Wikipedia

Parczew

miasto w województwie lubelskim

Parczew – miasto położone na obszarze Równiny Parczewskiej, w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Parczew. Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r. Parczew liczył 10 298 mieszkańców[2].

Parczew
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Plac Wolności w Parczewie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

parczewski

Gmina

Parczew

Prawa miejskie

1401

Burmistrz

Paweł Kędracki

Powierzchnia

8,05[1] km²

Wysokość

147 m n.p.m.

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności
• gęstość


10 298[2]
1279 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 83

Kod pocztowy

21-200

Tablice rejestracyjne

LPA

Położenie na mapie gminy Parczew
Mapa konturowa gminy Parczew, u góry znajduje się punkt z opisem „Parczew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Parczew”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Parczew”
Położenie na mapie powiatu parczewskiego
Mapa konturowa powiatu parczewskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Parczew”
Ziemia51°38′28,9″N 22°54′14,6″E/51,641361 22,904056
TERC (TERYT)

0613044

SIMC

0922254

Hasło promocyjne: Parczew – tradycja, pasja, nowoczesność
Urząd miejski
ul. Warszawska 24
21-200 Parczew
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historycznie Parczew położony jest na skraju Małopolski, początkowo należał do ziemi sandomierskiej[3], a następnie do ziemi lubelskiej. Alternatywnie używano nazwy Parczów.

W średniowieczu w latach 1386–1611 przez miasto przebiegał Szlak Jagielloński[4]. Miasto królewskie w starostwie parczewskim województwa lubelskiego w 1786 roku[5].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bialskopodlaskiego.

Środowisko naturalne edytuj

 
Mosty na rzece Konotopa w centrum Parczewa

Parczew położony jest na obszarze Równiny Parczewskiej, przy ujściu rzek Konotopy i Kołodziejki do Piwonii. Przeważającym typem zieleni na terenie miasta są skwery oraz dwa parki miejskie przy ul. 11 Listopada oraz między ulicami Ogrodową i Kościelną. Na terenie miasta znajduje się zbiornik wodny zalewu miejskiego (4,6 ha), który wykorzystywany jest jako miejsce rekreacyjne przez lokalnych wędkarzy.

Historia edytuj

Według Jana Długosza Parczew istniał już w 1235[6]. Parczew otrzymał prawa miejskie w 1401 z rąk Władysława Jagiełły. W 1413 na zjeździe w Horodle, Parczew został wyznaczony na miejsce zjazdów sejmów polsko-litewskich. Stał się odtąd ważnym ośrodkiem życia politycznego kraju. Tu gościli kolejno wszyscy królowie z dynastii Jagiellonów i tu zapadło dla obu krajów wiele ważnych ustaleń. Ostatni sejm parczewski odbył się w 1564 za Zygmunta Augusta[7].

Parczew był siedzibą starostwa niegrodowego. Jako miasto warowne posiadał trzy bramy: Lubelską, Chełmską i Łomaską[potrzebny przypis]. Tuż obok miasta wznosiła się królewska rezydencja zwana Zamkiem. Na rynku stał ratusz, miasto posiadało dwie łaźnie, cztery młyny i kilka browarów. Miało też prawo składu soli. W XVI wieku znajdowały tu się trzy kościoły, cerkiew i synagoga, a także szkoła i szpital[potrzebny przypis]. Król Zygmunt II August wraz z Senatem przyjął z rąk nuncjusza Giovanniego Francesca Commendonego księgę ustaw soboru trydenckiego na sejmie w Parczewie 7 sierpnia 1564 roku[8]. W 1794 r. Parczew został wyznaczony na miejsce sądu ziemskiego, jednak wobec upadku Rzeczypospolitej, sąd został zlikwidowany[9].

Rozbiory Polski zahamowały rozwój miasta[potrzebny przypis]. Pewien wpływ na ożywienie miasta pod koniec XIX wieku, miało przeprowadzenie linii kolejowej z Lublina do Łukowa w 1898 r. W latach międzywojennych Parczew rozwijał się powoli i przekroczył nieco 10 tysięcy mieszkańców.

W dniach 29–30 września 1939 miała miejsce bitwa pod Parczewem pomiędzy maszerującymi w kierunku Kocka oddziałami Grupy Operacyjnej Polesie, a wkraczającymi oddziałami radzieckimi, zakończona zwycięstwem Polaków.

W latach okupacji Parczew był silnym ośrodkiem konspiracyjnym. Położone w pobliżu Lasy Parczewskie stanowiły bazę dla wielu ugrupowań partyzanckich AL, GL, AK, jak i partyzantki radzieckiej (oddział pod dowództwem płk. Iwana Banowa „Czornego”)[10]. W ramach AL walczył również oddział składający się z Żydów, dowodzony przez Chyla Grynszpana i liczący kilkudziesięciu żołnierzy[10]. 16 kwietnia 1944 roku miejscowość została opanowana przez 1 Batalion AL im. Hołoda pod dowództwem kpt. Aleksandra Skotnickiego „Zemsta”. Spalono magistrat i ostrzelano posterunek Schutzpolizei[11]. 22 lipca 1944 Parczew został zajęty przez oddziały 1 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej[10][12] i współpracujący z nim miejscowy oddział AK[12]. 4 sierpnia 1945 od rakiety sygnałowej wystrzelonej przez sowieckiego żołnierza zajęła się zabudowa miejska, a pożar błyskawicznie się rozszerzył, pochłaniając łącznie 42 budynki, w tym stodoły wypełnione plonami[13]. 5 lutego 1946 do miasta wkroczyły oddziały WiN Leona „Jastrzębia” Taraszkiewicza i Piotra Kwiatkowskiego „Dąbka”. Rozpoczęły one konfiskaty w sklepach żydowskich oraz zajęły dwa samochody należące do spółdzielni „Społem”[14]. W trakcie walk zginęli funkcjonariusz MO oraz trzech Żydów z podległej MO tzw. ochronie miasta. Celem akcji było rozbicie lokalnych struktur kolaborujących z PPR oraz aprowizacja oddziału[15]. Propaganda skrzętnie wykorzystała fakt, że w trakcie akcji zginęli Żydzi, oskarżając oddział Taraszkiewicza o pogrom. W wyniku tych działań z Parczewa nastąpił exodus Żydów[15][16].

Na ożywienie gospodarki i aktywność mieszkańców wpłynęło utworzenie powiatu parczewskiego w 1955. Wybudowano siedzibę dla urzędu powiatowego i miejskiego, przychodnię lekarską, szpital, liceum i szkoły podstawowe. W szybkim tempie rozwijało się budownictwo mieszkaniowe. Po reformie administracyjnej w 1975 r. Parczew przestał być miastem powiatowym.

W 1978 r., w 33. rocznicę zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami, Rada Państwa PRL odznaczyła gminę i miasto Parczew Krzyżem Grunwaldu II klasy[10].

Miasto stało się siedzibą powiatu ponownie w 1999 r.

 
Synagoga w Parczewie

Społeczność żydowska wywierała przez wieki duży wpływ na Parczew. Zygmunt August zezwolił w nim na zamieszkiwanie Żydów w 1564 r., chociaż gmina żydowska istniała tutaj już dużo wcześniej. Władysław IV w 1633 odnowił przywilej posiadania przez gminę synagogi i kirkutu. Samo miasto żydowskie istniało poza murami miasta, a jego mieszkańcy zajmowali się zazwyczaj handlem. Przed samą wojną społeczność żydowska stanowiła 50% mieszkańców. Większość z nich znalazła się w getcie utworzonym tutaj przez Niemców. W 1942 r. getto zostało zlikwidowane, a mieszkańcy zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince.

W miasteczku pozostały dwa budynki po synagogach, przy ulicy Piwonia i przy ulicy Żabiej. Jest także rytualna mykwa wzniesiona w XX wieku. W domu przy ulicy Zjednoczenia 31 mieściła się świetlica żydowska. Po cmentarzu nie pozostał żaden ślad, dziś w tym miejscu znajduje się park. Parczew był jednym z niewielu miast w Polsce, w którym podjęto po wojnie próbę odtworzenia żydowskiej społeczności sztetla[17].

Zmiany terytorialne edytuj

13 października 1919 do Parczewa włączono z gminy Tyśmienica wsie: Koczergi, Jasionka Polska i Jasionka Ruska[18].

