Ochotnica Górna

wieś w województwie małopolskim

Ochotnica Górnawieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Ochotnica Dolna[5][6].

Ochotnica Górna
wieś
Ilustracja
Widok wsi ze Studzionek
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

nowotarski

Gmina

Ochotnica Dolna

Liczba ludności (2011[2][3])

ok. 2160

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-453[4]

Tablice rejestracyjne

KNT

SIMC

0457900

Położenie na mapie gminy Ochotnica Dolna
Mapa konturowa gminy Ochotnica Dolna, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ochotnica Górna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ochotnica Górna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ochotnica Górna”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ochotnica Górna”
Ziemia49°31′02″N 20°15′34″E/49,517222 20,259444[1]
Potok Jamne
Kościół Wniebowzięcia NMP
Tereny Ochotnicy Górnej jesienią
Przysiółek Jamne i widok na Tatry
Kapliczka na Kosarzyskach

Położenie edytuj

Miejscowość położona jest na bardzo zróżnicowanej wysokości. Zabudowania Ochotnicy Górnej sięgają od 550 m n.p.m. (na granicy z Ochotnicą Dolną) do nawet 1030 m n.p.m. (osiedle Skałka, jedno z najwyżej położonych w Polsce)[7].
Przez miejscowość przebiega Droga Knurowska (zobacz Knurowska Przełęcz) od Ochotnicy Dolnej do Harklowej.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ochotnica Górna. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Ochotnica Górna wraz z Ochotnicą Dolną – do czasu podziału administracyjnego w 1910 roku – tworzyły najdłuższą wieś w Polsce (Ochotnicę), która liczyła niespełna 25 kilometrów[8]. Aktualnie (2018) tytuł ten należy do wsi Zawoja położonej w powiecie suskim.

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Ochotnica Górna[5][6]
przysiółki Bartoszówka, Forendówki, Furcówka, Jamne, Jaszcze, Jaszcze Duże, Jaszcze Małe, Skałka, Stalmachy
części wsi Bartorzówka, Białówka, Bielskie, Błaszczaki, Bukowinka, Czajki, Czepiele, Czuby, Gabrysie, Gronie, Groniówka, Holina, Hubiaki, Iwanki, Jędraczki, Jurkowski Potok, Kołodziejówka, Kopcówka, Kusówka, Lemierz, Majdówka, Marchewki, Marciny, Mostkowe, Na Karolkę, Piszczkówka, Polaki, Posadowskie, Puchry, Sikory, Sołtyska, Stalmachy, Stasichy, Stolce, Studzionki, Szlagi, Szlagówka, Szpuntówka, Ustrzyk, Zawady

Historia edytuj

Początkowo Ochotnica Dolna i Ochotnica Górna stanowiły jedną wieś, której dokument lokacyjny w 1416 r. wydał Władysław Jagiełło. Jej pierwszym sołtysem był Dawid Wołoch. Wieś nosiła wtedy nazwę Ochodnicza i składała się z dwóch osad, polskiej i wołoskiej i ruskiej. Pierwsza nazwa Ochotnicy (Ochodnicza) wywodzi się z tego, że stanowiła ścieżkę umożliwiającą obejście dla kupców z Nowego Targu wędrujących na Sądecczyznę. Nazwa wsi w obecnej postaci występuje od połowy XVI w., kiedy w dolinie Ochotnicy powstała wieś Babieniec (obecnie Ochotnica Górna). Nazwa ta w języku serbskim oznacza halę wypasową, co sugeruje, że było to wcześniej miejsce wypasu używane przez pasterzy wołoskich. W XVIII w. z powodu napływu osadników polskich Wołosi i Rusini stanowili już w Ochotnicy mniejszość. W 1910 r. powstała druga parafia i Ochotnica została formalnie podzielona na Górną i Dolną.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1944 r. doszło do bitwy ochotnickiej pomiędzy oddziałami niemieckimi a IV batalionem 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK oraz partyzantami radzieckimi. Starcia toczyły się w rejonie Gorca, nad potokami Jamne i Jaszcze, oraz koło przysiółka Skała. W grudniu 1944 r. w odwecie za zabicie przez partyzantów sowieckich oficera SS, Niemcy przeprowadzili pacyfikację Ochotnicy Dolnej, znaną jako Krwawa Wigilia. Spalono ok. 50 gospodarstw, zginęło 56 osób. Męczeństwo wsi upamiętnia pomnik projektu Henryka Burzca, wzniesiony w 1964 r. w centrum Ochotnicy Dolnej.

Zabytki edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].

  • Chałupa kurna.
    Najstarszym zabytkiem Ochotnicy Górnej jest drewniana chałupa kurna z 1839 r. – duży szałas pasterski, który znajduje się na polanie powyżej przysiółka Forendówki.

Inne zabytki edytuj

Stary drewniany jednonawowy kościół wybudowany w 1909 r. został rozebrany w 2003, a w jego sąsiedztwie powstał nowy według projektu Zenona Trzupka.

Turystyka edytuj

Ochotnica Górna jest malowniczo położoną miejscowością u podnóży Gorców w wąskiej i długiej kotlinie rzeki Ochotnica oraz jej dopływów: Jaszcze, Jamne, Błaszczki, Majdowski, Furcówka, Potok Ciepielowski, Mostkowy Potok, Groniowski Potok, Jurkowski Potok. Od zachodniej i północnej strony tereny wsi podchodzą aż pod Knurowską Przełęcz (846 m n.p.m.) i wierzchołki głównego gorczańskiego grzbietu biegnącego od Gorca po Jaworzynę Kamienicką, od południa wciskają się w kotliny długiego Pasma Lubania. Nad osiedlem Jamne znajdowało się schronisko Gorczańska Chata (d. Hawiarska Koliba), które spłonęło 29 października 2022[10]. Liczne pensjonaty i gospodarstwa agroturystyczne. Bezpośrednie połączenie prywatnymi busami z Nowym Targiem i Nowym Sączem.

Warto także przespacerować się ścieżką edukacyjną, która biegnie przez potok Jaszcze na Pańską Przehybkę, do miejsca katastrofy amerykańskiego bombowca B-24 „Liberator” w grudniu 1944 r. i zejść przez Holinę na Forendówki.
Idąc od Kościoła w stronę Ustrzyka, skręcając w lewo można dojść do dwóch jezior: Iwankowskiego i Zawadowskiego (niestety teraz już coraz rzadziej występujących).
Na przysiółku Studzionki znajduje się prywatny skansen etnograficzny, w skład którego wchodzą dom–muzeum, drewniana góralska kaplica oraz kuźnia. Skansen można zwiedzać po uprzednim umówieniu się z właścicielem.

Szlaki turystyczne edytuj

Związani z Ochotnicą edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 91034
  2. Wieś Ochotnica Górna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 842 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  7. ImapLite [online], mapy.geoportal.gov.pl [dostęp 2020-05-23].
  8. SOŁECTWO OCHOTNICA DOLNA. ochotnica.pl, 2015-10-09. [dostęp 2018-09-16]. (pol.).
  9. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15].
  10. Pożar w schronisku studenckim w Ochotnicy Górnej w Gorcach (Małopolska). tvn24.pl, 2022-10-30. [dostęp 2022-10-30]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj