Pałac w Piotrkowicach (gmina Prusice)

Pałac w Piotrkowicach – renesansowy pałac, poddany barokizacji w 1693 r.[1] w Piotrkowicach - wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Prusice.

Pałac w Piotrkowicach
Schloss Groß Peterwitz
Symbol zabytku nr rej. pałac A/3926/1039 z 23.01.1964, park A/3929/403/W z 24.05.1978
Ilustracja
Pałac
Państwo

 Polska

Miejscowość

Piotrkowice

Typ budynku

Pałac

Styl architektoniczny

Renesans, barok

Ukończenie budowy

1693 r.

Pierwszy właściciel

1340 r. Mikołaj Parciwal z Piotrkowic, w 1349 r. Janko z Piotrkowic, rodzina von Prittwitz (1392 r.)

Kolejni właściciele

Kolejni znani z nazwiska właściciele to: Czesław (1447 r.), Melchior Slopot (1472 r.), Henryk von Dohna (1482 r.), von Nostitz (1599 r.), Leonard von Skopp (1656 r.), Jan von Studnitz/Sturnitz, jego żona Anna Maria hrabina von Colonna (po drugim mężu), rodzina von Maltzan (1720 r.), rodzina von Danckelmann (od 1787 r. do 1945 r.)

Obecny właściciel

Arkadiusz Michoński (2015)

Położenie na mapie gminy Prusice
Mapa konturowa gminy Prusice, po lewej nieco u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Piotrkowicach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Piotrkowicach”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, u góry nieco na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Piotrkowicach”
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego
Mapa konturowa powiatu trzebnickiego, po lewej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac w Piotrkowicach”
Ziemia51°24′46,5″N 16°50′11,7″E/51,412917 16,836583

Historia edytuj

W średniowieczu wieś należała do rodziny von Prittwitz (1392 r.), która od nazwy wsi przyjęła nazwisko. Założenie pałacowe w Piotrkowicach było własnością znanych rodzin arystokratycznych m.in. Kosligów, Nostitzów (od 1574 r.), von Maltzanów (właścicieli księstwa stanowego w Miliczu od 1684 r.), Colonna, von Danckelmanów (od 1787 r.)[2][3]

Opis edytuj

Trzypiętrowy pałac wybudowany na planie prostokąta, kryty wysokim czterospadowym dachem mansardowym. Pierwotny obiekt z połowy XVI w. (posiadający gotyckie piwnice) na co wskazują zachowane detale architektoniczne (opaski okienne i drzwiowe) oraz konstrukcyjne (bogato zdobione belki stropowe datowane na ok. 1565 r.), również nieregularność podziałów fasad[4]. Na parterze sklepienia z manierystyczną dekoracją rollwerkową oraz sala z barokowymi stiukami z herbem von Maltzanów. Obecny kształt fasady nadany w okresie baroku ok. 1693 r. Dekoracja stiukowa unikalna w Europie Środkowej o proweniencji północno-włoskiej (autor Giovanni Simonetti[5] aktywny m.in. we Wrocławiu, Lipsku, Berlinie)[6]. Fasada pałacu wykazuje stylistyczne podobieństwa do wystroju Pałacu opatów klasztoru cysterskiego w Lubiążu (1690-92) uznanego za jedno z największych i najcenniejszych artystycznie realizacji barokowych w Europie[7]. Elewacje pokrywa bogaty program sztukatorski, zamieniający podziały architektoniczne na ramy dla dekoracji groteskowej i roślinnej. Na wyższych kondygnacjach artykulacja pilastrami o toskańsko-kompozytowych kapitelach zwieńczonymi koroną hrabiowską. Powiązania stylistyczne ze Starą Giełdą w Lipsku (Alte Borse) mogą wskazywać na aktywność w Piotrkowicach architekta Giełdy Johann Georg Starcke.

 
Pałac w drugiej poł. XIX w.

Pałac restaurowany w XIX w. przez rodzinę Danckelmanów bez zatarcia cech stylowych. Wyjątkowej urody fasada o dekoracji sztukatorskiej stawiająca obiekt wśród najwybitniejszych realizacji barokowych w Europie Środkowej. Dekoracja Pałacu wykazuje silne pokrewieństwo stylistyczne z barokowym wystrojem Opactwa Cystersów w Lubiążu uznawanym za arcydzieło sztuki barokowej na Śląsku.

Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, na który składają się: park, mauzoleum rodziny von Danckelman z 1850 r.[8] oraz założenie folwarczne w skład którego wchodzą: spichrz z pierwszej połowy XIX w. oraz ujeżdżalnia o bogatej dekoracji fryzu, stajnia z mieszkaniami służby oraz rządcówka, wszystkie w jednolitym eleganckim stylu neogotyckim z poł. XIX w. Ogród barokowy przekształcony w XIX w. w park krajobrazowy z dwoma stawami i romantycznym Mauzoleum rodowym. W parku dęby o charakterystyce pomników przyrody, ponad 500-letnie.

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 178. [dostęp 2015-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  2. Paweł Grzyb, Oficjalny Serwis Internetowy Gminy Prusice [online], www.prusice.pl [dostęp 2017-01-06].
  3. Szlak zabytków architektury rezydencjonalnej | Kocie Góry [online], kociegory.com [dostęp 2017-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-07].
  4. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Zabytki Sztuki w Polsce. Śląsk, 2006.
  5. Nikolaus Pevsner, Leipziger barock, 1928.
  6. Konstanty Kalinowski, Architektura doby baroku na Śląsku, 1977.
  7. Konstanty Kalinowski, Lubiąż, 1970.
  8. Narodowy Instytut Dziedzictwa, BOLESŁAWIEC – gm [online], 17 października 2012 [dostęp 2012-10-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-27].