1 kwietnia 1929 do Parczewa włączono: a) z gminy wiejskiej Dębowa Kłoda w powiecie włodawskim wieś Sowin o obszarze 300 ha 7.073 m²; b) z gminy wiejskiej Tyśmienica w tymże powiecie miejscowości: Królewski Dwór o obszarze 303 ha 9.241 m², Górne o obszarze 14 ha 5.915 m², Szytki o obszarze 3 ha 4.520 m², Kokwa z osadą młyńską tejże nazwy o obszarze 35 ha 6.936 m² oraz część miejscowości Siedliki o obszarze 28 ha 1.767 m²; c) z gminy wiejskiej Milanów w powiecie radzyńskim, województwie lubelskim: grunty byłego folwarku Bieźle o obszarze 121 ha 4.922 m², część gruntów wsi Wierzbówka tak zwane Zasławie o obszarze 69 ha 531 m². Tak rozszerzone miasto Parczew graniczyło zatem: a) od północy z lasami folwarku Milanów, gruntami folwarków: Wierzbówka, Mogiłki, Jasionka Ruska, wsi: Kostry, Zaniówka, należącymi do gminy wiejskiej Milanów w powiecie radzyńskim; b) od wschodu z gruntami wsi Przewłoka, kolonii Mariampol, w gminie wiejskiej Mariampol, powiecie radzyńskim; c) od południa z gruntami wsi: Selitnie, Żmiarki, Stępów, Borki, Makoszka, lasem państwowym Makoszka, w gminie wiejskiej Dębowa Kłoda, oraz wsi Siedliki w gminie wiejskiej Tyśmienica, powiecie włodawskim; d) od zachodu z gruntami: wsi Laski w gminie wiejskiej Tyśmienica, powiecie włodawskim, wsi Brudno, Glinny Stok w gminie wiejskiej Suchowola, wsi Cichostów w gminie wiejskiej Milanów, powiecie radzyńskim[19].

5 października 1954 do Parczewa włączono cztery gromady: Laski (wieś Laski) i Siedliki (wieś Siedliki) z gminy Milanów powiatu radzyńskiego oraz Jasionka (kolonia Jasionka) i Wierzbówka (wieś i kolonię Wierzbówka) z gminy Tyśmienica powiatu włodawskiego[20].

31 grudnia 1961 z Parczewa wyłączono wsie Jasionka I, Jasionka II, Jasionka III, Wierzbówka, Królewski Dwór, Koczergi, Laski, Sowin, Siedliki i Michałówka, włączając je do gromady Parczew[21][22][23].

1 stycznia 1973 z Parczewa wyłączono wieś Szytki, włączając ją do nowo utworzonej gminy Parczew[24].

Demografia edytuj

  • Piramida wieku mieszkańców Parczewa w 2014 roku[25].

 

Zabytki edytuj

 
Drewniana dzwonnica W Parczewie

Na terenie Parczewa znajdują się obiekty zabytkowe[26]:

  • neogotycka bazylika kolegiacka wybudowana w latach 1905–1913. Do najcenniejszych zabytków będących własnością parczewskiego kościoła należą: ornat z motywem biblijnym z XVI wieku wyszyty przez pierwszą żonę Zygmunta Augusta Elżbietę Habsburżankę oraz klasycystyczna monstrancja z 1788 r. fundacji Jana i Marianny Koczurów.
  • drewniana dzwonnica z 1675 r. Posiada unikatową drewnianą konstrukcję ramowo-słupową oraz dach kryty gontem. Obecnie budynek pełni rolę kaplicy przedpogrzebowej przy bazylice mniejszej w Parczewie.
  • hala targowa znajdująca się na placu Wolności, wzniesiona została w 1938 r. według projektu Artura Bernhardta.
  • budynek dawnej synagogi – dawny żydowski dom modlitwy, miejsce zgromadzeń religijnych. Wybudowany w stylu eklektycznym przez gminę żydowską w końcu XIX wieku (po 1873 roku).
  • budynek dawnej szkoły powszechnej z końca XIX wieku
  • budynek dawnej mykwy – rytualna łaźnia żydowska. Obiekt wybudowany na początku XX wieku, posiada cechy architektury modernistycznej.

