Płatki owsiane – płatki produkowane z owsa zwyczajnego.

Łyżka płatków owsianych
Ciastka owsiane „makaroniki”
Ciastka owsiane
Kisiel na zakwasie z płatków owsianych i chleba żytniego

Zawierają ok. 68% węglowodanów, 13% białka, 7% tłuszczów (w tym nienasyconych kwasów tłuszczowych), 10% błonnika[1]. Nie nadają się do zbyt długiego przechowywania – ze względu na wysoką zawartość tłuszczów, które łatwo jełczeją, nadając gorzki smak[2]. Czas przechowywania płatków owsianych od chwili wyprodukowania wynosi od czterech do sześciu miesięcy[3].

Rodzaje płatków edytuj

Obecnie produkowane są trzy klasy płatków:

  • płatki zwykłe – poddane najmniejszej obróbce cieplnej, do przygotowania posiłku konieczne jest ich gotowanie;
  • płatki owsiane górskie[4] – o większym stopniu przetworzenia, w celu przygotowania do spożycia wystarczy je zagotować;
  • płatki owsiane błyskawiczne – gotowe do spożycia na zimno, odznaczają się niższą wilgotnością (poniżej 10%).

Wyróżnia się także płatki owsiane witaminizowane. Są one produkowane ze słodowanego ziarna owsa. W wyniku tego zabiegu wytwarza się nawet do 40 mg witaminy C na 100 g płatków. Jednak ich produkcja jest niewielka ze względu na możliwość rozwoju pleśni w czasie słodowania, a co za tym idzie konieczność zachowania bardzo dużej czystości linii technologicznej.

Sztuka kulinarna edytuj

Płatki owsiane wykorzystuje się do sporządzania owsianek, kisielu owsianego[5], jako składnik muesli, granoli i rozmaitych batoników. Wypieka się z nich ciasta (np. parkin), ciasteczka (np. anzac biscuits, różne makaroniki), spody do mazurków i kruszonki. Dodaje się je do wypiekanego pieczywa. Wykorzystywane są jako składnik kotletów wegetariańskich i panierek. Rzadziej przyrządza się z nich placki typu pancakes oraz racuchy. Regionalnie wytwarza się z nich zakwas na żur.

Płatki owsiane po ugotowaniu zwiększają swoją masę i objętość w następujący sposób[6]:

  • uzyskana konsystencja gęsta rozklejona: przyrost 220% objętości i 200% masy – gdy 1 kg płatków i 30 g soli wchłonie 2,0 kg wody;
  • uzyskana konsystencja półgęsta: przyrost 320% objętości i 300% masy – gdy 1 kg płatków i 40 g soli wchłonie 3,0 kg wody.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Show Foods. ndb.nal.usda.gov. [dostęp 2015-07-12].
  2. Jadwiga Celczyńska: Potrawy z mąki, kasz i suchych nasion strączkowych, podrozdział „Potrawy z kasz”: „Wartość odżywcza kasz”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 300.
  3. 1.7.4. „Wymagania jakościowe. Przechowywanie”. W: Małgorzata Konarzewska: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik do nauki zawodu kucharz w technikum i szkole policealnej. Wyd. 2011. T. 2. REA s.j., s. 55. ISBN 978-83-7141-980-5.
  4. Franciszek Świderski: Towaroznawstwo żywności przetworzonej z elementami technologii. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 2010, s. 445. ISBN 978-83-7583-210-5.
  5. Kisiel z owsa (owsiany). [w:] Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2015. [dostęp 2020-01-28].
  6. III.4. Zastosowanie kasz w produkcji potraw. Tabela 8. Ilość wody i soli na 1 kg kaszy oraz wydajność kasz ugotowanych o rozmaitej konsystencji. W: Krystyna Flis, Aleksandra Procner: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik dla technikum. Część 2. Wyd. XVIII. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2009, s. 96. ISBN 978-83-02-02862-5 (część 2), ISBN 978-83-02-03170-0 (całość).

Bibliografia edytuj

  • [dotyczy sekcji „Rodzaje płatków”] Gąsiorowski Henryk (red.): Owies: chemia i technologia. Henryk Gąsiorowski (red.). Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1995. ISBN 83-09-01640-9.