
- Obrazów na stronie Sandomierskich Klimatów
- Urząd gminy Obrazów
- Zespół Szkół w Obrazowie
- Obrazów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 347.
- Obrazów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 398.