Pomniki edytuj

 
Pomnik Niepodległości w Parczewie
  • Pomnik Niepodległości – odsłonięty w 1928 roku. Na kolumnie umieszczony został orzeł zrywający się do lotu. Na tablicy widnieje napis: „Po stu dwudziestu trzech latach strasznej niewoli – zmartwychwstałej Ojczyźnie” i lata 1795–1918.
  • Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego – powstał 8 listopada 1931 r., przetrwał czasy II wojny światowej bez większych uszkodzeń. Został zniszczony pod koniec lat 40. ubiegłego stulecia wraz z wprowadzeniem nowego socjalistycznego porządku, wtedy też usunięto z ewidencji nazwę placu. W 1992 r. z inicjatywy Społecznego Komitetu Odbudowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego ponownie stanął tam pomnik. Każdego roku odbywają się na tym placu uroczystości upamiętniające odzyskanie niepodległości, czy uchwalenie Konstytucji 3 Maja. W 2014 r. plac został zrewitalizowany. Otoczenie zostało dostosowane do charakteru miejsca historycznego.
  • Pomnik Powstania Styczniowego

Gospodarka edytuj

Miasto położone jest w północnej części województwa lubelskiego. W mieście krzyżują się drogi wojewódzkie: 815 – Lubartów – Parczew – Wisznice, 813 – Łęczna – Ostrów Lubelski – Parczew – Międzyrzec Podlaski, 819 – Parczew – Sosnowica – Wola Uhruska. Miasto jest oddalone o 63 km od Lublina, o 60 km od Białej Podlaskiej i o 182 km od Warszawy. Miasto leży w odległości około 50 km od przejścia granicznego z Białorusią (Sławatycze).

Powierzchnia miasta wynosi 8,05 km², co stanowi ponad 5% całkowitej powierzchni gminy Parczew.

Największe przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe:

  • Fabryka kabli Elpar Sp. z o.o.
  • Huta Szkła Gospodarczego Tadeusz Wrześniak Sp. z o.o.
  • Wytwórnia Octu i Musztardy
  • Gospodarstwo Ogrodnicze Wiesław Sidor
  • Spółdzielnia Mleczarnia „SPOMLEK” O/Parczew
  • Parster Sp. z o.o.
  • Fabel Sp. z o.o.
  • Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o.
  • Przedsiębiorstwo Robót Drogowo Mostowych

Handel edytuj

Na terenie miasta handel prowadzony jest w niewielkich punktach handlowych, targowisku oraz w ramach centrach handlowych i hurtowni:

  • Targowisko miejskie (ul. Ogrodowa) czynne dwa dni w tygodniu (wtorek i piątek)
  • Galeria Fabel (Al. Zwycięstwa)
  • Prima Park Parczew (Al. Jana Pawła II)
  • Skład Opału i Materiałów Budowlanych T&M Sobianek (ul. Polna)
  • Lodex /Chłodnie Wschód
 
Hotel Alma w Parczewie

Hotele edytuj

  • G.H.otel – 30 miejsc noclegowych[27]
  • Hotel Alma – 32 miejsca noclegowe[28]
  • Hotel Orion

Transport edytuj

Drogowy edytuj

Przez miasto przebiegają drogi wojewódzkie:

 
Przystanek kolejowy w Parczewie

Kolejowy edytuj

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 30 Łuków – Lublin Północny – linia kolejowa w województwie lubelskim. Zbudowana w latach 1894–1898 pierwotnie jako jednotorowa (drugi tor dobudowano w 1904 r.). Ruch pasażerski na tej trasie odbywa się za pośrednictwem autobusów szynowych (szynobusy) – dziennie realizowanych jest 8 połączeń pasażerskich. Linia ta jest również wykorzystywana do transportu pasażerów z Lublina do Warszawy, z uwagi na kompleksową modernizację linii kolejowej nr 7 na odcinku Lublin – Otwock[29].

Parczew posiada dworzec kolejowy oraz przystanek kolejowy na linii nr 30 Łuków – Parczew – Lubartów – Lublin. Na terenie dworca znajduje się Wieża ciśnień o ciekawej konstrukcji, tj. na górną kondygnację prowadzą zewnętrzne schody.

Na 2021 r. zaplanowana jest kompleksowa modernizacja linii kolejowej nr 30. Docelowo w planach są również elektryfikacja i włączenie do systemu metropolitarnego ruchu kolejowego istniejącego wokół Lublina.

