Orszelinowate
Orszelinowate (Clethraceae) – rodzina krzewów i drzew z rzędu wrzosowców. Należy do niej 75 gatunków z dwóch rodzajów. Rośliny te występują we wschodniej i południowej części Ameryki Północnej, w Ameryce Środkowej, w północnej części Ameryki Południowej, na Maderze oraz we wschodniej i południowo-wschodniej Azji[2][4]. Znaczenie użytkowe ma kilka gatunków drzewiastych z tropików kontynentów amerykańskich dostarczających drewna. Liście występującej w Chinach orszeliny szarej Clethra barbinervis są tam jadane. Uprawiane jako ozdobne są głównie dwa gatunki ze względu na wonne kwiaty – orszelina olcholistna Clethra alnifolia i drzewiasta Clethra arborea[5].
 Clethra alnifolia | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
orszelinowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Clethraceae Klotzsch Linnaea 24: 12. Mai 1851[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Clethra L. (1753)[3] | |
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Krzewy, rzadziej drzewa, zrzucające liście lub zimozielone[5].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe, bez przylistków, o brzegach blaszki ząbkowanych lub piłkowanych, czasem z gruczołkami[5].
- Kwiaty
- Zebrane w grona (także zebranych w kwiatostany złożone wiechowatych i baldachowych) lub pojedyncze. Kwiaty są zwykle promieniste i obupłciowe. Działek i płatków jest po 5 (rzadko 6)[5]. Pręcików 10 w dwóch okółkach po 5. Słupek pojedynczy z trzech do pięciu owocolistków, z zalążnią górną, trój- lub pięciokomorową. Pojedyncza szyjka słupka zwieńczona jest trzema lub pięcioma równowąskimi znamionami[5][4].
- Owoce
- Torebki zawierające liczne nasiona[2][4], zamknięte w trwałych działkach kielicha[5].
Systematyka edytuj
- Pozycja systematyczna rodziny według APweb (aktualizowany system APG IV z 2018)
Orszelinowate są grupą siostrzaną dla kladu obejmującego zwichrotowate i wrzosowate w obrębie rzędu wrzosowców wchodzącego w skład grupy astrowych (asterids) w obrębie dwuliściennych właściwych (eudicots)[2]. Dawniej do rodziny należał tylko rodzaj orszelina Clethra, ale okazał się on być siostrzanym dla rodzaju Purdiaea dawniej umieszczanym w rodzinie zwichrotowatych Cyrillaceae[5].
| wrzosowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).
- ↑ a b c d Gordon C. Tucker, Sean C. Jones: Clethraceae Klotzsch. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 504–505. ISBN 978-1-842466346.