Osobowy drogowy edytuj

Kursują prywatne busy zapewniające dogodne połączenia z Lublinem, Warszawą, Białą Podlaską i Radzyniem Podlaskim.

Lotniczy edytuj

Edukacja edytuj

W Parczewie znajdują się następujące publiczne placówki edukacyjne[30]:

  • 2 przedszkola:
    • Publiczne Przedszkole nr 1 „Pod Krasnalem”
    • Publiczne Przedszkole nr 2 im. Janusza Korczaka
  • 3 szkoły podstawowe:
    • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki (budynek oddano do użytku w 01.09.2000 roku)
    • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Królowej Jadwigi
    • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Króla Władysława Jagiełły (dawne gimnazjum o tym samym imieniu, w tym samym budynku do czerwca 2000 roku mieściła się placówka ówczesnej szkoły SP1)
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Parczewie
  • Zespół Szkół im. Stanisława Staszica (dawne nazwy szkoły: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, Centrum Kształcenia Ustawicznego, Zasadnicza Szkoła Zawodowa. Placówka od początku istnienia nosi to samo imię)

W mieście zlokalizowane są także szkoła muzyczna I stopnia, studium policealne PROFIT, niepubliczne przedszkole Artystyczno-Językowe „Skowronek”, Przedszkole Niepubliczne ZAJĄCZEK, Niepubliczny Żłobek Akademia Malucha, a także filia Biblioteki Pedagogicznej w Białej Podlaskiej.

Turystyka edytuj

 
Ścieżka przyrodnicza Jezioro Obradowskie

Turystyka opiera się na walorach przyrodniczo-historycznych miasta i okolic, które są wykorzystywane głównie do turystyki pieszej i rowerowej.

  • Historyczny Szlak Jagielloński – w latach 1386–1611 średniowieczny szlak handlowy łączący stolice państwa polsko-litewskiego – Kraków i Wilno przez Lublin. Odcinek szlaku pomiędzy Parczewem a Ostrowem Lubelskim został oznakowany i pełni funkcję trasy rowerowej pod nazwą Gościniec Królewski[31].
  • Rezerwat przyrody Jezioro Obradowskie położony w gminie Parczew ok. 3 km na południe od miejscowości Laski. Rezerwat swoim zasięgiem obejmuje Jezioro Obradowskie, fragmenty lasów oraz torfowisko przejściowe. Na terenie rezerwatu znajduje się ścieżka edukacyjna, która prowadzi drewnianą kładką przez fragmenty lasu i torfowiska nad jezioro[32].
  • Dolina Tyśmienicy jest obszarem specjalnej ochrony ptaków systemu Natura 2000 (7 363,7 ha). W okresie lęgowym obszar zasiedlają następujące gatunki ptaków: batalion, bączek, bąk, bielik, błotniak łąkowy i stawowy, puchacz, krakwa, kulik, rycyk, derkacz i inne. To miejsce popularne wśród pasjonatów ptaków, w tym ornitologów i birdwatcherów.
  • Ścieżka edukacyjna Bobrówka w leśnictwie Jedlanka na terenie Nadleśnictwa Parczew. Ścieżka ma kształt pętli okalającej staw młyński „Gościniec”, została odtworzona w 2011 roku i łączy miejsca po nieistniejących już młynach wodnych Kozera i Gościniec. Trasa przebiega przez zróżnicowane tereny. Całkowita długość ścieżki to ok. 3,3 km., z czego ok. 1 km stanowi drewniana kładka wyposażona w barierki zabezpieczające, oraz 3 pomosty widokowe. Na trasie ścieżki zlokalizowano 14 przystanków wyposażonych w tablice edukacyjne przybliżające tematykę gospodarki leśnej prowadzonej przez leśników[33].
  • Rezerwat „Lasy Parczewskie” położony w dużym kompleksie Lasów Parczewskich w gminie Dębowa Kłoda. To rezerwat leśny typu kulturowego. Lasy parczewskie już od osiemnastego wieku były miejscem walk narodowowyzwoleńczych. Celem ochrony jest zachowanie starodrzewi sosnowych w miejscach intensywnej działalności partyzanckiej. W rezerwacie zachowały się miejsca pamięci w postaci ziemianek, okopów oraz zbiorowych mogił. Na terenie rezerwatu znajdują się cmentarz oraz obelisk upamiętniający dawne wydarzenia[34].
  • Ścieżka przyrodnicza Czarny Las – zlokalizowany w gminie Milanów w Rezerwacie Czarny Las. Głównym celem ochrony jest zachowanie fragmentu wielogatunkowego lasu mieszanego pochodzenia naturalnego z rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin. Występują tutaj dęby szypułkowe w wieku 170 lat, których egzemplarze osiągają rozmiary zbliżone do pomnikowych. Ścieżka wyposażona jest w drewniane pomosty i punkty widokowe[35].
  • Rezerwat „Królowa Droga” jest rezerwatem częściowym rodzaju leśnego. Zlokalizowany jest w leśnictwie Makoszka, gmina Dębowa Kłoda, w odległości ok. 8 km od Parczewa. Południową granicę rezerwatu stanowi dawny trakt o zwyczajowej nazwie „Droga Królów”. Celem ochrony jest zachowanie naturalnego fragmentu lasu dębowego z domieszką sosny. W rezerwacie spotkać można wiele pomnikowych okazów dębu szypułkowego oraz wiele gatunków roślin rzadkich i chronionych m.in.: wawrzynek wilczełyko, orlik pospolity, naparstnica zwyczajna oraz lilia złotogłów[36].
 
Plac Wolności w Parczewie

Cykliczne imprezy organizowane w Parczewie:

  • Dni Parczewa
  • Jarmark Jagielloński
  • Noc Świętojańska
  • Zlot Kapel Podwórkowych
  • Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych Tropem Wilczym
  • Orszak Trzech Króli
  • Lubelska Vuelta

Instytucje kultury:

  • Parczewski Dom Kultury
  • Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna
  • Powiatowa Biblioteka Publiczna Centrum Kultury

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

 
Neogotycka bazylika kolegiacka

Sport edytuj

Kluby sportowe edytuj

  • Klub siatkarski MKS Victoria Parczew – sekcja żeńska
  • Klub piłkarski MKS Victoria Parczew
  • Klub lekkoatletyczny Olimp Parczew
  • Klub Strzelecki – SOKÓŁ Parczew
  • Klub Tenisa Stołowego Pantera Parczew
  • Klub koszykarski MKS Olimp Parczew
  • Uczniowski Klub Sportowy Jedynka
  • Parczewska Grupa Rowerowa
  • Kub Karate KYOKUSHIN
  • Klub Karate Viet Vo Dao Long Kiem
 
Skatepark w Parczewie

Obiekty sportowe edytuj

  • Kryta pływalnia Kompleks Sportowo-Rekreacyjny Jelonek
  • Stadion piłkarski Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji
  • Boisko do siatkówki i koszykówki
  • Dwa kompleksy boisk sportowych Orlik
  • Siłownia kryta (MOSiR) i osiedlowe siłownie na wolnym powietrzu
  • Kort tenisowy
  • Skatepark
  • Pumptrack

Współpraca międzynarodowa edytuj

Miasta i gminy partnerskie:

Odznaczenia edytuj

  • Order Krzyża Grunwaldu II klasy (1978)[42]

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
  2. ↑ a b Bank Danych Lokalnych – Główny Urząd Statystyczny [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2023-08-07].
  3. ↑ Wojciech Łocheński: Parczew bogaty historią. podlaski.info, 13 sierpnia 2014. [dostęp 2020-12-01]. (pol.).
  4. ↑ Na królewskim szlaku [online], Atavist, 14 lutego 2016 [dostęp 2019-02-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-09] (pol.).
  5. ↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa lubelskiego 1786.
  6. ↑ Maria Irena Mileska (red. nacz.): Słownik geografii turystycznej Polski, t. II, Komitet dla Spraw Turystyki, Warszawa 1959, s. 702.
  7. ↑ Dzieje miasta [online], Parczew [dostęp 2019-02-14].
  8. ↑ Piotr Aleksandrowicz: Przyjęcie przez króla i senat uchwał Soboru Trydenckiego w Parczewie w 1564 r., w: „Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny”, t. 9 (1966), nr 3-4, s. 375–379.
  9. ↑ M. Pawlikowski: Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012..
  10. ↑ a b c d Bolesław Borysiuk: Lata Walki. PPR, GL i AL na północnej Lubelszczyźnie 1942–1944, Książka i Wiedza, Warszawa 1981.
  11. ↑ Józef Bolesław Gargas: Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945, MON, Warszawa 1971, s. 191.
  12. ↑ a b Dzieje miasta. Parczew. [dostęp 2012-09-24].
  13. ↑ Dariusz Kaliński: Czerwona zaraza. Jak naprawdę wyglądało wyzwolenie Polski?, Znak, Kraków 2017, s. 59, ISBN 978-83-240-4194-7.
  14. ↑ Z kroniki oddziału WIN obwodu włodawskiego, spisanej przez jego dowódcę „Żelaznego”, Archiwum Wojewódzkie w Lublinie, AK-WIN, Okręg Lublin, inspektorat chełmski, oddział Włodawa, sygn. 101, vol. II, s. 19–23.
  15. ↑ a b Mariusz Bechta: Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r., Zysk i spółka, Poznań 2014, ISBN 978-83-7785-281-1.
  16. ↑ Kazimierz Krajewski: „Jastrząb” i „Żelazny”. Ostatni partyzanci Polesia Lubelskiego 1945–1951. Fundacja Pamiętamy. [dostęp 2014-12-18].
  17. ↑ Adam Kopciowski: Zajścia antyżydowskie na Lubelszczyźnie w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej, w: Zagłada Żydów. Studia i materiały, 3/2007, s. 178–207.
  18. ↑ M.P. z 1919 r. Nr 229, poz. 0
  19. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 20, poz. 185
  20. ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64
  21. ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 307
  22. ↑ Uchwała Nr 15/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 września 1961 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 30 grudnia 1961 r., Nr. 11, Poz. 84)
  23. ↑ Wg Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 307 wyłączenie wsi Jasionka Druga, Jasionka Pierwsza, Jasionka Trzecia, Koczegi, Królewski Dwór, Laski, Michałówka, Siedliki, Sawin i Wierzbówka z miasta Parczewa i włączenie ich do gromady Parczew nastąpiło 31 grudnia 1961, mimo że gromada Parczew (wg Uchwała Nr 15/61 WRN w Lublinie z 20 IX 1961) została utworzona dopiero dzień później, 1 stycznia 1962.
  24. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
  25. ↑ Parczew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  26. ↑ Gmina Parczew, Zabytki [online], 15 lipca 2020.
  27. ↑ miejsca noclegowe [online], ghotel.pl, 15 lipca 2020.
  28. ↑ [Strona główna] [online], almahotel.com.pl, 15 lipca 2020.
  29. ↑ Program Rozwoju Przedsiębiorczości Gminy Parczew na lata 2017–2023, Lokalizacja i dostępność komunikacyjna miasta [online], 2017.
  30. ↑ Szkoły w Parczewie. szkolnictwa.pl. [dostęp 2018-01-21].
  31. ↑ [portal Gościniec Królewski] [online], goscinieckrolewski.pl, 15 lipca 2020.
  32. ↑ Nadleśnictwo Parczew, Rezerwaty przyrody [online], 15 lipca 2020.
  33. ↑ Nadleśnictwo Parczew, Obiekty edukacyjne // [online], 15 lipca 2020.
  34. ↑ Nadleśnictwo Parczew, Rezerwaty Przyrody ( [online], 15 lipca 2020.
  35. ↑ Nadleśnictwo Radzyń Podlaski, Obiekty Edukacyjne [online], 15 lipca 2020.
  36. ↑ Nadleśnictwo Parczew, Rezerwaty Przyrody [online], 15 lipca 2020.
  37. ↑ Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-08-08].
  38. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20].
  39. ↑ Bressuire (Francja) [online], www.parczew.com [dostęp 2018-10-21] (pol.).
  40. ↑ Luboml (Ukraina) [online], www.parczew.com [dostęp 2018-10-21] (pol.).
  41. ↑ Preny (Litwa) [online], www.parczew.com [dostęp 2018-10-21] (pol.).
  42. ↑ Wykaz miejscowości wyróżnionych odznaczeniami państwowymi, [w:] Urszula Lewandowska, Krystyna Malik, Przewodnik po Polsce, Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1991, s. 20, ISBN 83-217-2519-8 (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parczew&oldid=73418623”